افتتاح پانزدهمین نمایشگاه فرش دستباف ایران
۳۸۶ غرفه پرنقش و نگار
دنیای اقتصاد - وزیر بازرگانی که پس از قوام شهیدی، سید جلال‌الدین بصام، اکبر هریسچیان و مرتضی فرجی به پشت تریبون رفت، از کاهش تجارت جهانی فرش طی سالیان اخیر گفت و ایران را نیز در این سراشیبی تجاری سهیم دانست.: سهم تجارت جهانی فرش از حدود ۱۰هزار میلیارد دلار حجم تجارت جهانی در سال ۲۰۰۵معادل ۳/۱ تا ۳۵/۱میلیارد دلار بوده است. در این حجم از تجارت فرش، ایران با سهم ۴۱ تا ۴۳درصدی همچنان در رتبه اول دنیا قرار دارد. اما با سابقه دیرینه‌ای که کشورمان در تولید فرش دستباف دارد، این میزان تجارت فرش ایران چشمگیر نیست، در بخش داخلی نیز حجم صادرات فرش به نسبت سایر کالاهای تولیدی کاهش داشته است که بخشی از این افت به جایگاه ایران در بین کشورهای در حال توسعه و به تبع آن افزایش تولید و صادرات محصولات صنعتی و پتروشیمی برمی‌گردد که اینها سهم تولید و صادرات فرش را تحت‌تاثیر قرار داده‌اند. فرشید خاموشی‌ـ درست در همان ساعتی که قرار بود، سخنرانان پشت تریبون بروند و مراسم افتتاحیه پانزدهمین دوره نمایشگاه بزرگ فرش دستباف ایران رسما آغاز شود، برق رفت و همه حاضران از سالن کنفرانس شماره یک نمایشگاه تهران به بیرون هدایت شدند تا خود را به محوطه حول و حوش استخر برسانند. گرچه فضای جایگاه آماده نبود و زمان درازی صرف پهن کردن قالیچه‌های اصفهان، تبریز، قم، نائین و کاشان و ... بر روی موکت سبز رنگ محوطه شد. این بزرگ‌ترین اتفاق نمایشگاهی فرش ایران در سال ۸۵ این چنین آغاز شد، اگرچه می‌توان به یک اتفاق دیگر هم اشاره کرد و آن صادرشدن یک تخته فرش نفیس به قیمت فراتر از ۵۰۰میلیون تومان در مردادماه گذشته به امارات است که حاصل کار و هنر هنرمندان نائینی بوده است.
به سوی رشد ۲۰ درصدی
وزیر بازرگانی که پس از قوام شهیدی، سید جلال‌الدین بصام، اکبر هریسچیان و مرتضی فرجی به پشت تریبون رفت، از کاهش تجارت جهانی فرش طی سالیان اخیر گفت و ایران را نیز در این سراشیبی تجاری سهیم دانست: «سهم تجارت جهانی فرش از حدود ۱۰هزار میلیارد دلار حجم تجارت جهانی در سال ۲۰۰۵، ۳/۱ تا ۳۵/۱میلیارد دلار بوده است. در این حجم از تجارت فرش، ایران با سهم ۴۱ تا ۴۳درصدی همچنان در رتبه اول دنیا قرار دارد. اما با سابقه دیرینه‌ای که کشورمان در تولید فرش دستباف دارد، این میزان تجارت فرش ایران چشمگیر نیست، در بخش داخلی نیز حجم صادرات فرش به نسبت سایر کالاهای تولیدی کاهش داشته است که بخشی از این افت به جایگاه ایران در بین کشورهای در حال توسعه و به طبع آن افزایش تولید و صادرات محصولات صنعتی و پتروشیمی برمی‌گردد که اینها سهم تولید و صادرات فرش را تحت‌تاثیر قرار داده‌اند.»میرکاظمی در ادامه بر افزایش صادرات فرش تاکید کرد: «باید تلاش کنیم که از سهم حول‌و‌حوش ۵۰۰میلیون دلاری که تاکنون داشته‌ایم بیرون بیاییم و دست‌کم یک رشد ۲۰درصدی سالانه را برای صادرات فرش کنار بگذاریم تا این عقب‌ماندگی را طی یک برنامه‌ریزی چهار پنج ساله جبران کنیم. علاوه‌بر اینکه نباید کشورهای رقیب را فراموش کنیم و باید توجه علمی و دقیقی بر روی حرکات این کشورها داشته باشیم.»وزیر بازرگانی سپس به چالش‌های پیش‌روی صنعت فرش اشاره کرد و تعامل منطقی و مشارکت ملی ارگان‌های دست‌اندرکار این صنعت را برای حل آن خواستار شد: «اولین مشکلی که من در صنعت فرش دیده‌ام، نگاه فشاری به بازارهای جهانی است، یعنی تاکنون بر فروش تولیدات داخلی در بازارهای جهانی اصرار داشته‌ایم. در حالی که دیگر این سیاست در جهان امروز پاسخگو نیست و باید به سوی «نیاز کشش» حرکت کرده و مبتنی بر نیاز بازار، محصولی را تولید و عرضه کنیم. امروزه نیازهای شهرها و کشورهای مختلف به لحاظ اندازه، نوع، طرح و رنگ و غیره متفاوت است. البته باید در این میان اصول فرش ایرانی و نقوش ویژه آن را حفظ کنیم. بنابراین آنچه که باید در دستور تولید ما قرار گیرد، سفارش بازارهای بین‌المللی است که به ما دیکته می‌شود. این سیاست نه تنها در فرش بلکه باید در سایر تولیداتمان نیز لحاظ شود تا ضامن حضور در بازارهای بین‌المللی باشد.»
