ارزش‌گذاری کالاهای دیجیتالی در گفت‌وگو با مدیر کل دفتر تعیین ارزش گمرک
تعداد را داریم، ولی کیلویی اعلام می‌کنیم
بازار دیجیتال- موضوع تعیین ارزش کالاهای وارداتی همواره یکی از نکته‌های مورد اعتراض واردکنندگان بوده است. برای آگاهی از فرآیندهای واردات و تعیین ارزش کالاهای وارداتی به خصوص در عرصه تجهیزات کامپیوتری و دیجیتالی با رسول کوهستانی پزوه، مدیرکل دفتر تعیین ارزش گمرک ایران گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که می‌خوانید: شیوه ارزش‌گذاری کالاهای دیجیتال در حوزه دیجیتال چگونه است ؟
یکی از موضوعاتی که در گمرک برای اجرای مقررات و وصول حقوق ورودی اهمیت دارد، تعیین ارزش کالا است. در این زمینه قانون در ابتدای امر اصل را بر اسناد خرید کالا که صاحب کالا (واردکننده)به گمرک ارائه می‌دهد، گذاشته است. بنابراین اسناد خرید کالا در اولویت قرار دارند. به عبارتی وقتی صاحب کالا، برای ترخیص کالا به گمرک مراجعه می‌کند، اسناد خرید خود را به گمرک ارائه می‌کند و با این اسناد کالای خود را به گمرک اظهار و ارزش کالا را بر اساس اسناد به گمرک اظهار می‌کند و گمرک در مرحله رسیدگی‌های بعدی خود به این ارزش رسیدگی می‌کند.
اگر گمرک تشخیص دهد که ارزش کالا درست و دقیق نیست، آیا خود اقدام به تعیین ارزش کالاها می‌کند؟
در مواردی که گمرک تشخیص دهد ارزش اعلام شده برای کالا نامتناسب است یا اینکه فاکتور خرید کالا قیمت نداشته باشد، یا اینکه کالا اصلا فاکتور نداشته باشد، گمرک بر اساس اصول و روش‌هایی ارزش کالا را تعیین می‌کند. البته گمرک باید در خصوص اینکه می‌گوید ارزش کالا نامتناسب است دلیل و مدرک مستند یا دلایل موجه داشته باشد. گمرک از چند روش ارزش گمرکی کالا را تعیین می‌کند که ترتیب اجرای این روش‌ها در قانون تاکید شده است.
در مورد کالاهایی که نوسانات قیمت آنها بسیار سریع است، با استناد به چه چیزی تعیین ارزش می‌کنید؟
در مورد کالاهایی مانند لوازم صوتی و تصویری یا لوازم دیجیتالی یا آن دسته از کالاهای حوزه کامپیوتر که قیمت آنها در فواصل زمانی کوتاه مانند هر روز یا چند روز در میان تغییر می‌کند، ما نمی‌توانیم به سوابق ترخیص کالا استناد کنیم. چون این کالاها مدام با نوسانات قیمت و تغییرات تکنولوژیکی مواجه هستند و در مورد کالاهایی که مدام تکنولوژی‌های آنها تغییر می‌کند، رعایت شرط همزمانی خرید امکانپذیر نیست. مثلا از آنجا که قیمت کالاهایی نظیر مادر بورد و رم و ... به طور مداوم تغییر می‌کند، ما نمی‌توانیم به سوابق ترخیص ماه قبل یا هفته قبل کالا استناد کنیم. در اینجا از روش دوم می‌توان استفاده کرد که بر اساس آن قیمت‌های صادراتی کشور مبدا را مبنا قرار می‌دهیم. البته باید توجه داشت قیمت‌های صادراتی مستلزم صدور کالا توسط سازنده و تایید مقامات صلاحیت‌دار در کشور مبدا است که در خصوص کالاهای بخش IT و دیجیتال این موضوع امکانپذیر نیست. به همین دلیل می‌توان فهرست قیمت‌های عمده‌فروشی کالا در کشور مبدا را از طریق سایت‌های اینترنتی به دست بیاوریم و آن را مبنا قرار دهیم و بیست درصد از این قیمت کسر کنیم.
این بیست درصد به چه دلیل کسر می‌شود؟
این بیست درصد، سود عمده فروش است که باید درنظر گرفته شود. البته اگر فهرست قیمت خرده فروشی در نظر گرفته شود، باید چهل درصد از قیمت کسر شود و غیر از این بیست یا چهل درصد سایر مالیات‌ها که به کالا در کشور مبدا تعلق می‌گیرد باید از کل قیمت کسر شود. بنابراین اگر گمرک بخواهد سایت‌های اینترنتی خارج از کشور یا قیمت فروش خرده‌فروشی کالا در کشور مبدا را مبنا قرار دهد، باید حدود پنجاه درصد از این مبلغ کسر کند، اما نکته‌ای که وجود دارد صحت این منابع و قیمت‌ها است و لازم است تا تحقیق لازم به عمل آید.
