در هشتمین صبحانه اتاق تهران عنوان شد
راه‌اندازی طرح جامع حمل و نقل تا سال آینده
فرشید خاموشی- آخرین نشست صبحانه اتاق تهران با مسوولان دولتی پیش از آغاز ماه‌رمضان، با حضور وزیر راه و ترابری سپری شد. عکس: آذین ثمرمند
مهندس محمد رحمتی پیش از این نیز پا به پارلمان بخش خصوصی کشور گذاشته بود، آنجا که مردان این نهاد غیردولتی در بیست و هشتمین جلسه هیات‌نمایندگان اتاق تهران میزبان این وزیر پرسابقه بودند.
با این حال گله و شکایاتی که طی سالیان اخیر از وزارتخانه راه و ترابری در سطح جامعه مطرح است، این‌بار به شکلی تخصصی در ضیافت صبح دیروز اتاق تهران خودنمایی کرد، هرچند مهندس رحمتی به بسیاری از این انتقادات صحه گذاشت و بر بخشی نیز با دیدی متفاوت نگریست:
«ما سعی‌مان بر این است که بگوییم سوانح رانندگی نه جاده‌ای!»
ضرورت استفاده از مکانیزم بازار در صنعت حملونقل کشور
آغازگر نشست صبحانه هشتم دکتر نهاوندیان بود که به روال معمول با طرح سوالاتی از میهمانی جلسات را به پیش می‌برد: «یکی از مزیت‌های اقتصادی کشور ما، موقعیت جغرافیایی است که سهم قابل توجهی از حمل و نقل منطقه را در اختیار ایران قرار می‌دهد و شاید بتوان گفت که بخش حمل و نقل کشور از یک فرصت طبیعی برای رسیدن به جایگاه نخست اقتصادی در منطقه و اهداف سند چشم‌انداز ۲۰ ساله برخوردار است.
پس این سوال مطرح است که آیا ایران در ارائه و فروش خدمات حمل و نقل سهم بایسته خودش را از حمل و نقل بین‌المللی دارد یا خیر؟»
نهاوندیان سپس بر روی نقطه‌ای از وظایف وزارت راه و ترابری انگشت گذاشت که در جامعه ایران از حساسیت زیادی برخوردار است: «مسوولیت شرکت‌های حمل و نقل کشور در قبال مصرف کننده».
او به طور خاص بر روی صنعت حمل و نقل هوایی و تاخیر در پروازها تاکید کرد و ادامه داد: «آیا هزینه‌هایی که در این خصوص از سوی مصرف کننده پرداخت می‌شود یکی از هزینه‌هایی نیست که از عدم استفاده از مکانیزم بازار می‌پردازیم؟ و آیا در بخش حمل و نقل کشور، بحث تغییر نقش دولت از مدیریت و تصدی به سیاست‌گذاری و نظارت دیده شده است؟ و در نهایت اینکه، رویکرد وزارت راه و ترابری برای حضور فعال بخش خصوصی در بخش‌های مختلف حمل و نقل به ویژه مواردی که در صدر اصل ۴۴ به آن اشاره شده، چیست و فضای جدید برای این حضور چگونه است؟»
انتقاد از کامیون‌های تک‌مالکی
فقدان شرکت‌های معتبر حملونقل کالا از یک سو و شکل‌گیری سیاست «کامیون‌های تک‌مالکی» از سوی دیگر، محور اصلی سخنان علاء میرمحمد صادقی، نایب رییس اتاق تهران بود تا به انتقاد از آن بپردازد: «پیش از انقلاب شرکت‌های معتبری در زمینه حملونقل فعالیت می‌کردند و تولیدکنندگان ایرانی با خیالی آسوده کالاهایشان را با یک نرخ مشخص و معین جابه‌جا می‌کردند، اما پس از انقلاب، سیاست‌هایی حاکم شد که در درجه اول متوجه وزارت صنایع و معادن بود و براساس آن این شرکت‌‌ها جای خود را به کامیون‌های تک‌مالکی دادند. این مشکل در حال حاضر بیشتر متوجه تولیدکنندگانی است که محصولات حجیم دارند مانند کارخانه‌های سیمان و مصالح ساختمانی؛ چرا که نمی‌توانند یک قرارداد مشخص و نرخ معینی برای حمل محصولاتشان داشته باشند و در واقع این رانندگان کامیون‌های تک مالکی هستند که تعیین نرخ حملونقل کالا را در اختیار دارند. بنابراین این سوال مطرح است که آیا وزارت راه و ترابری سیاستی برای حل این معضل در نظر گرفته است یا خیر؟»
مدل بهره‌برداری از ناوگان حملونقل اشتباه است
«ما در ایران به هیچ وجه کمبود ناوگان نداریم و حتی ۵۰درصد مازاد بر ظرفیت نیز داریم، اما مدل بهره‌برداری و استحصال از این ناوگان غلط است».
