م.ر.بهنام رئوف

اینترنت پرسرعت از آن بحث‌هایی است که در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات هر روز خبرهای زیادی پیرامون آن منتشر می‌شود. هفته گذشته شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنت پرسرعت در نشستی به بررسی آیین‌نامه جدید سازمان تنظیم مقررات ارتباطات رادیویی پرداختند. آیین‌نامه‌ای که به گفته نمایندگان شرکت‌های PAP این بار توانسته تا ۷۰ درصد از نیازها و درخواست‌های آنها را در مقابل شرکت‌های مخابرات استانی تامین کند. اما به شکل کلی گسترش بخش ارتباطات بی‌سیم کشور از جمله اهداف برنامه پنجم توسعه است که طی آن مقرر شده تا پایان سال ۹۵ بیش از ۶۰درصد ارتباطات خانگی و ادارات به اینترنت پرسرعت تجهیز شوند.آیین‌نامه تعاملی واگذاری خدمات شرکت‌های مخابراتی و شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنت پرسرعت (PAP) در جلسه نود و هفتم کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات برای قانونمند شدن وظایف شرکت‌های مخابراتی و PAP‌ها نسبت به یکدیگر تصویب شده و در تاریخ ۲۳ آبان ماه امسال برای اجرا به شرکت مخابرات ایران، شرکت‌های ندا و شرکت‌های مخابرات استانی ابلاغ شد.

آیین‌نامه مشکل گشا

این آیین‌نامه براساس بررسی‌های به عمل آمده و مطالعات انجام شده از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در مورد وضعیت ارائه خدمات عمومی‌انتقال داده از طریق خطوط کابلی (ADSL) و براساس بند «د» ماده ۵ قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و قسمت «ت» بند ۹ ماده ۶ اساسنامه سازمان رگولاتوری مصوب شد تا با ساماندهی و تنظیم روابط بین دارندگان پروانه ADSL و هموارکردن مسیر توسعه پورت‌های پرسرعت اینترنت، واگذاری خدمات شرکت‌های مخابراتی به PAP‌ها شکل قانونمند به خود گیرد. این آیین‌نامه در ۲۱ ماده به تصویب رسیده و جهت اجرا به شرکت‌های مخابراتی استانی ابلاغ شده است.

در ماده سوم این آیین‌نامه به مشکل اساسی شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنت پرسرعت اشاره شده است. بر اساس این ماده، شرکت‌های مخابراتی ملزم به تامین خدمات موضوع ماده یک برای ایجاد دسترسی دارندگان پروانه ندا به شبکه مخابراتی برای ارائه خدمات عمومی انتقال داده می‌باشند. شرکت‌های ندا نیز بر اساس ماده چهارم این آیین‌نامه باید خدمات مخابراتی مورد نیاز خود را به صورت درخواست کتبی و در چارچوب پروانه اعطایی، به تفکیک خدمت و مرکز مخابراتی به شرکت‌های مخابراتی اعلام کنند.

نصب پرسرعت در سه روز

یکی از عمده مشکلات شرکت‌های PAP زمان‌بر بودن خدمات فنی ارائه اینترنت پرسرعت بود که به گفته شرکت‌ها این زمان بر بودن بیشتر به دلیل ناهماهنگی‌هایی بود که در مخابرات‌های مناطق یا استانی صورت می‌گرفت. بر همین اساس ماده پنجم این آیین‌نامه سعی کرده تا این موضوع را مرتفع سازد. بر اساس ماده پنجم در مواردی که شرکت‌های ندا خط تلفن مشترک را مطابق با فرم مربوط برای انجام عملیات سیم‌بندی به شرکت‌های مخابراتی اعلام کنند شرکت‌های مخابراتی موظفند عملیات مذکور و آماده‌سازی خط تلفن اعلامی را حداکثر ظرف مدت سه روز پس از تاریخ تحویل درخواست به انجام برسانند.

