این بار رییس‌جمهور دستور داد
واردات برنج ممنوع!
مهران موسوی خوانساری: شاید تیر ماه امسال که نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی از دست‌هایی خبر داد که مدیریت واردات برنج به کشور را در اختیار دارند، خودش هم باور نمی‌کرد که درست دو ماه بعد، دستوری از جانب مقام اول اجرایی کشور صادر شود که خبر از قطع واردات برنج خارجی دهد. حسن تامینی لیچانی آن روز از کسب سودهای هنگفتی گفت که در برنج‌های وارداتی نهفته است و عده‌ای را وا می‌دارد که به هر طریق ممکن این محصول پر مصرف را به ایران وارد کنند؛ در حالی که استاندار مازندران امروز از حمایت از تولید داخل و ممنوعیت واردات برنج به کشور می‌گوید. شاید هیچ خبری برای شالیکاران شمالی خوش‌تر از آن نباشد که استاندارشان به نقل از رییس‌جمهور از حمایت از آنها خبر دهد: «با دستور رییس‌جمهوری واردات برنج‌های خارجی تا آبان ماه به کشور ممنوع بوده و وزارتخانه‌هایی که نسبت به ورود برنج‌های خارجی اقدام کنند، با آنها برخورد می‌شود.» سیدعلی طاهایی این اقدام را «گامی در جهت حمایت از برنج ایرانی و شالیکاران شمالی» خوانده است تا به این ترتیب یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های برنج‌کاران خطه شمال لااقل تا آبان ماه برطرف شود. این البته در حالی است که سخنگوی کمیسیون کشاورزان مجلس شورای اسلامی، ضمن رد تاریخ اعلام شده توسط استاندار مازندران، همه چیز را تا «اطلاع ثانوی» عنوان کرده و آن هم در صورت اعلام نیاز واردات توسط وزارت جهاد کشاورزی: «با اجرایی شدن این دستور، واردات برنج تا اطلاع ثانوی ممنوع است و در آینده هم این محصول تنها در صورت اعلام نیاز وزارت جهاد کشاورزی به کشور وارد خواهد شد.»
البته اوایل خرداد ماه امسال هم وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرده بود ممنوعیت واردات برنج به کشور از اول مرداد ماه تا پایان آذرماه ابلاغ خواهد شد و از آن سو همان روزهای آغازین مرداد، معاون مدیر کل برنج وزارت جهاد کشاورزی نیز این تاریخ را تا اواخر مرداد ماه اعلام کرد؛ اما در مجموع، همه این ضد و نقیض‌گویی‌ها پیرامون واردات برنج، ظاهرا با ورود مستقیم رییس‌جمهور به این ماجرا تحت‌الشعاع قرار گرفته است تا به این ترتیب بر اهمیت بازار برنج در ایران و حمایت از تولید داخل هر چه بیشتر صحه گذاشته شود.
استناد به آمار
در آمار اعلام شده توسط گمرک ایران آمده که در سال ۸۹ بیش از یک میلیون تن برنج وارد کشور شده است. این آمار مبین آن است که ارزش تقریبی این حجم عظیم واردات، ۹۱۲ میلیون دلار بوده است. آنچه از آمار گمرک برمی‌آید، نشان‌دهنده آن است که در سال ۸۸ هم اوضاع تقریبا بر همین منوال بوده آنچنان که به استناد همین آمار، در آن سال برنج وارداتی به ایران به عنوان چهارمین محصول بعد از بنزین، شمش آهن و فولاد و گندم مطرح بوده است. البته همه مسوولان هم اعتقادی به این آمار و ارقام یا آنچه به موازات این عدد و رقم‌ها اعلام می‌شود، ندارند.
جبار کوچکی‌نژاد، نماینده مردم رشت از همین دسته افراد است که اواسط تیر ماه امسال، به طور کلی آنچه را واردات بی‌رویه برنج به کشور عنوان می‌شود بی‌اساس دانست: «آمارهای اعلام شده از واردات برنج غیر واقعی و بر اساس حدس و گمان است. سالانه حدود سه میلیون و ۲۰۰ هزار تن برنج در کشور مصرف می‌شود که از این مقدار دو میلیون و ۲۵۰ هزار تن در کشور تولید می‌شود و حدود ۸۰۰ هزار تن برنج نیز از طریق واردات تامین می‌شود.»
آمار اعلام شده در سال ۸۸ نیز نشان می‌دهد که متوسط مصرف برنج در کشور ما نزدیک به سه میلیون تن در سال بوده که در آن سال معادل یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن از طریق واردات تامین می‌شده است، اما در هر صورت این آمار هر چه باشد و به هر میزان به صحت نزدیک‌تر، یک چیز مشخص است و آن اینکه در هیچ برهه‌ای از زمان مسوولان مملکت از واردات بی‌رویه برنج به داخل حمایت نکردند؛ اگر چه آن دست‌هایی که نماینده مردم رشت به آن اشاره کرده بود، کار خودش را می‌کرد و بازار را در حالی مملو از برنج خارجی می‌کرد که محصول داخلی در انبارها انباشته شده بود.
