2012، سال تکرار فاجعه گرسنگی؟
فائو پیش‌بینی کرد: افزایش تعداد گرسنگان جهان به یک میلیارد نفر
گروه بازرگانی- نوسانات شدید قیمت مواد غذایی از یکسو و شیوع قحطی در کشورهای آفریقای شرقی از سوی دیگر سال ۲۰۱۱ را به سال تراژدی گرسنگی تبدیل کرد تا به این ترتیب بار دیگر نگاه‌ها به سمت گرسنگان جهان بچرخد و موضوع امنیت غذایی باز هم بر سر زبان‌ها افتد.

سالی که تنها چند روز از پایان آن گذشته است، پر بود از «التهاب‌های غذایی» و نگرانی بر سر تامین خوراک جمعیت 7 میلیاردی کره زمین. افزایش روز به روز قیمت مواد غذایی، کاهش میزان زمین زیر کشت، افزایش جمعیت مصرف‌کننده و کاهش توان کشاورزان عواملی است که پیش‌بینی‌ها را به سمت تشدید بحران گرسنگی هدایت می‌کند. به طوری که برای سال 2012 یک میلیارد نفر و برای سال 2050، بیش از 5 میلیارد نفر گرسنه در جهان تخمین زده می‌شود!
طی ۱۲ ماه سپری شده تقریبا هفته یا ماهی نبود که با خبر افزایش چندین باره قیمت مواد غذایی سپری نشده باشد به گونه‌ای که با هر بار بالا رفتن شاخص نرخ فروش مواد اساسی خوراکی، نگرانی گرسنگان جهان و آنهایی که به سختی خود را در مرز تغذیه مناسب نگه داشته‌اند نیز افزایش یافت.
در سال گذشته میلادی اگرچه سازمان‌های فعال در زمینه «غذا» برنامه‌های خود را برای کاهش گرسنگی در جهان ادامه دادند و حتی برای حفاظت از مردم کشورهای قحطی‌زده هم راهکارهای جدیدی را در پیش گرفتند، اما بحران غذا در چندین کشور آفریقایی دامن‌گیر مردم فقیر شد. مرور رویدادهای سال 2011 حکایت از روزهای سخت و جانکاه برای بیش از 900 هزار جمعیت گرسنه در سراسر جهان دارد، جمعیتی که بر اساس گزارش‌های رسمی طی یک دهه اخیر با رشد دو برابری مواجه شده و طی سال گذشته نیز اوضاع وخیم‌تری پیدا کرده است. تا آنجا که سازمان ملل متحد پیش‌بینی می‌کند امسال تعداد جویندگان ناکام غذا به یک میلیارد نفر افزایش یابد.
در این شرایط سازمان جهانی خواربار(فائو) که برای سال ۲۰۱۱ شعار «نجات و رشد» را سرلوحه کار خود قرار داده بود، اعتراف می‌کند که چندان موفقیتی در تحقق اهداف این شعار نداشته است. در نگاهی دقیق‌تر مشکلات بازار غذای سال گذشته میلادی دو بخش اساسی را شامل می‌شد؛ مردمانی که توان همپایی رشد سریع قیمت‌ها را نداشتند و یک به یک به ورطه گرسنگان سقوط کردند و کشاورزان خردی که تحت تاثیر مشکلات اقتصاد کلان در اداره مزارع خود عاجز ماندند.
یک سوم از تولیدات هدر می‌رود
البته گزارش‌های فائو روی دیگری هم دارد؛ گسترش دامنه گرسنگی در کشورهای فقیر و رنج روزافزون افراد ناتوان در این مناطق در حالی است که در بسیاری از کشورهای دیگر که قریب به اتفاق ثروتمندان را شامل می‌شود مشکل «دورریز» بیش از حد مواد غذایی همچنان پابرجا است!
بر اساس گزارش بانک جهانی سالانه یک سوم از تولیدات غذا در جهان که حدود 3/1 میلیارد تن است، دور ریخته می‌شود.
