عضو اتحادیه باغداران: ادامه روند فعلی به نابودی کشاورزی می‌انجامد
گروه بازرگانی - ثبت سفارش واردات رسمی میوه با هدف تنظیم بازار شب عید از اول اسفند ماه آغاز می‌شود و تا اول اردیبهشت سال ۹۱ ادامه می‌یابد، اما این در حالی است که طی چند ماه گذشته بحث بر سر لزوم واردات میوه به یکی از چالش‌های بین تولیدکنندگان و متولیان تجارت کشور تبدیل شده است.

از یک سو باغداران معتقدند میزان تولید میوه به خصوص مرکبات در داخل کشور نه تنها برای مصرف داخلی کفایت می‌کند، بلکه امکان صادرات نیز وجود دارد، اما از سوی دیگر مسوولان سیاست کاهش تعرفه واردات میوه را در پیش گرفته‌اند تا به گفته خود هم کمبودهای بازار را جبران کنند و هم تراز تجاری کشور را ارتقا بخشند.
رییس اتحادیه محصولات کشاورزی ایران در این مورد به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: وزارت صنعت، معدن و تجارت با هدف تنظیم بازار میوه شب عید، ثبت سفارش سیب، نارنگی و پرتقال را از ابتدای اسفند ماه با تعرفه ۴ درصدی آغاز می‌کند و واردات موز نیز با همان تعرفه ۴ درصدی معمول ادامه دارد.
آن طور که مسوولان اعلام می‌کنند؛ هدف از کاهش تعرفه واردات میوه عرضه میوه‌های مورد نیاز شب عید با قیمت ارزان‌تر در بازار داخل و حمایت از حقوق مصرف‌کننده است.
نکته‌ای که رییس اتحادیه محصولات کشاورزی ایران نیز به آن اشاره دارد و البته به این موضوع نیز اذعان می‌کند که واردات رسمی به غیر از شرایط ویژه شب عید، صرفا در مورد موز انجام می‌شود و میوه‌های دیگر به هیچ عنوان اجازه واردات در طول سال را ندارند.
با این حال طی چند ماه گذشته جدال بر سر واردات پرتقال که بیشترین مصرف در بین مرکبات را دارد و از 5/4 میلیون تن مصرف داخلی مرکبات، بیش از 5/1 میلیون تن را به خود اختصاص می‌دهد، به یکی از موضوعات کشمکش میان دولت و تولیدکنندگان تبدیل شد، اما موضع دولت در این مورد به صورت شفاف مشخص نیست و از بین نهادهای متولی امر؛ یعنی وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت جهاد کشاورزی و گمرک هیچ یک مسوولیت این اقدام را قبول نمی‌کنند؛ به طوری که معمارنژاد، رییس گمرک ایران و محمد علی ضیغمی، معاون بازرگانی داخلی وزارت صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» از تصمیم وزارت جهاد کشاورزی برای کاهش تعرفه واردات میوه به 4 درصد ابراز بی‌اطلاعی کرده و می‌گویند: هنوز مجوزی برای این موضوع صادر نشده است.
این مسوولان البته در مجموع از واردات محصولات کشاورزی به کشور حمایت و تصمیم‌های این چنینی را کارشناسی نیز عنوان می‌کنند.
در مقابل، فعالان حوزه کشاورزی از جمله عضو هیات‌مدیره اتحادیه باغداران مازندران سیاست‌های تسهیل واردات میوه را موجب مرگ تدریجی کشاورزی کشور می‌دانند.
واردات میوه به کشور از کی آغاز شد؟
نگاهی به اعداد و ارقام واردات، میوه در یک دهه گذشته نشان می‌دهد، واردات میوه، به ویژه سیب و پرتقال از ابتدای سال 84 آغاز شده و پیش از آن واردات این دو محصول به کشور «صفر» بوده است.