میرکاظمی به کاهش ارزش هر متر قالی در بازارهای بین‌المللی نیز اشاره کرد که از حدود متری ۳۰۰دلار در دهه ۶۰خورشیدی به متری ۹۰دلار در زمان حاضر رسیده است.
به اعتقاد وی، چرخه عمر فرش طولانی است که امروزه مورد پسند بازارهای جهانی نیست: «باید تنوع زیادی در عرضه این محصول صورت گیرد و حتی با شگردهای بیشتر و جدید فروش فرش می‌توان بازارهای از دست‌رفته را رونق داد.»
او همچنین به درآمد پایین قالیبافان اشاره و تشکیل کمیته فرش در وزارت بازرگانی را در راستای حل مشکلات درآمدی این قشر از جامعه عنوان کرد که در کنار حرفه‌ای هنری به مقوله اقتصادی آنان نیز پرداخته شود.
تغییر و تحول اساسی در زمینه حضور در بازارهای بین‌المللی از دیگر نکاتی بود که وزیر بازرگانی بر آن تاکید داشت: «ما متاسفانه در حوزه مطالعه بازار به شکل علمی اقدامی نکرده‌ایم، در حالی که کشورهای رقیب چند سالی است در این خصوص فعالیت می‌کنند. منابعی در سازمان توسعه تجارت و مرکز ملی فرش ایران برای مطالعه تخصصی و علمی بازار جهانی در نظر گرفته شده است که باید هر چه سریع‌تر این منابع تخصیص یابند.»
تبلیغات فرش در رسانه‌های دیداری و شنیداری و نوشتاری خارج از کشور از دیگر مواردی بود که میرکاظمی به آن اذعان کرد و در واقع آن را احیاگر حضور مجدد فرش ایرانی در بازارهای بین‌المللی دانست.
میرکاظمی بر شناسایی متولی تامین مواد اولیه فرش تاکید کرد و گفت: «تولید مواد اولیه در یک چرخه منفی گرفتار شده است و پایین آمدن قیمت فرش نیز به‌کار بردن مواد اولیه نامرغوب را تشدید کرده است. ما باید به سرعت از این چرخه خارج شویم و به سمتی برویم که متولی تامین مواد اولیه مرغوب در کشور مشخص شود که شرکت سهامی فرش ایران در این زمینه کارهایی صورت داده و این شرکت در واقع یک تغییر روشی در اداره خود اعمال کرده است.»
وزیر بازرگانی در ادامه اظهار امیدواری کرد که جوایز صادراتی در سال ۸۶ مورد تجدیدنظر قرار گیرد: «بانک‌های تجاری حتما بخشی از سهم اعتبارات خود را به صادرات فرش اختصاص دهند. از محل اعتبار ۳میلیارد تومانی هیچ محدودیتی برای صادرات فرش نداریم و امیدواریم در شورای‌عالی صادرات جایزه بیشتری به صادرات فرش اختصاص یابد.»
میرکاظمی افزود: «شناسنامه‌دار کردن فرش یکی از مواردی است که مرکز ملی فرش ایران تعهد کرده است تا پایان امسال آن را راه‌اندازی کند و با این سیستم احتمال تقلب را برای سایر کشورها کاهش می‌دهد.»
وی در پایان بر ورود طرح‌های جدید در بازار فرش و همچنین به‌کارگیری فارغ‌التحصیلان جوان صنعت فرش تاکید کرد.
پس از اتمام سخنان وزیر بازرگانی، همگان به سمت سالن هنرمندان رفتند تا پانزدهمین نمایشگاه بزرگ فرش دستباف ایران رسما افتتاح شود و در این هنگام برق آمد و فواره‌های حوض نمایشگاه تهران دوباره فوران کرد.
انتخاب ۱۰ بازار جدید
دکتر مرتضی فرجی، رییس مرکز ملی فرش ایران، نیز در این مراسم گزارش کوتاهی از عملکرد یکسال گذشته مرکز تحت اختیارش ارائه داد: «براساس مطالعاتی که در مرکز ملی فرش ایران صورت گرفته، ما دو موضوع مهم را مورد توجه قرار دادیم، یکی تولید و بهبود فرش و دیگری تحقیقات بازار و معرفی فرش ایران در جهان. در خصوص تولید و بهبود فرش دستباف در زمینه ایجاد کارگاه‌های متمرکز اقدام کردیم که در سال ۸۴، حدود ۷میلیارد تومان به این موضوع تخصیص داده شد و همچنین ۳میلیارد تومان به ارتقا و بهبود وضعیت تولید مواداولیه در سال ۸۴، اختصاص یافت. در خصوص بهبود فرش نیز شناسنامه‌دار کردن موثر را در دست اقدام داریم که تا پایان مهرماه قابل اجرا است. مقوله آموزش را نیز مورد توجه قرار دادیم که در سال ۸۴، ۱۵هزار نفر بافنده و در سال ۸۵، ۲۰هزار نفر بافنده را تحت پوشش آموزشی داریم.
