گفت‌وگو با امید محرم زاده به بهانه انتشار آلبوم «ماچنتا از این دیار»
تلفیق صدای کمانچه با موسیقی کلاسیک غرب
لی لا رضایی امیدمحرم زاده در ایران تنها با یک آلبوم که اخیرا عنوان یکی از پرفروش‌ترین‌های بازار موسیقی را به خود اختصاص داده، شناخته می‌شود اما در مارکت جهانی چهره شناخته شده‌ای است. موزیسین جوانی که آثارش رنگ و بوی موسیقی مدرن جهان را دارد. او در آلمان و فرانسه ۱۴ آلبوم موسیقی تولید کرده و در ۳۵۰ آلبوم که مجموعه‌ای از موسیقی‌های برتر بین‌المللی بوده‌اند با تک قطعاتش حضور داشته است. محرم‌زاده که در بازار بین‌المللی با نام «پرومید» فعالیت می‌کند، یکی از آهنگسازان اصلی آلبوم پرفروش «ماچنتا یار از این دیار» است. او در این آلبوم سه قطعه ساخته و تنظیم کرده و در یکی از قطعات هم با حامد ثریا همکاری داشته است. سبک و سیاق کارهای او به موسیقی مدرن Oriental نزدیک است و تخصصش در موسیقی الکترونیک مثال‌زدنی است. او در ایران با چهره‌هایی همچون هومن جاوید، فرمان فتحعلیان و فریدون آسرایی و... هم همکاری داشته و در سبک‌های مختلفی از موسیقی الکترونیک فعالیت کرده است. مهندسی نرم‌افزار خوانده است و همزمان با تحصیل در رشته کامپیوتر، در دانشگاه Berklee Music هم تحصیل کرده و از این دانشگاه دو مدرک لیسانس مهندسی صدا و فوق لیسانس موسیقی الکترونیک دریافت کرده است. همچنین در زمینه موسیقی فیلم هم مدرک خود را از SAE آکسفورد گرفته است. در ایران کمتر هنرمندی توانسته در قدوقواره جهانی ظاهر شود و قطعاتش از کمپانی‌های بزرگ و معروف دنیا در آلبوم‌های مختلفی از قبیل Buddha Bar XIV'، Buddha Bar Classical - Zenfonia ، Siddharta - Dubaï ، A Night at Buddha-Bar Hotel (by Ravin)، Babylon Bar Vol. ۴،Oriental Garden Vol. ۱۰ ، 'Le café abstrait (Vol. ۹)،N-Joy Abstrait و... در کنار بزرگان موسیقی منتشر شود اما برای پرومید این اتفاق بارها افتاده است. آنچه می‌خوانید گفت‌وگوی دنیای اقتصاد با این موزیسین است.
جرقه «ماچنتا یار از این دیار» چه زمانی و چگونه زده شد؟
آشنایی ما تقریبا از ۵-۴ سال پیش شروع شد. من با نیما عظیمی‌نژاد در دانشگاه آشنا شدم. او نوازنده بسیار خوب سه تار است و موسیقی سنتی را کاملا می‌شناسد و همچنین تجربیاتی هم در موسیقی الکترونیک دارد که بسیار ارزشمند است. بعد از آشنایی، او حامد ثریا را معرفی کرد که هم نوازنده خوب دف بود و هم موسیقی الکترونیک را می‌شناخت.
چرا این آلبوم با این عنوان منتشر شد؟
نامی که برای این آلبوم در نظر گرفتیم توسط یکی از دوستان هنرمندمان انتخاب شده است. این آلبوم در واقع یک کامپایل (آلبومی تشکیل شده از آثار چند هنرمند) است و هر یک از ما قطعات مجزای خود را ساخته و اجرا کرده‌ایم. در این آلبوم من سه قطعه مستقل ساخته و تنظیم کرده ام و یک قطعه مشترک نیز با حامد ثریا دارم. بقیه قطعات مستقل حامد ثریا، نیما عظیمی‌نژاد، یحیی سپهری است.
چرا قطعات مستقل است در حالی که به نظر می‌رسد با همکاری و همفکری هم این آلبوم را منتشر کرده‌اید؟
از ابتدا قراربود آلبوم به شکل گروهی منتشر شود اما بنا به دلایلی قطعات مستقل ما در آلبوم آمدند اما اگر تصمیم به اجرای زنده داشته باشیم قطعا همگی در تمامی قطعات حضور خواهیم داشت.
