بحران کاهش تولید جهانی گندم به افزایش قیمت‌ها در ایران می‌انجامد؟
گروه بازرگانی- قیمت مواد غذایی که طی ۲ سال گذشته روند گرانی را تجربه کرده است؛ اما در سومین ماه از سال جدید میلادی تقریبا ثابت مانده است تا به این ترتیب شاید امیدواری‌های پیشین در مورد احتمال کاهش بحران غذا در سال ۲۰۱۲ اندکی رنگ واقعیت به خود گیرد.

بر اساس آخرین گزارش سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل (فائو)، شاخص جهانی قیمت مواد غذایی در ماه مارس تقریبا ثابت بود و در مقایسه با ماه قبل از آن؛ یعنی فوریه تغییری نداشت. البته شاخص جهانی قیمت مواد غذایی که در ماه فوریه 215 واحد بود، با اندکی افزایش، در ماه مارس به 216 واحد رسید.
قیمت مواد غذایی در فوریه سال ۲۰۱۱ رکوردهای جدیدی را به ثبت رساند و به یکی از عوامل افزایش نارضایتی‌ها در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا منجر شد. شاخصی که تغییرات قیمت ماهانه سبد غذایی غلات، دانه‌های روغنی، لبنیات، گوشت و شکر را نشان می دهد از ۴/۲۱۵ واحد در ماه فوریه به ۹/۲۱۵ واحد در ماه مارس افزایش یافته است.
در این میان در حالی که قیمت اغلب محصولات اساسی ثابت مانده است، بین گروه‌های مختلف مواد غذایی، تنها قیمت روغن در ماه مارس نسبت به ماه پیش از آن افزایش نشان می‌دهد. این در حالی است که قیمت لبنیات با کاهش رو‌به‌رو شده است. در این میان ثابت بودن بهای گروه‌های غذایی دیگر نیز به این معنا است که این اقلام افزایش ناچیزی را تجربه کرده‌اند. گزارش فائو حاکی از این است که شاخص قیمت غلات نیز در ماه مارس با یک واحد افزایش نسبت به ماه قبل به 227 واحد رسیده است.
البته این تغییرات در حالی است که بسیاری از تحلیلگران این افزایش‌های ناچیز را به افزایش کلی قیمت مواد غذایی تعبیر می‌کنند و می‌گویند که قیمت جهانی مواد غذایی در ماه مارس برای سومین ماه متوالی افزایش یافته که قیمت غلات و روغن‌های نباتی نقش مهمی در این زمینه داشته اند.
همچنین این سازمان پیش بینی اولیه خود را در رابطه با کاهش تولید 4/1 درصدی گندم نسبت به رکورد سال گذشته میلادی و رسیدن آن به 690 میلیون تن در سال 2012 تایید کرده است.
این در شرایطی است که قیمت بالای نفت در بازارهای جهانی باعث افزایش نگرانی‌های تورمی از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون شده است. به اعتقاد کارشناسان، قیمت مواد غذایی رابطه نزدیکی با قیمت‌های جهانی نفت داشته و به طور چشمگیری از آن تبعیت می‌کند. بر همین اساس، قیمت‌های بازار انرژی تولید کود و هزینه‌های مرتبط با توزیع مواد غذایی و استفاده از ماشین آلات کشاورزی را تحت تاثیر قرار داده است.
بنابر گزارش فائو، تا زمان برداشت محصولات دیگر، قیمت ذرت و سویا نقشی مهم در شاخص قیمت مواد غذایی جهان داشته و در نیمه دوم سال جاری میلادی با افزایش برداشت محصولات مختلف روند کاهشی به خود خواهد گرفت.
قیمت ذرت هم مقداری افزایش یافته که بخشی از این افزایش به خاطر ذخیره کم محصول سویا و وجود تقاضای بالا برای این محصول بوده است؛ اما قیمت گندم به دلیل عرضه فراوان محصول، تغییر ناچیزی را تجربه کرده است.
قیمت برنج نیز پس از چند ماه کاهش، در ماه مارس به خاطر حجم بالای خرید چین و نیجریه، تا حدودی افزایش پیدا کرد؛ اما شاخص قیمت روغن در ماه مارس 5/2 درصد یا شش واحد نسبت به ماه پیش افزایش یافت و به 245 واحد رسید. همچنین شاخص قیمت گوشت به طور متوسط اندکی نسبت به ماه فوریه افزایش نشان داد و به 178 واحد رسید.
اما با وجود اغلب افزایش قیمت‌ها شاخص قیمت لبنیات به طور متوسط پنج واحد یا ۵/۲ درصد نسبت به ماه قبل کاهش یافت و به ۱۹۷ واحد در ماه مارس رسید.
شاخص قیمت شکر نیز در ماه مارس 342 واحد بود که در مقایسه با ماه فوریه تغییر چندانی نداشت.
کاهش تولید در خارج گرانی در داخل
به هر حال کاهش تولید گندم در جهان که یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت مواد غذایی در کشورهای مختلف است در سال جدید تشدید شده است که در ایران نیز تحت تاثیر این موضوع و همچنین افزایش هزینه‌های تولید زمزمه‌هایی از گران شدن این محصول استراتژیک برای آینده‌ای نزدیک شنیده می‌شود.
به تازگی مسوولان کشور اعلام کرده‌اند که بهای خرید تضمینی گندم در سال ۹۱ به زودی افزایش پیدا می‌کند که به احتمال زیاد این افزایش قیمت منجر به افزایش قیمت نان نیز خواهد شد.
دولت در سال گذشته برای خرید تضمینی هر کیلوگرم گندم بسته به نوع آن از 360 تا 380 تومان به کشاورزان می‌پرداخت.