در صورت عدم برقراری ارتباط، شرکت‌های مخابراتی موظفند تا زمان برقراری ارتباط هزینه‌های کامل سرویس را متناسب با درخواست متقاضی و براساس تعرفه‌های مصوب به شرکت ندا پرداخت کنند و متعاقب آن شرکت ندا موظف است این مبالغ را در حساب مشتری لحاظ نماید.شرکت‌های مخابراتی همچنین بر اساس ماده ۶ آیین‌نامه موظف شده‌اند که خدمات مندرج در ماده ۱ را حداکثر ظرف مدت یک ماه پس از تاریخ ارائه و تسلیم درخواست، برابر مقررات و استانداردهای مخابراتی به شرکت ندا واگذار کنند. این خدمات عبارتند از: کابل اختصاصی، فیبر نوری اختصاصی، فضای غیرفعال (پسیو)، ظرفیت دیتا و اینترنت، ارائه خدمات در محل توزیع شبکه شرکت‌های مخابراتی MDF، تامین ظرفیت نیروی برق متناوب و مستقیم، دکل و بستر انتقال.

در تبصره چهارم این ماده آمده است در مواردی که فاصله محل استقرار یا مکان مورد نظر شرکت‌های ندا برای نصب تجهیزات براساس توجیهات فنی مانع ایجاد امکانات باشد شرکت ندا موظف به رفع موانع می‌باشد. این درست همان مشکلی بود که شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنت پرسرعت همیشه بر سر آن مشکل داشته و همواره در مورد آن موضع‌گیری داشتند. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، شرکت‌های مخابراتی هیچ وقت ملزم به واگذاری بی‌چون و چرای فضای مورد نیاز شرکت‌ها در مراکز مخابراتی نبودند و تنها می‌توانست حتی‌الامکان و در صورت فراهم بودن امکانات این فضا را در اختیار آنها قرار دهند. در این تبصره همان‌طور که گفته شده باز هم شرکت‌های مخابراتی ملزم به دادن فضا به شرکت‌های PAP نیستند و این شرکت‌ها موظف شدند که برای دسترسی به خدمات مخابراتی خود موانع پیش رو را رفع کنند. شرکت مخابرات همواره برای رفع این معضل به شرکت‌ها پیشنهاد داده بود که با خریدن نزدیک‌ترین ساختمان به مراکز مخابراتی به راحتی می‌توانند این مشکل را مرتفع سازند، اما این راه‌حل همواره مورد انتقاد شرکت‌ها قرار داشت. حال آنکه در آیین‌نامه جدید نیز باز هم به نوعی همین پیشنهاد ارائه شده است.

بر اساس ماده هفتم نیز در مواردی که شرکت‌های مخابراتی لینک‌های ارتباطی مورد نیاز شرکت ندا را تامین ننماید، شرکت ندا می‌تواند بر اساس مجوزهای دریافتی از سازمان نسبت به برقراری لینک‌های ارتباطی بین نقاط مورد نظر خود در محدوده غیر زیرساخت اقدام کنند.

در ماده نهم و دهم نیز آمده است که شرکت ندا باید تا چهار ماه حداقل بیست و پنج درصد و تا شش ماه حداقل پنجاه درصد امکانات دریافتی را دایر نماید در غیر این صورت سه برابر هزینه حق‌الاجاره هر خط مازاد [کل امکانات تخصیص یافته منهای امکانات فعال به علاوه ده درصد] توسط شرکت‌های مخابراتی از شرکت ندا اخذ خواهد شد. چنانچه ظرف مدت یک سال دایری بر شصت درصد نرسد امکانات مازاد مسترد خواهد شد و هر شرکت ندا در صورتی مجاز به درخواست امکانات غیرفعال (پسیو) و کابلی جدید در هر مرکز تلفن می‌باشد که حداقل هفتاد و پنج درصد امکانات موجود خود را در اختیار مشترکین قرار داده باشد.