شدت نگرانی‌ها در مورد وضعیت قیمت غذا و افزایش گرسنگی در جهان تا به آن حد بوده که روز جهانی غذا_ ۱۶ اکتبر _ به هم‌اندیشی سران کشورها برای مبارزه با این معضل تبدیل شد تا شاید به این طریق راهکاری برای جلوگیری از افزایش صعودی قیمت مواد خوراکی در نظر گرفته شود. تحلیل‌گران سازمان جهانی خواربار می‌گویند: نوسانات شدید قیمت محصولات غذایی همچنان ادامه دارد و احتمال افزایش دوباره نیز وجود دارد؛ این وضعیت موجب می‌شود تا علاوه بر مصرف‌کنندگان، کشاورزان فقیر و کشورها نیز در مقابل این تلاطم‌ها آسیب ببینند.
یکی از اتفاق‌های ناگوار سال 2011، بحران قحطی در شاخ آفریقا بود. گزارش‌های جهانی نیز نشان می‌دهد تاکنون تلاش‌های مسوولان برای مبارزه با این بحران هنوز به نتیجه رضایت بخشی نرسیده است.
این وضعیت تا آنجا پیش رفت که سازمان‌ها مرتبط با غذا تصمیم گرفتند تا دست کم برای ۵/۲ میلیارد نفر در کشورهای کم درآمد برنامه‌های حمایتی از جمله توان نفر در کشورهای کم درآمد برنامه‌های حمایتی از جمله توانمندسازی کشاورزان به ویژه زنان را در پیش گیرند.
کارشناسان فائو معتقدند که در صورت توانمندسازی زنان در تولید محصولات کشاورزی حدود 100 تا 150 میلیون نفر از جمعیت گرسنگان جهان کم شود.
سال ۲۰۱۲، افزایش گرسنگی
با این حال برآوردها حاکی از آن است که امروزه نهصد و بیست و پنج میلیون انسان در جهان از گرسنگی شدید رنج می‌برند و این تعداد در سال 2012 از این نیز فراتر خواهد رفت.
تخمین زده می‌شود امروزه نهصد و بیست و پنج میلیون کودک در جهان از گرسنگی شدید رنج می‌برند و این تعداد در سال ۲۰۱۲ از این نیز فراتر خواهد رفت.
مساله امنیت غذایی تا به امروز هرگز تا این حد ضروری نبوده است. به طوری که کارولین هورفورد، مدیر جدید فائو می‌گوید: وقتی سه مساله بی‌ثباتی سیاسی، افزایش بهای مواد غذایی و حوادث آب و هوایی را در کنار هم قرار دهیم، مردمی که در جهان از گرسنگی رنج می‌برند با مشکلات جدی مواجه خواهند شد و شمار گرسنگان به یک میلیارد نفر افزایش یابد؛ چون حتی اگر مواد غذایی وجود داشته باشد، آنها قادر به خرید و تامین مواد مورد نیاز خود نیستند. به گفته او بدیهی است با بروز حوادثی مانند خشکسالی، مشکلات بیش از پیش افزایش خواهد یافت و دیگر غذایی یافت نخواهد شد. بر اساس گزارش‌های جهانی شمار قربانیانی که بر اثر گرسنگی در جهان جان خود را از دست می‌دهند بیش از تعدادی است که بر اثر ابتلا به بیماری‌هایی از قبیل مالاریا یا سایر بیماری‌ها کشته می‌شوند.
به گفته هورفورد، مبارزه با گرسنگی مستلزم اجرای برنامه‌هایی مانند برنامه توسعه هزاره اول میلادی است که بر اساس آن قرار است تا سال ۲۰۱۵، شمار گرسنگان در جهان به نصف کاهش یابد. اما تا دستیابی به این هدف راه درازی در پیش است. از این‌رو در شرایط فعلی، اجرای سیاست‌های جدید سازمان ملل، بهترین جایزه‌ای است که می‌توان به کودکان گرسنه جهان اعطا کرد.