همایون اسدی لنگرودی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، اینچنین سخنانش را آغاز کرد و معتقد است، انجمن شرکت‌های حملونقل بین‌المللی که خود عضوی از آن است برای حل چنین معضلاتی در صنعت حملونقل کشور مدل‌های پیشرفته‌ای را به پژوهشکده وزارت راه و ترابری ارائه کرده که متاسفانه بی‌نتیجه مانده است.
او در ادامه به بخش راه‌آهن کشور اشاره کرد و گفت: این بخش از حمل و نقل ایران همواره با بی‌مهری مواجه شده و به دلیل بودجه‌های بسیار جمع و جور شده مجلس، راه‌آهن ما پیشرفتی نکرده است و میزان زیان‌دهی بخش راه‌آهن ایران در سال ۸۴ با بالا بردن قیمت و حق دسترسی‌ها نصف شد.
حال چرا باید در حوزه راه‌آهن حق دسترسی داشته باشیم اما در جاده نه؟ اینکار تنها باعث می‌شود که حمل و نقل سبز و حمل و نقلی که با محیط زیست عجین است به عقب رانده شده و قیمت‌های این بخش را بالا ببرد.»
اسدی لنگرودی با آینده اقتصاد حمل و نقل ایران را در گرو رفتن به سوی موسسه‌های لجستیک شخص ثالث و مهندسان مشاور و مدل‌سازی این موسسه‌ها از سیستم حمل و نقل دانست.
عدم حمایت از پروژه‌های تحقیقاتی در وزارت راه و ترابری
مهندس ایرج حسابی نیز در این نشست به بیان امر پژوهش و تحقیقات و به ویژه ضرورت این مقوله در بخش حمل و نقل پرداخت.
این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران گفت: «در سرتاسر عرض بزرگراه مدرس تابلو زده‌اند که: «به خانواده بزرگ ب.ام.و بپیوندید» در حالی که سالانه ۲۸هزار نفر در جاده‌های ایران جان خود را از دست می‌دهند. وی در پایان سخنانش تاکید کرد که مشکلات ترابری در کشور ما عدم توجه به امر پژوهش و عدم حمایت از پروژه‌های تحقیقاتی است.
مشکلات موجود در صنعت هواپیمایی را برطرف کنید
نرخ بلیت هواپیما و مشکلات و نگرانی‌های موجود در این زمینه، سخنی بود که مهندس نحوی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، در ابتدای سخنانش به آن اشاره کرد و اقدامات وزارت راه و ترابری در رساندن قیمت بلیت هواپیما به یک نرخ واقعی را جویا شد.
او سپس بحث خصوصی‌سازی فرودگاه‌های کشور را پیش کشید و قدم‌های برداشته شده در این مسیر را از مهندس رحمتی پرس‌وجو کرد.
نادیده انگاشتن بخش بازرگانی حملونقل دریایی در وزارتخانه
نماینده انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته که صبح دیروز فرصت سخنرانی به او نیز رسید، از نادیده گرفته شدن بخش بازرگانی حملونقل دریایی در مجموعه وزارتخانه راهوترابری انتقاد کرد و البته پیشنهاداتی نیز ارائه داد: «نمایندگان انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته در شورای ترابری وزارتخانه حضور و حق رای داشته باشند تا بتوانند مسائل و نظرات خود را در این شورا مطرح کنند».
مهندس بهروز دولتشاهی همچنین از رییس اتاق تهران خواست تا نمایندگان این انجمن و بخش حملونقل دریایی در جلسات اتاق تهران حضور داشته باشند.
ناوگان حمل و نقل کشور در خدمت واردات
دیگر عضو هیات رییسه اتاق تهران که مجال سخنرانی یافت، مهندس مهدی مفیدی بود. او سیستم طراحی ناوگان حمل و نقل کشور را در خدمت واردات دانست و گفت: «جهشی که طی سال‌های اخیر در صادرات کشور رخ داده و برنامه‌های وسیع صادراتی برای سال‌های آتی، بیانگر ضرورت تجدیدنظر در این طراحی است. با توجه به اینکه ناوگان حمل و نقل دریایی ما دولتی است، انتظار داریم روش‌های تدوینی در وزارت راه و ترابری به گونه‌ای بشود که جز هزینه‌های جاری بارگیری و حمل، هزینه‌های دیگری از صاحبان کالاهای صادراتی گرفته نشود تا جهشی بلند در صادرات کشورمان صورت بگیرد.»