اگر قرار بر انتخاب یک سبک باشد، چه سبکی را می‌توان برای این آلبوم در نظر گرفت؟
اگر بخواهیم برای آلبوم «ماچنتا یار از این دیار» سبکی درنظر بگیریم، می‌شود گفت تلفیقی است. ناگفته نماند شناختی که مردم از موسیقی تلفیقی دارند اصلا با آنچه در دنیا رایج است، همسو نیست. به‌طور مثال در کشور ما اگردر اجرای یک قطعه موسیقی سنتی از ساز غربی مثل گیتار فلامنکو استفاده شده باشد، این گیتار هم دقیقا آن ملودی را می‌نوازد که سه تار می‌نوازد.
در حالی که این موسیقی تلفیقی نیست. زمانی می‌توانیم از یک موسیقی تحت عنوان موسیقی تلفیقی یاد کنیم که هر‌سازی جایگاه و لهجه اصلی خود را حفظ کند. مثلا تار در دستگاه همایون می‌زند و گیتار فلامنکو، موسیقی فلامنکو را اجرا می‌کند. در تلفیق باید موسیقی پلوفونییک و چند صدایی باشد نه منوتون! اصولا خود واژه تلفیقی خیلی زیرشاخه‌های مختلف دارد.
ولی موسیقی الکترونیک هم در این آلبوم شنیده می‌شود.
این آلبوم علاوه بر موسیقی تلفیقی رنگ و بوی الکترونیک دارد و در واقع موسیقی AMBIENT است. فیوژن یا تلفیقی سبک دوری برای این آلبوم نیست. من در فضای غربی کلاسیک از صدای کمانچه در این آلبوم استفاده کرده ام و ترکیبی از موسیقی اصیل ایرانی را در کنار فضای غربی رقم زده است.
یعنی از موسیقی تلفیقی استفاده کرده‌اید؟
کل قطعات آلبوم در یک سبک از موسیقی الکترونیک نیست ولی همه قطعات تلفیقی‌اند. یعنی تمام المان‌های موسیقی تلفیقی را دارا هستند. تمامی این قطعات متعلق به بازه زمانی ۸-۷ سال پیش هستند و به دلیل زحماتی که برای آن کشیده بودیم تصمیم گرفتیم آلبوم شماره یک را منتشر کنیم و در آلبوم‌های بعدی کارهای جدیدتر خود را منتشر کنیم که تم ریتمیک و اکتیوتری خواهند داشت.
تاخیر در انتشار آلبوم ناخوشایند بود. با این مساله چطور کنار آمدید؟
درست است که قطعات این آلبوم متعلق به ۸-۷ سال پیش هستند ولی انتشار آن زمان زیادی نبرد و ۳-۲ سال طول کشید. طی این سه سال خودمان سبک و سنگین کردیم که ببینیم کدام قطعاتی که داریم مناسب انتشار با توجه به سلیقه مردم هستند. چون مردم نسبت به سال‌های گذشته سلیقه‌شان پیشرفت کرده است. حتی آلبوم‌های پاپ نیز نسبت به سال‌های قبل مدرن و به روزتر شده‌اند. کلا در جامعه این طور نیست که همه به دنبال موسیقی بروند بلکه هرچه دوروبرشان باشد و به دستشان برسد گوش می‌کنند. اما یکسری افراد هستند که موسیقی را دنبال می‌کنند که اینها مخاطبان خاص در موسیقی هستند. همه جای دنیا هم به همین منوال است.
چه دلیلی برای استقبال از این آلبوم می‌بینید؟ تبلیغات؟
ما برای این آلبوم تبلیغی نداشتیم که اصولا باید برای آن تبلیغ می‌شد. انتظاری هم نداشتیم که آلبوم با استقبال گسترده مواجه شود ولی اگر این اتفاق افتاده است نشان دهنده سطح بالای درک مخاطب نسبت به گذشته است. این نشان می‌دهد که نسل جدید به این سبک علاقه‌مند است و به دلیل فضای آرامبخشی که این آلبوم دارد در کنار شلوغی شهر و مشکلاتی که مردم دارند، لازم است و شاید دلیل پرفروش بودنش هم همین باشد. اگر هم قبل از این آلبومی از ما منتشر نشده است صرفا به این دلیل است که بچه‌های گروه کمی در قول و قرارها ضعیف بوده‌ایم. کار گروهی در ایران نسبت به کارهای انفرادی ضعیف‌تر است. تجربه نشان داده که کارهای فردی موفق‌تر بوده‌اند. چرا که هر کسی در زندگی شخصی خود مشغله‌هایی دارد که شاید نتواند با دیگران هماهنگ شود و این کار را سخت می‌کند.