یکی دیگر از مشکلات پیش روی ارائه دهندگان خدمات مخابراتی نوع خطوط مورد استفاده کاربران بود. به‌طوری که در برخی از مناطق به دلیل استفاده از خطوط PCM کاربران قادر به دریافت خدمات اینترنتی نبودند. بر همین اساس ماده ۱۴ این آیین‌نامه به این موضوع اشاره داشته است. در صورتی که محدودیت واگذاری خدمات پورت پرسرعت به کاربران نهایی ناشی از وجود سیستم‌های چند خط تلفن روی یک زوج کابل باشد، شرکت‌های مخابراتی موظفند حداکثر ظرف مدت یک ماه نسبت به رفع مشکل خط کاربر نهایی اقدام کنند.یکی دیگر از مشکلات مورد اشاره همیشگی شرکت‌ها، اطلاعات مشتریانشان بود که در اختیار شرکت‌های مخابراتی قرار دارد. بر اساس ماده ۱۹ این آیین‌نامه شرکت‌های مخابراتی متعهد شده اند که اطلاعات و مستندات مربوط به نوع و میزان خدمات درخواستی شرکت‌های ندا را محرمانه تلقی کرده و از افشای آنها به غیر خودداری کنند.

ضریب نفوذ بالا می‌رود؟

هر چند که به اعتقاد شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی این آیین‌نامه می‌تواند راهگشای بسیاری از مشکلات آنها باشد، اما به نظر می‌رسد برخی از راه‌حل‌های ارائه شده در این آیین‌نامه همان راه‌حلی‌هایی است که پیشتر توسط شرکت‌های مخابراتی به صورت شفاهی به شرکت‌ها ارائه شده است.

عبدالمحمد بیدختی نژاد رییس کمیسیون PAP سازمان نظام صنفی رایانه ای در این باره می‌گوید: در این آیین‌نامه بیش از ۷۰ درصد نقطه نظرات PAP‌ها برای عدم وجود رویه‌ها و دستورالعمل‌های شفاف در تعاملات بین دارندگان پروانه با مخابرات و مشکلات عدیده که روند واگذاری و توسعه خدمات ADSL را با کندی مواجه کرده اعمال شده است.

بیدختی نژاد با تاکید بر درخواست شرکت‌های PAP برای هر چه سریع‌تر اجرایی شدن این آیین‌نامه تاکید کرد که بخش خصوصی تصویب و اجرای این آیین‌نامه را سرآغازی برای پررنگ شدن و ثبات جایگاه رگولاتوری در کشور می‌داند و معتقد است که این آیین‌نامه می‌تواند به رقابت فی مابین اپراتورهای مخابراتی و ارائه سرویس‌های با سرعت و با کیفیت بیانجامد.

اما از سوی دیگر صابر فیضی، مدیر عامل شرکت مخابرات ایران در مورد واگذاری اینترنت پرسرعت توسط شرکت مخابرات می‌گوید: پس از خصوصی‌سازی شرکت مخابرات ما می‌توانیم نسبت به واگذاری خطوط اینترنت پرسرعت اقدام کنیم و این موضوع در پروانه ما نیز درج شده است، اما با این اوصاف شرکت مخابرات ایران برای حمایت از شرکت‌های دارای مجوز در اکثر نقاط کشور به صورت مشارکتی در این زمینه فعالیت می‌کند.مدیر عامل شرکت مخابرات ایران با تاکید بر اینکه مخابرات تاکنون با این شرکت‌ها به صورت همگام پیش رفته است، یادآور شد: تاکنون شرکت مخابرات ایران به صورت مستقیم وارد بحث واگذاری اینترنت پرسرعت نشده است و این در حالی است که اگر در جایی شرکت‌ها در این زمینه مشارکت نکنند ما مجبور می‌شویم برای ارائه سرویس به مردم وارد بحث واگذاری اینترنت پرسرعت شویم. البته تا زمانی که شرکت‌های دارای مجوز در این زمینه مشارکت فعالی داشته باشند، ضرورتی به حضور شرکت مخابرات نیست.