بازار دیجیتال- موسسه استاندارد همان‌طور که از نامش پیدا است، باید به عنوان فیلتری در مبادی ورودی کالاها عمل کرده و از ورود کالاهایی که مطابق با استانداردهای مورد نظر در کشور نیستند، ممانعت کند.

در حوزه کالاهای کامپیوتری نیز با توجه به ویژگی‌های تکنولوژیکی این کالا‌ها اداره استاندارد وظایفی دارد و این کالاها را با دقت بیشتری بررسی می‌کند. نتیجه این دقت و وسواس در بررسی هم معرفی هرازچندگاه لیستی شامل کالاهای غیر استاندارد به بازار داخلی است.
به طوری که هرازچندگاهی شاهد جلوگیری از ورود برخی از کالاها به کشور هستیم؛ کالاهایی که از نظر کارشناسان این موسسه، با استانداردهای کشور مطابقت ندارند. طی روزهای اخیر نیز وزارت بازرگانی از ممنوعیت ورود حدود 55 قلم کالای بی‌کیفیت در حوزه IT خبر داد که بیش از 40 مورد از این کالاها را لپ‌تاپ‌هایی با برندهای سونی و اچ‌پی و ایسر تشکیل داده‌اند. به جز لپ تاپ تعدادی از مدل‌های تلویزیون ال‌اس‌دی، باتری موبایل، ویدئو پروژکتور، منبع تغذیه کامپیوتر ، کیس کامپیوترو پرینتر به چشم می خورند.
اما جست‌وجوی خبرنگار دنیای اقتصاد در بازار نشان می‌دهد که بسیاری از این مدل‌ها خصوصا در حوزه لپ‌تاپ در بازار وجود ندارند.
فعالان بازار معتقدند لپ‌تاپ‌هایی که ورود آنها به بازار ممنوع شده است، مدل‌هایی هستند که طی یکسال گذشته در بازار عرضه می‌شدند و با توجه به این نکته که طی سال‌های اخیر سرعت ورود تکنولوژی‌های جدید در حد قابل توجهی افزایش یافته است، این مدل‌ها در حال حاضر در بازار موجود نیستند.
کارشناسان اداره استاندارد هم با تایید نظر فعالان بازار اعلام کردند که ممکن است یکی از دلایلی که مهر غیر استاندارد را بر پیکر این کالاها زده است قدیمی ‌بودن آنها باشد. به گفته آنها ممکن است با توجه به شرایط بازار و کاهش موجودی تعدادی از واردکنندگان اقدام به خرید کالاهای ارزان قیمت، مرجوعی و قدیمی ‌با قیمت بسیار پایین از کشور چین کرده باشند تا آنها را در بازار داخلی با قیمت بالاتر به فروش رسانند.
غیر استانداردهایی که در بازار موجود نیستند
وقتی می‌گوییم کالاهای غیر استانداردی که وزارت بازرگانی لیست آنها را منتشر کرده است در بازار موجود نیستند، تعجب نکنید. البته این جمله به این معنی نیست که کلیه لپ‌تاپ‌های موجود در بازار مطابق استانداردهای تعیین شده اداره استاندارد هستند، بلکه مدل‌هایی که اداره استاندارد به عنوان کالاهای غیراستاندارد در بازار لپ‌تاپ معرفی کرده است، نمونه‌های قدیمی ‌هستند که طی هشت ماه تا یکسال گذشته در بازار موجود بودند و طی این یک‌سال با ورود مدل‌های جدیدتر و همچنین عرضه گسترده لپ تاپ‌های مجهز به پردازنده نسل جدید اینتل این لپ‌تاپ‌ها در بازار حضور ندارند مگر در مواردی اندک.
شاید به همین دلیل باشد که برخی از عرضه‌کنندگان لپ‌تاپ‌های سونی، اچ‌پی و ایسر از غیر استاندارد اعلام شدن برخی از مدل‌های این لپ‌تاپ‌ها اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند و حتی اداره استاندارد استان تهران نیز در این مورد پاسخی ندارد. شاید بهتر بود وزارت بازرگانی و اداره کل استاندارد این لیست را در اختیار شرکت‌های عرضه‌کننده و فعالان بازار یا اداره استاندارد استان تهران قرار می‌داد.
به هر حال وزارت بازرگانی در اقدامی‌ لیستی از لپ‌تاپ‌هایی که اداره استاندارد به عنوان غیر استاندارد معرفی کرده است و در بازار موجود نیستند منتشر کرده است و تا حدودی باعث سردرگمی ‌گروه‌های مصرف‌کننده شده است. (لیست کامل کالاهای ممنوع شده و از جمله لپ‌تاپ‌ها در روزنامه دیروز دنیای اقتصاد منتشر شده است.)
مظفری، مدیر فروش شرکت نقش، یکی از عرضه‌کنندگان لپ‌تاپ‌های سونی در این باره گفت: لپ‌تاپ‌هایی که به عنوان نمونه‌های غیر استاندارد معرفی شده‌اند، جزو مدل‌های بسیار قدیمی ‌هستند و در حال حاضر در بازار موجود نیستند.
به گفته وی لپ‌تاپ‌هایی که به مهر غیراستاندارد مزین شده‌اند حدود یک‌سال قبل در بازار عرضه می‌شدند و اگر هم در حال حاضر به ندرت در بازار موجود باشند، گارانتی بین‌المللی آنها به اتمام رسیده است و خدمات پس از فروشی نیز از طرف شرکت‌ها روی آنها ارائه نمی‌شود؛ چرا که شرکت‌های مطرح این لپ‌تاپ‌ها را در لیست موجودی خود نداشته و افرادی نیز که این لپ‌تاپ‌ها را عرضه می‌کنند این کالاها را بدون گارانتی می‌فروشند.