علاوه بر اینکه برای تجار، صادرکنندگان و طراحان موثر برنامه‌های آموزشی راه می‌اندازیم در حوزه تحقیقات بازار نیز یک تیم تحقیقاتی در مرکز ملی فرش ایران تشکیل دادیم، وی افزود: تا پایان امسال ۱۰کشور جدید را به عنوان بازار جدید انتخاب می‌کنیم. تهیه فیلم سینمایی فرش را نیز در برنامه ایران گنجانده‌ایم و با همکاری بنیاد سینمایی فارابی ۱۵فیلم کوتاه و مستند سینمایی را در دست تهیه داریم که این فیلم‌ها در جشنواره فیلم فجر و جشنواره‌های خارجی نیز قابل اکران هستند. فرجی سپس به تجارت الکترونیک اشاره کرد و ادامه داد: این بخش تا ۱۵شهریور ماه راه‌اندازی خواهد شد. امیدواریم در سال‌جاری نمودار منفی صادرات فرش را به صفر برسانیم و پیش‌بینی می‌کنیم تا پایان امسال شاهد رشد ۸درصدی صادرات این محصول باشیم».
هزینه ثابت غرفه‌ها
رییس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت سهامی فرش ایران نیز در این مراسم گزارش مختصری از روند اجرایی پانزدهمین نمایشگاه بزرگ فرش دستباف ایران بیان کرد.سیدجلال‌الدین بصام گفت: در نمایشگاه امسال ۳۸۶ غرفه در ۱۸ سالن و در فضایی بیش از ۲۰هزار متر مربع به عرضه محصولات فرش تولیدکنندگان اختصاص یافته است که نسبت به نمایشگاه سال گذشته شاهد رشد ۴۰درصدی در غرفه‌گذاری و ۱۸درصدی در مساحت هستیم.
بصام افزود: نمایشگاه پانزدهم تفاوت‌هایی با دوره پیش دارد. در نمایشگاه امسال سالنی را برای نمایش دو اثر برتر هنرمندان این حرفه اختصاص داده‌ایم و همچنین ۱۵۰ تخته از فرش‌های نفیس شرکت سهامی فرش ایران برای فروش عرضه خواهد شد.
وی به تعرفه غرفه‌های نمایشگاه امسال اشاره و تصریح کرد: هزینه غرفه‌های امسال برای کمک به صنعت فرش همان هزینه سال گذشته است، هر چند که هزینه‌های جانبی افزایش پیدا کرده است.
بصام در پایان بر برخی ناهماهنگی‌های اجرایی صحه گذاشت و ابراز امیدواری کرد در سال‌های بعد شاهد چنین مشکلاتی نباشند.
جوایز صادراتی ۱۰ درصد شود
همچنین اکبر هریسچیان، رییس اتحادیه صادرکنندگان فرش ایران که اتحادیه تحت ریاستش از مجریان برگزاری پانزدهمین نمایشگاه فرش دستباف است در این مراسم اظهار امیدواری کرد، با برپایی چنین نمایشگاه‌هایی تنگناها و مشکلات صنعت فرش برداشته شده تا بتواند ارتقای کیفیت و صادرات این محصول را در پی داشته باشد.هریسچیان تصریح کرد که مقایسه فرش با دیگر کالاهای صنعتی بی‌روح نزول فرش دستباف ایران را به دنبال خواهد داشت.او همچنین پیشنهاد داد که جوایز صادراتی فرش به۱۰ درصد افزایش پیدا کند و در اعطای تسهیلات بانکی تک‌رقمی کارشکنی صورت نگیرد.
ایران، خاستگاه فرش است
مدیرعامل شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی نیز برگزاری نمایشگاه‌ها را ابزارهای توسعه و رشد اقتصاد و صادرات غیرنفتی دانست و برپایی نمایشگاه فرش را در این راستا عنوان کرد.
سیدحمید قوام شهیدی گفت: پانزدهمین نمایشگاه فرش دستباف ایران در حالی برگزار می‌شود که دنیای امروز خاستگاه این هنر و فناوری را تنها در ایران می‌جوید.این نمایشگاه فرصت گرانبهایی فراهم آورده تا با بهره‌گیری از تجارب به دست آمده و استفاده از فنون جدید به خصوص بازاریابی نوین جایگاه فرش ایران را در جهان مستحکم کنیم.
عکس: آرش خاموشی - ایسنا
ارسال نظر