کیوان جامه‏بزرگ

قائم‏مقام واحد تلکام فناپ

در سال‏های اخیر، اپراتورهای مجازی تلفن همراه، در پی اشباع اولیه بازار اپراتورهای تلفن همراه از حیث ارائه خدمات رایج مخابراتی در جهان شکل گرفتند تا با خلق و ارائه خدمات جذاب و مورد نیاز بخشی از مشتریان، در حفظ و وفاداری این مشتریان و درآمدزایی مضاعف نقش ایفا کنند. این تجربه چالش‏برانگیز به قدری می‌تواند موفق باشد که با وجود شکست بسیاری از تجربه‌‏های پیشین در کشورهای مختلف - یا حداقل عدم دستیابی به اهداف اولیه در بسیاری از موارد- و موفقیت‌های چشمگیر گروه اقلیت، تاکنون بیش از ۸۰۰ اپراتور مجازی کوچک و بزرگ در دنیا فعالیت خود را آغاز کرده اند.

در ایران بازار اپراتورهای تلفن همراه چندسالی است که از مرز اشباع گذشته و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور نیز چندی است اصول حاکم بر پروانه اپراتور مجازی تلفن همراه را تدوین کرده است. این موضوع، حاکی از به وجود آمدن نگاهی جدید در دستگاه سیاست‌گذاری دولت است؛ نگاهی که در آینده‏ای نه چندان دور با برنامه‌ریزی صحیح می‏تواند سطح کیفیت خدمات دریافتی از اپراتورهای تلفن همراه را به‏ صورت ملموس جابه‏جا و خلق خدمت بر بستر نسل‏های نوین مخابراتی را تسریع و تسهیل کند.

از سوی دیگر، درک درست اپراتورهای میزبان از ماهیت اپراتورهای مجازی را باید مهم‌ترین فاکتور موفقیت MVNOها تلقی کرد. در حقیقت تا زمانی که اپراتورها، مشتاق همکاری با MVNOها نباشند و به این نتیجه نرسند که اپراتورهای مجازی می‏توانند در توسعه بازار، افزایش رقابت و کسب سهم بزرگ‏تری از بازار مشتریان به آنها کمک کنند، پیاده‏سازی پروژه اپراتور مجازی با موفقیت همراه نخواهد بود. به عبارت دیگر، حتی اگر این همکاری از سوی رگولاتوری نیز اقدامی الزام‏آور قلمداد شود، اما اپراتورهای میزبان حس انتفاع نداشته باشند، پذیرشی از جانب آنها رخ نمی‏دهد.

متاسفانه نگاه غالب اپراتورهای میزبان به MVNOها، فرصت دادن به یک زیست‏بوم زائد بر بستر شبکه زیرساخت خود، ظهور یک یا چند مزاحم و درنهایت حضور رقبای جدید است؛ وجود همین دیدگاه، اشتیاق همکاری را در آنها می‏کشد. در صورتی‏که شواهد و تجربیات جهانی، حکایت دیگری دارد. افزایش درآمد اپراتورهای میزبان از محل عمده‏فروشی خدمات، جلوگیری از ریزش مشتریان به اپراتور رقیب و بهره­‌برداری بهینه از ظرفیت‌های شبکه در اختیار، شاید مهم‌ترین فرصت‌های پیش‌روی اپراتورهای میزبان است که باید مورد مداقه قرار گیرد. همچنین طرح‌های توسعه شبکه زیرساخت با مشارکت مالی یا فنی اپراتورهای مجازی همکار، قابل تسریع و توسعه خواهند شد.

چنانچه اپراتورهای میزبان به این باور برسند، بستر واقعی عرضه خدمات نوین در بازار مخابرات کشور خلق خواهد شد و اپراتورهای مجازی می‏توانند نقش‌آفرین و تحول ساز شوند. اپراتورهای مجازی می‌توانند در قامت یک اپراتور تخصصی، فصل جدیدی را در تحقق مطالبات عمومی مردم آغاز و نظام پرداخت همراه یا بازار خدمات ارزش افزوده محتوایی را متحول کنند که در گرو باور اپراتور میزبان و میهمان به همکاری برد- برد است. فرصتی که در پساتحریم با حضور شرکت‏های فناور مطرح دنیا و استفاده از تجارب موفق جهانی می‌تواند برای مشتریان ارزش‏آفرین باشد.