حرف اول را در گروه چه کسی می‌زد؟
بیشتر انتخاب‌ها گروهی صورت می‌گرفت. هر کس کار خود را انجام می‌داد و درنهایت با هم به اشتراک می‌گذاشتیم و تصمیم می‌گرفتیم. یکسری مشکلات پیش می‌آمد، ولی اصولا در این زمینه با هم به تفاهم می‌رسیدیم.
برای همکاری‌های بعدی چه تصمیمی دارید؟
قطعات آلبوم دوم ما آماده است ولی نمی‌دانم چه زمانی قرار است منتشر شود. این آلبوم با آلبوم قبلی کاملا متفاوت بوده و ریتمیک، اکتیو و اینسترومنتال است.
آیا این آلبوم هم با موانع قبلی مواجه خواهد بود؟
متاسفانه یکسری عوامل بازدارنده وجود دارد که باعث می‌شود هر کسی درگیر توقف در کارش شود و سرعتش پایین بیاید. مثلا شاید من دلم بخواهد که با یکی از بزرگان موسیقی ایران همکاری کنم، ولی همین که ارتباط برای این کار وجود ندارد، یک عامل بازدارنده به حساب می‌آید. وقتی ارتباط نیست خوب معلوم است کارها هم آنطور که باید خوب پیش نمی‌روند. در دنیا همه به دنبال ایده‌اند. برای موسیقی اصیل ما آن اتفاق که باید بیفتد هنوز نیفتاده است و کم کم دارد به سمت موسیقی پاپ
کشیده می‌شود.
همیشه به همین شکل و اینسترومنتال فعالیت می‌کنید؟
شاید اگر شرایط خوب پیش برود به جای اینکه دفعه بعد آلبومی بی‌کلام منتشر کنیم، با ستاره‌های موسیقی اصیل ایرانی همکاری داشته باشیم! اما این دلیل نمی‌شود که من کاملا سنتی و اصیل کار کنم، بلکه همواره سعی‌ام بر این است که امضای خودم را پای کارهایم حفظ کنم. حتی در کارهایی که خارج از ایران منتشر می‌شوند نیز سعی در حفظ امضایم دارم. چون اول و آخر اسم من است که می‌ماند. هیچ وقت حاضر نیستم وقتی کارم منتشر می‌شود از کیفیت و کمیت آن زده باشم. ضمن اینکه به دلیل وسواسی که در ساخت قطعات و همین طور در انتخاب نوازنده دارم، ساخت و اجرای یک قطعه شاید گاهی تا یک سال طول بکشد. چون هدف من هدف سطحی نیست که به راحتی از کنار آن بگذرم.
چه هدفی را در کارهایتان دنبال می‌کنید؟
هدف ما این است که سطح فرهنگ و موسیقی ایران را ارتقا بدهیم و به جوامع بین‌المللی معرفی کنیم. بنابراین ضمن رعایت این موازین ترجیح می‌دهم از سازهای اصیل و آکوستیک ایرانی بهره‌مند شوم که با قطعه خودم، کشور و فرهنگم را به دنیا معرفی کنم.
دوست ندارم برای پول قالب خودم را بشکنم و اصولا هم در یک یا دو سبک کار نمی‌کنم، بلکه در چندین سبک متفاوت و مختلف از موسیقی روز دنیا کار می‌کنم. مثلا در قطعه دوم آلبوم به نام «دلسپرده» من به دلیل شرایطی که داشتم، وبا توجه به زمان اندکی که در اختیارم بود، خودم سه تار آن را زدم. در حالی که می‌توانستم از بهترین استادان این عرصه استفاده کنم. به نظرم آن اتفاقی که باید، افتاد!
