بازار دیجیتال- هزینه اخذ شده از کاربران اینترنت در برابر خدماتی که از بخش خصوصی دریافت می‌کنند، این روزها به یکی از بحث‌های پرطرفدار محافل رسانه‌ای تبدیل شده است.

این درحالی است که پیش از این بسیاری از کارشناسان حوزه ارتباطات هم نسبت به قیمت ارائه شده به کاربران از یک سو و هم نسبت به میزان پهنای باند اختصاص یافته به کاربران نهایی بارها و بارها انتقاداتی مطرح کرده‌اند. انتقاداتی که حتی بخشی از آن مورد تایید وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز بوده است.
چند سالی بود که قیمت اینترنت در کشور هیچ تغییری را به خود ندیده بود. این درحالی است که از سوی دولت بارها و بارها اعلام شده بود که کاهش تعرفه خدمات اینترنت در دست بررسی قرار دارد و در نهایت همین خرداد ماه گذشته بود که رضاتقی‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفت‌وگویی اعلام کرده که قیمت تمام شده اینترنت در کشور تابع هزینه‌های انتقال این فناوری به کشور است که تلاش داریم با استفاده از روش‌های جدید قیمت انتقال آن را به کشور کاهش دهیم.
این درحالی بود که طی چند سال گذشته بخش خصوصی بارها اعلام آمادگی کرده بود که می‌تواند هر لینک STM۱ را با قیمتی بسیار کمتر از ارائه دهندگان خارجی تامین کند، اما با این حال، این پیشنهاد بخش خصوصی آنچنان که باید و شاید مورد استقبال دولتی‌ها قرار نگرفت.
هر چند که در نهایت دولت این موضوع را پذیرفت و با اعلام فراخوانی از بخش خصوصی خواست که قیمت نهایی را که می‌توانند در ازای تحویل هر لینک STM1 در مرزهای ایران بپردازد را مشخص کنند، اما در نهایت قیمت‌های پیشنهادی از سوی زیرساخت مورد موافقت قرار نگرفت. چرا که زیرساختی‌ها که وظیفه تامین پهنای باند کشور قانونا بر دوش آنها بود، اعتقاد داشتند که پایین تر از قیمت بخش خصوصی می‌توانند پهنای باند مورد نیاز کشور را تامین کنند.
در این هنگام بود که شائبه سودجویی زیرساخت از پهنای باند واردشده به کشور پیش آمد و انگشت اتهام بخش خصوصی آنها را نشانه گرفت، اما در نهایت از سوی مدیران زیرساخت اعلام شد که نهایت هزینه زیرساخت در بخش پهنای باند تنها ۳۰ درصد است. محمد ظهوری فرد، مدیرعامل سابق زیرساخت سال گذشته گفته بود که بیش از ۵۰ درصد قیمت اینترنت مرتبط به هزینه‌های سرباری است که ارائه‌کنندگان آن را ایجاد کرده‌اند و ارتباطی به شرکت زیرساخت ندارد.
به گفته وی، شرکت زیرساخت فقط هزینه پهنای باند را از کاربران اخذ می‌کند و تمام هزینه‌ای که کاربران برای استفاده از اینترنت پرداخت می‌کنند به این شرکت تعلق نمی‌گیرد. او در نهایت گفته بود که تنها 30 درصد هزینه‌های اینترنت کاربران، متعلق به شرکت زیر ساخت است. هر چند که رقم 30 درصد این بار از سوی رییس جدید شرکت زیرساخت در آخرین گفت‌وگوی مطبوعاتی‌اش اعلام نشد، اما محمود خسروی نیز پذیرفت که بخشی از این هزینه برای استهلاک و یا نگهداری تجهیزات زیرساختی و فیبرهای نوری کشیده شده در سراسر کشور و انتقال پهنای باند از مرز تا نقاط مورد نظر صرف می‌شود.
خسروی گفته بود:‌ معتقدیم پهنای باند تجارت بزرگی را در کشور به وجود می‌آورد و می‌توان گفت سودی که از این راه برای شرکت به دست می‌آید، بسیار پایین است، زیرا پهنای باند حجمی نیست که ما به دنبال این باشیم که از این مسیر اجحاف و قیمت را برای شرکت‌ها گران کنیم.