از بازار داخلی هم در مورد قیمت‌ها استعلام می‌کنید؟
بله. این روش سوم است که گمرک برای تعیین ارزش کالا از آن استفاده می‌کند، البته استعلام از بازار داخلی باید در زمان ترخیص کالا صورت گیرد و کالا از نظر قابلیت و کشور مبدا و ... با کالایی که قرار است قیمت آن در بازار، مبنا قرار گیرد یکسان یا مشابه باشد. در این روش هم اولویت اول قیمت عمده فروشی یا قیمتی که به واردکننده پرداخت می‌شود و پس از آن قیمت خرده فروشی یا قیمتی که توزیع‌کننده‌ها ارائه می‌دهند مورد بررسی قرار می‌گیرد. البته خرده‌فروش‌ها را می‌توان به دو گروه تک فروش‌ها و توزیع کننده‌ها تقسیم‌بندی کرد و گمرک در اینجا قیمت توزیع‌کننده‌ها را مد نظر قرار می‌دهد.
زمان قیمت گرفتن نیز برای ما بسیار مهم است، زیرا قیمت برخی از کالاهای حوزه دیجیتال و IT مانند برخی فلزات گرانبها مثل طلا طی یک روز تغییر می‌کند.
ما همچنین از برخی از سایت‌های فروش بازار داخلی در مورد قیمت‌ها استعلام می‌کنیم، اما با توجه به اینکه قیمت‌هایی که این سایت‌ها ارائه می‌دهند معمولا حدود پنج تا ده درصد بالاتر از قیمت‌های واقعی بازار است ما در این مورد دقت بیشتری می‌کنیم.
در حال حاضر گمرک از کدام شیوه بیشتر برای ارزش‌گذاری کالاهای حوزه دیجیتال، کامپیوتر و صوتی و تصویری استفاده می‌کند؟
در بخش کالاهای حوزه کامپیوتر، بعد از بررسی اسناد خرید بر اساس اصل اعتماد، عمدتا از روش استعلام از بازار داخلی برای تعیین ارزش استفاده می‌شود و معمولا اطلاعات قیمتی از سایت‌های اینترنتی داخلی، بازارهای عمده مثل بازار کامپیوتر رضا یا روزنامه‌ها و ... گردآوری می‌شوند. در حوزه لوازم صوتی و تصویری هم از این روش استفاده می‌شود.
خیلی اوقات واردکنندگانی را می‌بینیم که به ارزش‌گذاری‌های کالاها توسط گمرک اعتراض دارند، این اعتراض‌ها آیا راه به جایی هم می‌برد؟
بررسی ارزش کالای وارداتی وظیفه گمرک است، چون مبنای وصول حقوق ورودی و حقوق دولت ارزش کالا است. گمرک هم به دنبال این نیست که بیش از آن چیزی که دولت مقرر کرده است از واردکنندگان کالا وصول کند. بنابراین اگر واردکننده‌ای به ارزش کالای وارد شده اعتراضی داشته باشد می‌تواند اعتراض خود را کتبا به گمرک محل ترخیص اعلام کند و گمرک نیز به موضوع رسیدگی می‌کند و پرونده فرد شاکی در کمیته فنی گمرک مورد بررسی قرار می‌گیرد. اگر ادله واردکننده صحیح باشد و حق با او باشد وی به حق خود می‌رسد، ولی اگر باز هم اختلاف وجود داشت پرونده به دفتر تعیین ارزش ارجاع می‌شود و دفتر تعیین ارزش هم بر اساس چارچوب قوانین گمرکی به موضوع رسیدگی می‌کند و دفاعیات صاحب کالا را مورد رسیدگی قرار می‌دهد و اگر باز هم واردکننده شکایت داشت می‌تواند پرونده را به کمیسیون اختلافات گمرکی یا تجدید نظر ارجاع دهد.
در مورد سیستم متمرکز تعیین ارزش گمرکی توضیح دهید. قرار بود این سیستم از پایان سال ۸۸ به طور آزمایشی در برخی از گمرکات کشور به بهره‌برداری برسد.