جایگاه این موسیقی در ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ فکر می‌کنید آگاهی مردم در حدی است که چنین کارهایی را بپسندند؟
ما بر این باوریم که مردم کشورمان سلیقه بهتری نسبت به گذشته دارند. به همین دلیل هم اولین آلبوم خود را بدون هیچ ترسی از استقبال نشدن، به شکل اینسترومنتال منتشر و عرضه کردیم. اگر دقت کرده باشید ۴-۵ سال پیش شرایط موسیقی در ایران به این شکل نبود و موسیقی، سلیقه مردم را سطحی نگه داشته بود؛ اما با تمام اینکه این سبک از موسیقی برای مردم کشورمان خیلی آشنا نیست، ما این آلبوم را ارائه کردیم. شاید در آلبوم‌های بعدی به سراغ خواننده‌ها نیز برویم؛ ولی هنوز چنین چیزی قطعیت نیافته است. خوشبختانه از آنجا که موسیقی در ایران مسیر رو به رشدی دارد ما نیز به این جرگه می‌پیوندیم؛ ولی اگر قرار باشد با موسیقی دنیا مقایسه شویم، باید خیلی کار کنیم و زحمت بکشیم.
سطح موسیقی در ایران چگونه است؟
متاسفانه وقتی موسیقی تمام دنیا در ایران کاور می‌شود و بهترین آهنگ‌های روز و شنیداری مردم را تشکیل می‌دهد، نیاز به تلاش بسیاری برای رسیدن به سطح ایده‌آل و استاندارد است. در حالی در ایران اتفاقات خوشایندی مثل همنشینی نسل‌های مختلف موسیقی رخ نمی‌دهد، که در همه جای دنیا چنین چیزی به شدت مورد استقبال واقع می‌شود و نسل‌های مختلف و با قرار دادن ایده‌ها و تجربیاتشان در کنار هم، به بهترین سطوح دست یافته‌اند.
فکر می‌کنید برای فرهنگ‌سازی چه باید کرد؟
شاید اگر بزرگان موسیقی سنتی ما کمی بیشتر توجه نشان بدهند مردم به سمت کارهای نازل نروند. موسیقی سنتی ما باید به روز شود و خوراک عده‌ای از مردم که به دنبال صداهای تازه و در عین حال اصیل هستند، تامین شود. شاید در آینده‌ای نزدیک از این دست اتفاقات خوب در عرصه موسیقی بیفتد و من به چشم‌انداز این عرصه بسیار خوشبین هستم.
خوب ولی این طور نیست که حتی این اساتید هم فرصت دیده شدن را داشته باشند.
بله! این موضوع انکارناپذیر است. کما اینکه همواره شاهد این هستیم که در آلبوم‌های مختلف با صداهای مختلف؛ فقط از یکسری از عوامل استفاده می‌شود. این در حالی است که ما فقط یک تعداد خاص نوازنده، آهنگساز و تنظیم‌کننده نداریم، بلکه به وفور هنزمند داریم که کار خود را به شکل کاملا حرفه‌ای دنبال می‌کنند؛ اما دیده نشده‌اند یا اجازه دیده شدن به آنها داده نمی‌شود. ما در زمینه‌های مختلف در عرصه موسیقی هنرمندانی داریم که فرصت دیده شدن نداشته‌اند وگرنه الان در سطح بین‌المللی می‌درخشیدند و افتخاری برای ایران بودند. من سعی دارم در روند کارهایی که می‌کنم این دوستان را به دنیا معرفی کنم.
در این گروه ماندگار هستید؟
من کماکان در کنار اینکه با گروه «ماچنتایاردر این دیار» به فکر انتشار آلبوم‌های مستقل خود در بازار موسیقی ایران هستم که در سطح بین‌المللی مطرح شوند. در این میان هم آلبوم بی‌کلام و هم آلبوم‌های با کلام خواهم داشت. برای این آلبوم‌های نیز از بهترین موزیسین‌های ایران استفاده می‌کنم و از هم اکنون عوامل آنها مشخص شده‌اند. کار روی آلبوم‌ها نیز شروع شده است؛ ولی متاسفانه برخی کم‌کاری‌ها و بدقولی‌ها مانع از این می‌شود که همه چیز به خوبی و سر وقت خودش
انجام شود.
ارسال نظر