در این بین در سال نخست شروع واردات ارزش پرتقال وارد شده به کشور حدود ۱۸ میلیون دلار بود که در هشت ماه ابتدای سال ۹۰، این رقم به بیش از ۵۹ میلیون دلار افزایش یافته است. البته اوج واردات پرتقال در سال ۸۸ بوده است که در کل حدود ۸۱ میلیون دلار ارز بابت واردات آن از کشور خارج شد. در این سال‌ها عمده کشورهایی که به ایران پرتقال صادر کرده‌اند مصر، ترکیه و امارت متحده عربی بوده‌اند.
واردات سیب نیز از سال 84 آغاز شد و روند صعودی یافت؛ به طوری که در ابتدای سال 84، در کل 164 هزار دلار سیب از شیلی وارد بازار ایران شد و پس از آن با افزایش میزان واردات این رقم به 76 میلیون دلار در سال 89 افزایش یافت. در هشت ماه ابتدایی سال 90 نیز 45 میلیون دلار سیب به کشور وارد شده است. طی این سال‌ها نیز شیلی در کنار کشورهایی همچون امارات، فرانسه، ترکیه و آفریقا از جمله صادرکنندگان سیب به ایران بوده‌اند و البته طی دو سال اخیر، فیلیپین و ایتالیا نیز به جمع این کشورها پیوسته‌اند.
با این اوصاف به نظر می‌رسد که فارغ از نیازهای تنظیم بازار شب عید، دولت سعی در ادامه واردات میوه به بازار داخلی دارد؛ موضوعی که از سوی فعالان این بخش تاکنون بارها مورد اعتراض قرار گرفته و به «تضعیف» کشاورزی تعبیر شده است.
تولید 4 میلیون تنی مرکبات و انحصار واردات برای عده‌ای خاص!
در این باره، عنایت‌الله بیابانی، عضو هیات‌مدیره اتحادیه باغداران مازندران و قائم‌مقام خانه کشاورز نیز با اشاره به تولید ۴ میلیون تنی مرکبات در هر سال، به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: طی ۵ سال اخیر هر سال وضعیت به همین روال بوده و پیش‌بینی می‌شود که در سال ۹۰ این رقم به نزدیک ۵ میلیون تن افزایش پیدا کند.
به این ترتیب با احتساب مصرف سرانه 30 تا 36 کیلوگرمی مرکبات، سالانه یک میلیون تن مازاد محصول خواهیم داشت که به اعتقاد بیابانی قابلیت صادرات دارد، زیرا ایران پنجمین تولید‌کننده مرکبات جهان است و توانایی صادرات 500 هزار تا یک میلیون تن مرکبات در سال را دارد. با این اوصاف، این فعال حوزه کشاورزی واردات مرکبات را نه تنها بی‌معنا، بلکه زیانبار می‌داند و معتقد است که در صورت ادامه روند ورود میوه‌های خارجی به کشور این بخش از کشاورزی به نابودی می‌رسد. او به صراحت واردات میوه را در جهت تامین منافع عده‌ای خاص می‌داند. موضوعی که چندی پیش رییس سازمان توسعه تجارت هم به آن اشاره کرد و وجود برخی رانت‌ها را در موضوع واردات میوه محتمل دانست.
واردات در جهت بهبود تراز تجاری!
اما در مقابل این استدلال عضو هیات‌مدیره اتحادیه باغداران مازندران، معاون بازرگانی داخلی وزارت صنعت، معدن و تجارت، مسوولیت سیاستگذاری واردات محصولات کشاورزی را بر اساس قانون بهره‌وری و قانون برنامه توسعه پنجم بر عهده وزارت جهاد کشاورزی می‌داند و در عین حال می‌گوید که واردات میوه در راستای افزایش تراز تجاری کشور است و به موازات واردات، صادرات نیز صورت می‌گیرد.
به گفته محمد علی ضیغمی، سیاست پیشبرد واردات و صادرات همزمان در بسیاری از کشورها اجرا می‌شود که این رویه به بهبود تراز تجاری کمک می‌کند.