ورشکستگی آژانس‌های هواپیمایی دولتی
مشکلات دفاتر خدمات مسافرتی و نقش وزارت راه و ترابری در خصوص تاسیس شرکت‌های اقماری که در حوزه بخش خصوصی توسط شرکت‌های هواپیمایی و سازمان بنادر و کشتیرانی صورت می‌گیرد، مجموعه مباحثی بود که از سوی عضو انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی هوایی و جهانگردی مطرح شد.
به گفته محمدحسن کرمانی، در حال حاضر بیش از ۳۰ آژانس دولتی فعالیت می‌کنند که بسیاری از آنها ورشکسته شده‌اند و به علت اینکه بخش دولتی در این زمینه فاقد قدرت کارشناسی است ۲۰۰۰ آژانس مخلوط در ایران راه‌اندازی شده است.
او یکی از مشکلات این حوزه را عدم حضور بخش خصوصی آگاه و کارآمد دانست و گفت: در غیر این‌صورت شاهد ورشکستی بیشتر دفاتر و شرکت‌های خدمات مسافرتی خواهیم بود.»
افزایش روزافزون هزینه حمل و نقل گل و گیاه
مهندس عجایبی، نماینده انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان گل و گیاه کشور نیز از رشد قابل توجه بخش گل و گیاه کشور و تبدیل شدن ایران از یک واردکننده یک میلیارد تومانی به صادرکننده گل و گیاه سخن گفت و مساله اصلی این بخش را هزینه بالای صادرات این محصول عنوان کرد.
او افزود: در حالی که در اکثر کشورها حمل و نقل گل و گیاه برای صادرات مجانی است اما در ایران شاهد افزایش روزافزون هزینه حمل و نقل در این بخش هستیم که همین امر موجب شده کشورمان سهم ناچیزی از گردش ۱۰۰میلیارد دلاری صنعت گل و گیاه در دنیا داشته باشد.عجائبی همچنین از متوقف شدن فعالیت پایانه بین‌المللی گل و گیاه کشور به علت کمبود سرمایه انتقاد کرد.
آمادگی بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در بنادر کشور
دکتر مهرداد باقری، دبیرکل اتاق ایران نیز در این نشست به انتقاد از سازمان بنادر پرداخت و گفت: «براساس اخبار رسیده، سازمان بنادر بخشی از وظایف اجرایی خود را به سازمان‌های شبه‌دولتی منتقل می‌کند و درخواست ما این است که از تکرار تجربه کارهای شبه‌دولتی جلوگیری شود.
وی همچنین آمادگی بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در برخی از بنادر را اعلام کرد و این مساله را در توسعه اقتصاد حملونقل کشور مهم دانست.»
وزارت راه و ترابری استعدادیابی کند
علی عبداللهیان، معاون اتاق بازرگانی ایران در امور استان‌ها نیز با اشاره به ابلاغیه اخیر اصل ۴۴ قانون اساسی خاطرنشان کرد: اگرچه سهم دولتی بودن در وزارتخانه‌ها بسیار زیاد است اما تحولات مهمی نیز در توسعه بخش‌خصوصی و واگذاری امور به این بخش صورت گرفته که از آن جمله تخلیه و بارگیری کالا توسط بخش‌خصوصی در شمال کشور بود که با ایجاد شرایط و صدور اجازه سازمان بنادر برای اولین بار انجام شد.
وی با تاکید بر اینکه هنوز باور فرهنگی برای ایجاد یک انقلاب اقتصادی در کشور شکل نگرفته است، گفت: نگاه به بخش خصوصی باید یک نگاه اصولی باشد و برای ایجاد فرهنگ خصوصی‌سازی تدابیر کافی اندیشیده شود.
عبداللهیان افزود: وزارت راه و ترابری باید با استعدادیابی و ایجاد بستر برای رشد این استعدادها در مسیر تحقق این انقلاب جدید در اقتصاد کشور گام بردارد.