از جمله مزایای سیستم متمرکز تعیین ارزش گمرکی این است که در آینده نزدیک صاحب کالا می‌تواند همه اطلاعات مربوط به کالای خود را شخصا وارد سیستم کند. از مزایای دیگر این سیستم این است که اسناد خرید صاحب کالا که اولویت اول ما در تعیین ارزش کالا است در این سیستم قابل رویت است. یعنی این اسناد اسکن می‌شوند و به صورت pdf در سیستم قرار می‌گیرند تا همه گمرکات بتوانند آنها را مشاهده کنند. دارا بودن موتور جست‌وجوی هوشمند برای فراخوانی سریع اطلاعات، پالایش و به روزرسانی روزانه اطلاعات گمرکی، سرعت گرفتن امور و... از سایر ویژگی‌های این سیستم است. دسترسی به بخشنامه‌ها، برقراری ارتباط از طریق اینترنت و اینترانت، دسترسی به بانک تعرفه‌های کالا ،امکان ثبت هر نوع عملیاتی که فرد روی سیستم انجام می‌دهد، پیگیری پرونده‌ها و.... از ویژگی‌های دیگر این سیستم است. این سیستم حتی با توجه به بحث دورکاری این امکان را فراهم می‌آورد که کارشناسان دفتر تعیین ارزش در خانه بتوانند روی این سیستم وظایف خود را انجام دهند.
گمرک آمارهای واردات پیشرفته‌ترین تجهیزات دیجیتالی را به صورت کیلوگرم اعلام می‌کند، چرا هنوز روش مناسبی برای سنجش تعداد دستگاه‌های دیجیتالی وجود ندارد؟
تعداد دستگاه‌ها برای ما مشخص است و ارائه آمار به صورت کیلویی به این معنی نیست که ما تعداد را نداشته باشیم، بلکه ما تعداد کالا و تعداد کل بسته‌ها را داریم.
بر اساس فرم اظهار نامه‌ها صاحب کالا یا نماینده قانونی وی تعداد کل بسته‌ها، تعداد کالا و وزن کالا را به گمرک اظهار می‌کند، لیکن بعضا ممکن است در اظهارنامه کلی گویی شود .مثلا در اظهارنامه واردات لپ‌تاپ، تعداد بسته‌ها مشخص شده است، ولی در بسته اصلی هم ممکن است ۵ دستگاه لپ‌تاپ باشد. به این ترتیب تعداد دستگاه‌ها مشخص می‌شود، ولی گاه اتفاق می‌افتد که واردکننده‌ای در همان اظهارنامه لپ‌تاپ، هارد دیسک هم وارد می‌کند وچون کلی اظهار می‌کند و ماخذ پرداختی هم یکسان است به دست آوردن تعداد کالاهای مختلف دقت بیشتری می‌طلبد، هرچند که در اسناد مشخص است، اما در اظهارنامه مشخص نیست از این حجم واردات چه تعدادی لپ‌تاپ است و چه تعدادی هارد دیسک .
به طور کلی در آمار ارائه شده می‌توان به طور تقریبی و با تقسیم وزن کل دستگاه‌ها بر وزن تقریبی یک دستگاه تعداد دستگاه‌های وارد شده را به دست آورد، البته با بهره‌گیری از سیستم آسیکودای جهانی ارائه آمار دقیق‌تر خواهد شد.
چرا برای به دست آوردن ارزش کالاها از اتحادیه‌ها کمک نمی‌گیرید؟
ما در حال حاضر با برخی از اتحادیه‌ها و انجمن‌های تخصصی همکاری داریم ازجمله انجمن لاستیک، انجمن چوب، انجمن شکر، انجمن محصولات کشاورزی، انجمن صنایع سلولزی و بهداشتی، انجمن صنایع نساجی، اتحادیه ساعت سازان، عینک سازان و... ولی ما با همه اتحادیه‌ها آشنایی نداریم یا بعضا تمایلی به همکاری ندارند. ما انتظار داریم که همه اتحادیه‌ها و انجمن‌ها و صنوف مختلف که تخصصی کار می‌کنند با ما همکاری کنند و منابع اطلاعاتی و قیمتی کالاهای وارداتی اعم از منابع خارجی و داخلی را در اختیار دفتر تعیین ارزش قرار دهند، چون این موضوع به نفع اعضای این انجمن‌ها و اتحادیه‌ها است.
با اتحادیه صنف رایانه همکاری ندارید؟
اطلاعی از وجود چنین اتحادیه‌ای نداریم. شناخت ما با اتحادیه‌ها بستگی به خود این اتحادیه‌ها یا اعضای آن دارد. دلیل عدم آشنایی ما با چنین اتحادیه‌هایی هم پراکندگی آنها و فعالیت تحت چندین سازمان دولتی و نهاد خصوصی است. مثلا برخی زیر نظر وزارت بازرگانی هستند، برخی زیر نظر وزارت صنایع و برخی زیر نظر اتاق ایران هستند و .... البته ما با سندیکای فن‌آوری اطلاعات مکاتباتی داشته‌ایم و هنوز پاسخی دریافت نکرده‌ایم. ما از صنوف تقاضا داریم که با ما در تعامل باشند و اطلاعات ارزشی کالاها را در بازارهای جهانی و داخلی و ... در اختیار ما بگذارند.
ارسال نظر