وی درباره کاهش قیمت اینترنت برای کاربران نهایی گفته بود: این موضوع به طراحی برنامه هر شرکت بستگی دارد که چه درصدی از هزینه خود را به پهنای باند اختصاص داده که به‌طور معمول حدود یک سوم هزینه شرکت‌ها به پهنای باند اختصاص دارد.
با این حال و در نهایت بنا به دستور وزیر و بررسی‌های صورت گرفته توسط کمیسیون تنظیم مقررات، مقرر شد که قیمت پهنای باند ۲۰درصد کاهش یابد، اما قرار شد که این کاهش تنها در صورتی برای شرکت‌ها لحاظ شود که قیمت نهایی برای مصرف‌کنندگان را نیز کاهش دهند.
این موضوع از سوی بخش‌خصوصی مورد اعتراض قرار گرفت، چرا که آنها بر این باور هستند که کاهش 20 درصدی قیمت پهنای باند در برابر افزایش تورم سالانه یا هزینه‌های سربار شرکت‌ها رقمی‌ محسوب نمی‌شود. از سوی دیگر، دولتی‌ها نیز به نوعی این موضوع را تایید کرده و معتقدند که کاهش 20 درصدی الزاما نباید منجر به کاهش قیمت 20 درصدی برای مصرف‌کنندگان نهایی باشد، اما حداقل بین 8 تا 10 درصد باید کاهش در قیمت نهایی را در بر داشته باشد.
اعلام تعرفه‌های جدید
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، مصوبه کاهش نرخ تعرفه خدمات مبتنی بر اینترنت را ابلاغ کرده‌است و کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات مقرر کرد که این تخفیف‌ها در صورتی به متقاضیان (شرکت‌های ارائه کننده) تعلق گیرد که با ارائه مستندات و تعهدات لازم مشخص شود که اثر این تخفیف، به کاربران آنان منتقل خواهد شد و سازمان در این باره مکانیزم لازم را تعریف و اتخاذ خواهد کرد.
بر اساس مصوبه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات درباره نرخ تعرفه خدمات مبتنی بر اینترنت، ۶۴ کیلوبیت بر ثانیه با نرخ ۸۶۸۰۰۰ ریال، ۱۲۸ کیلوبیت بر ثانیه با نرخ ۱۷۳۶۰۰۰ ریال، ۲۵۶ کیلوبیت بر ثانیه با نرخ ۲۶۰۴۰۰۰ ریال، ۵۱۲ کیلوبیت بر ثانیه با نرخ ۴۳۴۰۰۰۰ ریال، ۱۰۲۴ کیلوبیت بر ثانیه با نرخ ۷۸۱۲۰۰۰ ریال و ۲۰۴۸ کیلوبیت بر ثانیه با نرخ ۱۳۸۸۸۰۰۰ ریال تعیین شد.
بر همین اساس و به منظور حصول اطمینان از رقابت سالم، تداوم ارائه خدمات، رشد کیفی آنها و حمایت از حقوق استفاده‌کنندگان، کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات موافقت کرد تمامی تعرفه‌های مصوب کمیسیون به‌عنوان سقف تعرفه ارائه خدمات ارتباطی تلقی شود و مفاد این مصوبه در کلیه تعرفه‌های ابلاغی ملحوظ نظر قرار گیرد. بنابراین، ارائه‌دهندگان خدمات باید پس از اخذ مجوز از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و با رعایت سقف مزبور نسبت به تعیین تعرفه مورد نظر خود جهت ارائه خدمات اقدام کنند.
اما از سوی دیگر، گفته می‌شود که این تعرفه، به صورت مبالغ خالص در هر سرویس ارائه شده است. این بدان معنی است که ارائه این سرویس‌ها با توجه به ضریب اشتراکی که شرکت‌های ارائه‌دهنده عموما برای خدمات خود در نظر می‌گیرند متفاوت است و در نتیجه باعث می‌شود که هزینه نهایی برای کاربر نهایی بسیار پایین تر از رقم فوق‌الذکر باشد.