بزرگنمایی مشکلات بخش حملونقل هوایی، سیاه نمایی است
مهندس محمد رحمتی وزیر راه و ترابری با تاکید بر لزوم تدوین مدل حمل و نقل کشوری گفت: طرح جامع حمل و نقل با کارفرمایی وزارت راه و با هزینه‌ای در حدود ۷ تا ۸میلیارد تومان تدوین شده است که تا سال آینده نهایی می‌شود.
وی با اشاره به اقدامات صورت گرفته در خصوص شناسایی پتانسیل‌ها و وجوه مختلف حمل و نقل در ایران گفت: برنامه‌ریزی حملونقل اصلی‌ترین کار وزارت راهوترابری در شرایط فعلی است، اما محدودیت‌هایی نیز در بخش‌های مختلف حمل و نقل هوایی، ریلی و جاده‌ای وجود دارد که از گذشته برای ما به ارث مانده و با توجه به واقعیت‌های موجود، اصلاحات یک روزه اتفاق نمی‌افتد و باید طی یک روند مدون تغییرات صورت بگیرد.رحمتی در پاسخ به سوال یکی از اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران در خصوص نرخ بالای بلیت هواپیما گفت: بخشی از مسائل هوایی، بین‌المللی است و ما ناگزیر هستیم با در نظر گرفتن تمامی‌جوانب و مقتضیات حاکمیت به دنبال راه‌حل مناسب برای پیدا کردن مشکلات باشیم.
وی همچنین درباره دفاتر فروش بلیت هواپیمایی با اشاره به ممنوعیت اعطای مجوز به تاسیس دفاتر جدید تصریح کرد: در کل کشور ۲هزار دفتر فروش بلیت هواپیمایی داریم که ۳۰ تا از این دفاتر دولتی هستند که آنها نیز به زودی به دفاتر خصوصی تبدیل یا خصوصی می‌شوند.
وزیر راه و ترابری اظهار کرد: سعی ما بر این است که بین بخش خصوصی در خطوط هوایی و بخش دولتی، توازن برقرار کنیم تا منافع مصرف کننده را هم لحاظ کرده باشیم.
وی با بیان اینکه در بخش هواپیمایی از لحاظ خرید هواپیما وابستگی ۱۰۰درصد به خارج از کشور داریم، افزود: این بخش حساسیت خاصی دارد و زودتر تحت تاثیر مسائل سیاسی قرار می‌گیرد، اما با این وجود طی سال‌جاری ۱۶درصد بیشتر از سال گذشته رشد حمل و نقل مسافر را داشته‌ایم.
وزیر راه و ترابری همچنین در خصوص سوانح هوایی در کشور گفت: اصل اساسی در بررسی سوانح هوایی، توبیخ و تنبیه کسی نیست، بلکه هدف درس گرفتن و جلوگیری از تکرار حوادث است.
به گفته وی خطاهای پزشکی هر ساله منجر به مرگ شاید بیش از ۵۰هزار نفر می‌شود، اما جامعه به اشتباهات و خطاهای بخش حمل و نقل هوایی حساسیت بیشتری نشان می‌دهد.
رحمتی گفت: ما هم به عنوان یک مسوول می‌دانیم که شرایط مطلوب نیست، اما قطعا رفع همه این مشکلات به زمان نیاز دارد و نمی‌توان یک شبه همه موارد را حل کرد.
رحمتی بزرگنمایی مشکلات بخش حمل و نقل هوایی را سیاه بازی توصیف کرد و افزود: برخی اوقات آن قدر سیاه بازی می‌شود که انگار بخش هوایی بسیار ناتوان است در حالی که کمبودها آن قدر هم که ادعا می‌شود نیست، چراکه نسبت به سال‌های گذشته حدود ۵۰درصد افزایش ناوگان هوایی داشته‌ایم.
به اعتقاد وزیر راه و ترابری، شدت حساسیتی که در سطح عموم در زمینه هواپیمایی ایجاد شده بالا است و باید برای کم کردن این حساسیت‌ها چاره‌اندیشی شود.
او در ادامه بر لزوم فعال‌تر شدن سازمان بنادر در بخش بازرگانی و پشتیبانی بنادر تاکید کرد و به بخش خصوصی که خواستار خصوصی کردن عرصه‌های فعالیتی حمل و نقل شده بودند در زمینه عمل کردن به قول‌ها و تعهدات وزارت راه در اجرای اصل ۴۴ قول داد.
وی یادآور شد که به منظور گسترش ناوگان ریلی کشور دولت سه‌میلیارد دلار بودجه اختصاص خواهد داد که در دست بررسی است.
ارسال نظر