البته اعتراض به این وضعیت، گاه و بی‌گاه از تریبون‌های صرفا سیاسی به پایگاه‌های سیاسی - مذهبی هم کشیده می‌شد آنچنان که خطیب جمعه ساری هم زمانی از وزارت جهاد کشاورزی خواست از واردات برنج ممانعت به عمل آید. آیت‌ا... نورا.... طبرسی: «وزارت کشاورزی باید به کشاورزان زحمتکش بها دهد و از واردات مرکبات و محصولات کشاورزی به این استان و کشور در زمان برداشت محصول ممانعت کند.» این توصیه و توصیه‌های مشابه آنچنان که آمد بالاخره مورد توجه قرار گرفت و فعلا واردات برنج به کشور ممنوع اعلام شده است تا جایی که حتی اعلام شده اگر کسی این قانون را نقض کند در حکم قاچاق کالا عمل کرده است. مدیر کل دفتر حمایت از سرمایه‌گذاری وزارت جهاد کشاورزی در این باره می‌گوید: «طبق سیاست این وزارتخانه، تا پایان آذرماه یعنی پایان برداشت برنج، هیچ گونه ثبت سفارشی برای واردات برنج انجام نخواهد شد و اگر کسی در این مدت برنج وارد کند، قاچاق محسوب می‌شود.»
خودکفا بشویم یا نشویم!
همیشه به موازات مطرح شدن مقابله با واردات بی‌رویه برنج، صحبت از خودکفایی این محصول در داخل هم به میان می‌آمده است. بسیاری معتقدند ما می‌توانیم با خودکفایی در تولید برنج، برای همیشه پرونده واردات این محصول را بسته و هر چه را تولید می‌کنیم، همان را در داخل هم مصرف نماییم. عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس زمانی با استقبال از برقراری تعرفه ۹۰ درصدی بر واردات برنج، ضمن اینکه این روش را در جهت حمایت از تولید داخل می‌دانست، در عین حال بر خودکفایی در تولید برنج هم تاکید کرد: «برنج‌کاران ایرانی اگر حمایت شوند، در مدت زمانی کوتاه به خودکفایی در تولید برنج می‌رسند.» این نماینده مردم رشت معتقد است که به طور کلی نیاز ایران به ۷۰۰ هزار تن برنج وارداتی است که اگر برای آن هم به درستی برنامه‌ریزی شود، می‌توان در مدت زمانی اندک به خودکفایی در تولید این محصول رسید.
اما فارغ از صحت یا عدم صحت این رقم، آنچه جالب توجه است اینکه نظریه این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی، مخالف قدرتمندی دارد که به طور کلی خودکفایی را مضر به حال مملکت می‌داند. بر این اساس دو سال پیش بود که بانک جهانی اعلام کرد اجرای طرح خودکفایی برنج در ایران سالانه به این کشور ۹۰۰ میلیون دلار زیان وارد می‌آورد در حالی که برای واردات یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن برنج مورد نیاز، تنها باید ۶۰۰ میلیون دلار هزینه شود. البته آنچه در مورد این ارقام و نیز عدد و رقم‌هایی که پیش از این درباره میزان واردات، حجم تولید و نیز میانگین مصرف برنج در کشور عنوان می‌شود، تناقض‌ها و اما و اگرهای فراوانی به چشم می‌خورد؛ ولی آنچه مهم است اینکه فعلا با ممانعت از واردات برنج به کشور آن هم با دستور مستقیم رییس‌جمهور همه اینها به حاشیه رانده شده است تا زمانی که با اتمام زمان برداشت برنج، بحث واردات و خودکفایی این محصول پرطرفدار، یکبار دیگر در محافل اقتصادی مطرح شود و دوباره راه‌حل‌ها برای این مشکل به ظاهر حل نشدنی، یکی یکی ره سوی رسانه‌ها آورد؛ مگر یکی برای همیشه به این پرونده پر سر و صدا خاتمه دهد.
امارات؛ مبدا اصلی واردات برنج به ایران
گروه بازرگانی- سازمان گمرک دبی اعلام کرد ایران در ۵ ماه نخست سال جاری میلادی با واردات ۱۲۷ میلیون دلار برنج از این امارت، رتبه نخست صادرات مجدد برنج امارات را به خود اختصاص داده است.
بر اساس گزارش این سازمان بیش از ۸۷ درصد صادرات مجدد برنج دبی در ۵ ماه نخست سال‌جاری میلادی به مقصد ایران انجام شده است.
صادرات مجدد برنج دبی در این مدت حدود ۵۴۰ میلیون درهم(۱۴۷میلیون دلار) بوده است که از این رقم ۴۷۳ میلیون درهم برابر با ۱۲۷ میلیون دلار به ایران صادر شده است.
ارزش صادرات مجدد برنج دبی به آمریکا نیز در این مدت ۳/۲۰ میلیون درهم برابر با ۸/۳ درصد کل صادرات مجدد امارات بوده و این کشور جایگاه دوم و سنگاپور نیز با ۲/۳ درصد جایگاه سوم را به خود اختصاص داده‌اند.
بر اساس این گزارش، هند با تامین ۶۶ درصد کل برنج وارداتی امارات به ارزش ۱۲۷/۱ میلیارد درهم بزرگ‌ترین صادرکننده برنج به دبی بوده است.
کل واردات برنج دبی به عنوان مرکز اصلی انتقال با کشتی در خاورمیانه در ۵ ماهه نخست سال ۲۰۱۱، حدود ۷/۱ میلیارد درهم بوده است.
پاکستان با ۲۸ درصد کل واردات برنج امارات و تایلند با ۵/۴ درصد دومین و سومین تامین‌کننده‌های برنج امارات هستند. هند، پاکستان و تایلند مبدا اصلی حدود ۴/۹۸ درصد کل واردات برنج امارات در ۵ ماهه نخست سال جاری میلادی بوده‌اند.
ارسال نظر