بهنامی ‌یکی از فعالان بازار نیز گفت: مدل‌های معرفی شده از لپ‌تاپ‌های سونی و اچ‌پی در بازار موجود نیستند و این مدل‌ها بسیار قدیمی ‌هستند.
یکی از عرضه‌کنندگان لپ‌تاپ‌های سونی نیز در پاساژ پایتخت گفت: این لپ‌تاپ‌ها در لیست شرکت‌های مطرح عرضه‌کننده موجود نیستند.
عبدی یکی دیگر از فعالان بازار لپ‌تاپ نیز گفت: طی مدت اخیر بازار لپ‌تاپ با کاهش موجودی مواجه شده است و ممکن است برخی از افراد نمونه‌های مرجوعی یا قدیمی ‌را از چین با قیمت بسیار ناچیز خریداری کرده باشند تا در بازار داخلی با قیمت بالاتر به فروش برسانند.
چه کسی پاسخگو است؟
وزارت بازرگانی که روز سه شنبه گذشته لیست 170 قلم کالای غیراستاندارد را از طریق خبرگزاری مهر منتشر کرد، در مورد ملاک سنجش غیر استاندارد بودن کالاهایی که در بازار موجود نیستند، گفت: وزارت بازرگانی وظیفه بررسی کالاها از لحاظ کیفی و مطابقت با استانداردهای ملی را ندارد. بر اساس اعلام روابط عمومی‌ وزارت بازرگانی، مقرر شده است کالاها از طریق سازمان توسعه تجارت بررسی شوند و این سازمان کالاهایی را که ورود آنها به کشور غیرضروری است، به وزارت بازرگانی معرفی کرده تا در مورد آنها تصمیم‌گیری شود.
فاضلی، مشاور مدیر کل مقررات واردات و صادرات وزارت بازرگانی نیز در این باره گفت: لیست دستگاه‌های بی کیفیت که ورود آنها به بازار ممنوع اعلام شده است توسط اداره استاندارد به سازمان توسعه تجارت و وزارت بازرگانی اعلام می‌شود و ما تنها این لیست را منتشر کرده‌ایم. به گفته وی، وزارت بازرگانی و ارگان‌های وابسته به آن، دستگاه‌های عملیاتی هستند که هر کالایی را که اداره استاندارد با بررسی‌های انجام شده غیراستاندارد معرفی می‌کند، از سطح بازار جمع‌آوری می‌کنند. نکونام، معاون اداره کل بازرسی کالا و امور صادرات و واردات کالا در اداره کل استاندارد ایران نیز با بیان این مطلب که آماری که توسط این سازمان ارائه می‌شود، آمار سه ماهه است و با بررسی‌های دقیق کارشناسان این اداره استخراج می‌شود، گفت: ممکن است این لپ‌تاپ‌ها نمونه‌های مرجوعی، استوک و مشکل‌دار باشند که در بررسی‌های اداره استاندارد مردود شده باشند.
وی گفت: این لپ‌تاپ‌ها از مبادی غیررسمی وارد شده و ‌در بازار موجودند و بازرسان این اداره به همراه وزارت بازرگانی این نمونه‌ها را از سطح بازار جمع‌آوری می‌کنند. وی افزود: ممکن است برخی از نمونه‌های این لپ‌تاپ‌ها که در بازار موجودند، فاقد مشکل باشند و نمی‌توانیم بگوییم که تمام مدل‌های موجود از این لپ‌تاپ‌ها غیراستاندارد هستند. به همین دلیل ما نمی‌توانیم تمام این لپ‌تاپ‌ها را از سطح بازار جمع‌آوری کنیم.
زارع یکی از کارشناسان بخش الکترونیک اداره استاندارد نیز با بیان این مطلب که کالاهایی که به عنوان غیراستاندارد معرفی شده‌اند در آزمون این اداره مردود شده‌اند، گفت: استانداردهای مربوط به کالاهای تکنولوژیکی هر سال تغییر می‌کند و ممکن است این کالاهای قدیمی ‌مطابق با استانداردهای جدید نباشند و به همین دلیل غیراستاندارد معرفی شده‌اند.
وی در مورد ایراد این لپ‌تاپ‌ها گفت: لپ‌تاپ‌ها در اداره استاندارد از لحاظ الکترونیکی، سازگاری با ولتاژ برق و ... مورد بررسی قرار می‌گیرند و به نظر می‌رسد اکثر این لپ‌تاپ‌ها در این موارد مطابق با استانداردهای داخلی نبوده‌اند.
آب از آب تکان نخورده است
اگر چه اداره استاندارد و وزارت بازرگانی تاکید زیادی بر عدم ورود کالاهای بی‌کیفیت به بازار داخلی دارند، ولی با توجه به این نکته این کالاها در بازار موجود نیستند این بحث کمی ‌عجیب به نظر می‌رسد.
نحوه اطلاع‌رسانی این ارگان‌ها نیز کمی ‌عجیب است؛ چرا که اکثر واردکنندگان و فعالان بازار از معرفی لپ‌تاپ‌های غیراستاندارد توسط وزارت بازرگانی اظهار بی‌اطلاعی کرده‌اند و معتقدند این اقدام شاید به این منظور صورت گرفته است که این ارگان‌ها بگویند بر بازار و روند ورود و خروج کالاها نظارت دارند. فعالان بازار معتقدند، به‌رغم اقدام وزارت بازرگانی و اداره استاندارد تغییری در شرایط بازار ایجاد نشده است. دلیل هم روشن است؛ چرا که لیستی از کالاهای غیراستاندارد منتشر شده است که حداقل لپ‌تاپ‌هایش در بازار وجود ندارد.