نمایشگاه بزرگ فرش دستباف چهارشنبه کلید می‌خورد
نمایش آثار هنرمندان برتر در یک سالن ویژه
گروه بازرگانی- چندی پس از آنکه تولیدکنندگان مبلمان به چیدمان مبلمان چینی در برنامه «یک جام، یک جهان» اعتراض کردند و این رسانه ملی را مبلغ کالای خارجی دانستند، اینک اهالی فرش هم از زیرانداز پهن شده در برنامه «کوله‌پشتی» که گفته می‌شود یک محصول غیرایرانی است، انتقاد دارند. روز گذشته مدیر عامل شرکت سهامی فرش به مناسبت نمایشگاه بزرگ فرش دستباف ایران که از یکم تا هفتم شهریور ماه برگزار می‌شود، دیدگاه‌های خود را با دست‌اندرکاران مطبوعات و رسانه‌ها در میان گذاشت، به گفته سیدجلالالدین بصام، صادرات فرش ایران در سال ۲۰۰۳ به ۵۳۷میلیون دلار رسید، اما از سال ۲۰۰۴ سیر نزولی پیدا کرد به طوری که درسال ۲۰۰۵ به ۴۴۷میلیون دلار کاهش یافت.از سوی دیگر ارزش بازار جهانی قالی در سال ۲۰۰۳ حدود یک‌میلیارد و دویست و هشتاد میلیون دلار بوده که در سال ۲۰۰۴ با ۷۰میلیون دلار کاهش روبه‌رو شد.
سیدجلالالدین بصام، اهداف برپایی نمایشگاه پانزدهم را افزایش صادرات فرش دستباف و معرفی توانمندی‌‌های ایران در زمینه این محصول ملی عنوان کرد. به گفته وی براساس آمارهای رسمی جهانی، در سال ۲۰۰۳ ایران با ۴۲درصد از سهم صادرات قالی و در سال ۲۰۰۴ با بیشتر از ۴۴درصد در رتبه نخست جهان قرار داشت.
بصام بر این باور است که فرش دستباف ایرانی به‌رغم داشتن جایگاه برتر جهانی، مانند تولیدات سایر کشورهای غربی سیر نزولی را طی کرده است: «در کنار کاهش شدید مصرف قالی، امروز شاهد افزایش مصرف انواع دیگر زیراندازها هستیم که سایر کشورها اقدام به تولید آن می‌کنند و متاسفانه در ایران هنوز تولیدی در این زمینه نداریم. این در حالی است که این نوع محصول از سال ۲۰۰۰تاکنون، به دلیل سهولت تولید و تنوع رنگ جایش را در بازار جهانی باز کرده است.»
مدیر عامل شرکت سهامی فرش ایران، کاهش سالانه صادرات قالی ایرانی را تایید و در عین حال اظهار امیدواری کرد، پانزدهمین نمایشگاه فرش دستباف بخشی از این کاهش را جبران کند.
بصام در خصوص نمایشگاه پانزدهم گفت: در نمایشگاه امسال، بیش از پانزده سالن و فضای باز در مساحتی بیش از ۳۶هزار متر مربع فضای نمایشگاهی، ۳۰۰غرفه‌گذار از حرف مختلف صنعت فرش را در خود جای داده است. علاوه بر اینکه برای اولین بار تورهای گردشگری در این نمایشگاه شرکت می‌کنند که تاکنون بیش از ۱۰۰نفر از این اقدام استقبال کرده‌اند.
وی از حضور گردشگران در نمایشگاه فرش به عنوان یک حرکت فرهنگی یاد کرد و گفت: هدف از این ابتکار نوین برقراری ارتباط فرهنگی و عاطفی بین مردم جهان با کشورمان است و در واقع گردشگران خارجی سفیران فرش ایران در کشورهای خود هستند.
بصام در ادامه به برپایی کارگاه‌های آموزشی در نمایشگاه امسال اشاره کرد که تجار فرش، بازدید‌کنندگان و دانشگاهیان صنعت فرش را مخاطب قرار می‌دهند.
مدیر عامل شرکت سهامی فرش ایران، ابتکار نو دیگری که در نمایشگاه امسال ارائه شده است را تخصیص سالن‌های اختصاصی به تولیدکنندگان استانی عنوان و نمونه‌هایی را این‌چنین ذکر کرد: «در سالن ۳۸بافندگان و تولیدکنندگان آذربایجانی حضور دارند و سالن میلاد را تولیدکنندگان اصفهانی مفروش می‌کنند و تولیدکنندگان قمی نیز در سالن مبنا مستقر می‌شوند». اما در این نمایشگاه، هنرمندان فرش دستباف نیز جایگاه ویژه‌ای دارند و به گفته بصام آثار برتر هنرمندان در یک سالن ویژه به نمایش درمی‌آید که ویترین فرش ایران خواهد بود. وی همچنین افزود: سالن‌های عرضه فرش در این نمایشگاه هر یک به نام یک هنرمند تاثیرگذار در عرصه فرش نام‌گذاری شده است، چه هنرمندانی که در قید حیات هستند و چه آنانی که رخ در نقاب خاک کشیده‌اند.
