فراسو
بازیگران اصلی WTO و سیاست موازنه اقتصادی
مهرداد گوران- پاسکال لامی بار دیگر هشدار داد که شکست مذاکرات تجاری دور دوحه به معنای شکست یکی از مهم‌ترین اهداف سازمان تجارت جهانی یعنی چند جانبه‌گرایی است که به بازگشت به نقطه صفر و بی رونقی کسب و کار در کشورهای عضو خواهد انجامید. به گزارش بلومبرگ، مدیرکل سازمان تجارت جهانی این «پیام معنادار» را در نشست غیر رسمی کمیته مذاکرات بازرگانی در ژنو عنوان کرد و گفت: وظیفه ما این است که با ایمان به چشم‌انداز متفاوت تجارت جهانی در آینده، تمام توان خود را در همگرایی میان اعضای این سازمان به کار گیریم.
اظهارات مکرر لامی از آن رو قابل توجه است که سفرای بازرگانی و نمایندگان سازمان تجارت جهانی به این خطرات وقوف دارند، اما نگاه سیاسی آنها به دور دوحه، بر کسی پوشیده نیست به ویژه نمایندگان کشورهای توسعه یافته مانند آمریکا و فرانسه و آلمان که همچنان بر سر یارانه‌ها و سیاست‌های حمایتی از صنایع خود و نیز اعمال تعرفه‌های بالا بر واردات محصولات کشاورزی با کشورهای در حال توسعه مانند هند و برزیل مشکلات به ظاهر لاینحل دارند.
منتقدان سازمان تجارت جهانی به درستی بر این واقعیت تاکید می‌کنند که این سازمان همچنان در افق سال ۱۹۹۵ و مقطع نامگذاری جدید آن - عبور از گات به wto - متوقف شده و پس از آن نقشی تعیین‌کننده در ساماندهی تجارت جهانی به ویژه پیشبرد تجارت چند جانبه و متقاعد کردن اعضای موثر این سازمان به پذیرش پیشنهادهای کشورهای عقب مانده و در حال توسعه نداشته است. اکنون یک دهه است که دور دوحه در محاق افتاده و تکرار نشست‌های رسمی و غیررسمی مدیران این سازمان با رهبران اقتصاد جهانی نیز کمترین نوری به این چاه تاریک نتابانده است، بنابراین تهدیدهای گذشته کماکان در قالب خطرات پیش رو، به قوت خود باقی است.
در نشست رسمی کمیته مذاکرات تجاری نیز که چند روز پیش در ژنو برگزار شد تعدادی از وزرای بازرگانی کشورها بر مذاکرات مستقیم و رودررو - و نیز مذاکرات محرمانه- تاکید کردند. حتی پاسکال لامی دلیل به بن‌بست رسیدن مذاکرات را در پیش گرفتن سیاست کلاسیک موازنه اقتصادی در میان کشورهای توسعه یافته دانست. او بازیگران اصلی سازمان تجارت جهانی را مجددا دعوت به همگرایی با کشورهای در حال توسعه کرد و هشدار داد که مذاکرات دور دوحه بار دیگر در آستانه شکست قرار گرفته است. یادآور می‌شود که در ماه ژانویه امسال، دیوید کامرون، نخست وزیر انگلستان نیز گفته بود ما نمی‌توانیم پس از یک دهه مذاکره همچنان به «سال دیگر» امیدوار باشیم. اشاره او به تمدید سال به سال مذاکرات بوده که هر بار بی آنکه نتیجه‌ای در بر داشته باشد به سال دیگر موکول شده است.
با این حال مدیرکل سازمان تجارت جهانی همچنان بر این باور است که گروه ۲۰ (کشورهای صنعتی و نوظهور اقتصادی) مصمم است در سال جاری میلادی مذاکرات دور دوحه را به پایان برساند، اما اعضای این گروه باید به صورت عملگرایانه وارد میدان شوند و سرعت گفت‌وگوها را افزایش دهند.
در شرایطی که به گفته لامی، هشتاد درصد توافق درباره کاهش عمده یارانه‌های کشاورزی در جهان حاصل شده است، در ماه‌های اخیر اعضای سازمان تجارت جهانی درباره دومین بخش مهم این مذاکرات یعنی محصولات صنعتی، اختلاف نظرهایی پیدا کرده‌اند. دولت آمریکا می‌گوید پیش از این امتیازهای گسترده‌ای در زمینه کاهش یارانه‌های کشاورزی داده و امیدوار است که کشورهای نوظهور مانند چین، هند و برزیل نیز برای باز کردن بازارهای خود بر روی برخی محصولات صنعتی مانند مواد شیمیایی، محصولات الکترونیک یا ماشین‌ها و ابزارآلات بیشتر تلاش کنند.
اما کشورهای نوظهور با دفاع از مواضع خود بر این موضوع تاکید می‌کنند که آنها را نباید به عنوان کشورهای توسعه یافته محسوب کرد، بنابراین ملزم به چنین کاری نیستند. برزیل و هند مدعی‌اند که کشورهای توسعه یافته به خصوص آمریکا و اعضای اتحادیه اروپا حاضر نیستند آن طور که لازم است یارانه‌های کشاورزی و تعرفه‌های وارداتی خود را کاهش دهند.
استدلال آمریکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز این است که آنها حاضر به دادن امتیازات هستند، اما کشورهای در حال توسعه به اندازه کافی بازارهای خود را به روی کالاهای صنعتی باز نمی‌کنند. کشورهای اروپایی در تلاش برای حل اختلافات مربوط به محصولات صنعتی و پایان دادن به بن‌بست کنونی در مذاکرات اخیر یک دستورالعمل فنی ارائه کرده و خواستار آن شدند که حقوق گمرکی به گونه‌ای محاسبه شود که رضایت توامان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را در پی داشته باشد. با این حال کارشناسان تجارت جهانی چندان امیدوار به نتیجه مذاکرات دور دوحه که قرار بود امسال نقطه پایان آن باشد، نیستند.
ارسال نظر