مسابقات طراحی فرش با نگاهی به آینده
گروه‌های اجتماعی متفاوت و بسیاری با نقش‌های گوناگون و به شکل زیرمجموعه‌های کوچک و بزرگ در کشور فعالیت می‌کنند تا فرش دستباف ایرانی به عنوان محصول نهایی در مجموعه بزرگ‌تری که تولید و تجارت فرش دستباف آن را تشکیل می‌دهد خود را نمایان کند. یکی از این گروه‌ها که نقش مهمی در چرخه تولید فرش دستباف به خصوص تولیدات شهری عهده‌دار است گروه طراحان و نقاشان فرش است. در تاریخ معاصر فرش ایران، هنرمندان طراح و نقاش فرش گاه تحت حمایت تولیدکنندگان فرش‌های خاص شهری گاه خود به صورت تولیدکنندگان و ناظران اجرای طرح‌ها و در مواردی نیز به عنوان هنرمندان مستقل که در رشته‌های دیگر هنری نیز دستی داشته‌اند به خلق آثار خود پرداخته‌اند. بررسی این تاریخچه نشان می‌دهد هرگاه بر جنبه هنری و جایگاه هنرمند طراح این رشته و آزادی عمل او در نظارت بر اجرای درست طرح تاکید شده است شاهد و ناظر نقطه اوجی در فرش دستباف بوده‌ایم و در هر زمان نقش طراحی کمرنگ شده و تولید از کنار نقش طراح بی‌توجه گذشته است با رکود و شکست خود خواسته روبه‌رو شود. تشکیل نهادهای اجتماعی از سوی طراحان فرش در کشور سال‌های آغازین خود را پشت سر می‌گذارد و برنامه‌های جامع حمایتی هنوز روی میز مسوولان امر در حال خاک خوردن هستند. در این میان طراحان اصفهان و تبریز با برداشتن اولین گام‌ها، نخستین گروه‌هایی هستند که در زمینه تشکیل انجمن طراحان و نقاشان فرش دستباف در استان‌های خود برداشته‌اند.
در تابستان سال‌جاری جامعه فرش ایران، شاهد برگزاری جشنواره‌ها و مسابقات طرح و نقشه فرش دستباف در چند شهر کشور بود که توسط برگزار کنندگان متفاوتی، طراحی و اجرا شدند. این جشنواره‌ها در شرایطی به انتخاب نفرات برگزیده شرکت کننده خود پرداختند که امسال نیز پانزدهمین نمایشگاه بزرگ فرش دستباف، که مهم‌ترین و بزرگ‌تین گردهمایی فرش ایران در داخل کشور است. از روز چهارشنبه افتتاح خواهد شد. در گرمای تابستانی نیمه اول مردادماه هفته شهر کشور میزبان مسابقات طراحی نقشه فرش دستباف بودند. در ابتدا در حاشیه نمایشگاه گره‌های صبور و نقش‌های ماندگار در کاخ موزه سعدآباد تهران، فرش شفقی مسابقه زنده موضوعی را برای دانشجویان رشته فرش ترتیب داد. پس از این مسابقه استان فارس میزبان طراحان فرش دستباف بود تا این هنرمندان توانایی و خلاقیت‌های خود را در شهر شیراز به نمایش بگذارند. این در حالی بود که در شیراز فرش ذولانواری برای دومین بار و این بار تحت نظارت سازمان بازرگانی استان فارس این مسابقه را برای تقویت طرح‌های فرش استان فارس و در جهت نوآوری در نقوش فرش برگزار کرد. پنج شهر نیز میزبان جشنواره هنری باغ گره بودند که نمایشگاه‌ها و مسابقات این جشنواره توسط شرکت سهامی فرش ایران با رویکرد به اصالت‌های فرش مناطق اجرا شد.
شهرهای اصفهان، قم، کاشان، اراک و نائین به طور همزمان میزبان مرحله اول این جشنواره بودند که طراحان فرش در سطوح مختلف استادکار و هنرآموز به رقابت پرداختند و پس از برپایی نمایشگاه‌هایی از آثار منتخب ارسال شده به دبیرخانه در شهرهای مورد نظر، نفرات برگزیده در مقاطع تعیین شده معرفی شدند. در همین راستا مرکز ملی فرش ایران نیز به عنوان متولی فرش در کشور تصمیم به برگزاری یک دوره المپیاد فرش در پاییز سال‌جاری گرفته است.
تاکنون به علت تنوع طرح‌های فرش ایران از نظر سبک مورد علاقه بازار، فرش ایران در جریان تغییر سلایق جهانی، پاسخگوی نیاز بازارهای متفاوت بوده است و اگر چه در محدوده کفپوش‌های گران قیمت بی رقیب است اما آینده بهره‌برداری یک جانبه از این ذخایر فرهنگی و هنری بدون تقویت نیروی بومی و نگهداری میراث هنرمندان فرش دستباف روشن نخواهد بود چرا که رقبای فرش ایران پای خود را از مرزهای کشور نیز فراتر گذاشته‌اند و پس از تقلید از طرح‌های فرش ایران و استفاده از نام‌های ایرانی به سراغ طراحان نامدار فرش ایران و حتی دانش‌آموختگان فرش دستباف آمده و شرایط همکاری مناسبی تدارک دیده‌اند. استقبال طراحان فرش از برگزاری جشنواره‌ها و مسابقات طرح و نقشه فرش دستباف در مناطق مهم فرشبافی کشور در تابستان سال‌جاری روند رو به رشدی را برای ادامه برگزاری چنین فعالیت‌ها و رونق مجدد فرش دستباف در آینده نوید می‌دهد.
ارسال نظر