بیگانه با بیمه

مریم عسگری

حادثه خبر نمی‌کند. هر آن امکان دارد یک جرقه کوچک منجر به یک آتش‌سوزی مهیب و هولناک شود. یا اینکه سهل‌انگاری یک فروشنده در رعایت نکات ایمنی باعث شود سارقان آنچه ماحصل یک عمر تلاش اوست یک شبه نصیب خود کنند.

شاید هم بر اثر نشت گاز در یک چشم به هم زدن ثمره یک عمر تلاش دود شود و به هوا رود.

البته همه این اتفاقات تلخ را می‌توان با دوراندیشی‌های لازم ختم به خیر کرد و واحد تجاری را به امکانات ایمنی مجهز کرد و به قول معروف علاج واقعه را قبل از وقوع کرد.

اما از آنجا که واحدهای تجاری در حوزه کامپیوتر و موبایل هم مانند سایر بازارها از امکانات امنیتی چندانی برخوردار نیستند و در مراکز پرتردد و شلوغ شهر واقع شده‌اند، تنها تکیه بر تجهیز مراکز و واحدهای تجاری به تجهیزات ایمنی، سلامت سرمایه کسبه را تضمین نمی‌کند. به همین دلیل کارشناسان بیمه تمام تلاش خود را برای متقاعد کردن اصناف مختلف در بیمه کردن اموال و واحدهای تجاری می‌کنند تا در صورت بروز حوادث غیرمترقبه خسارت آنها جبران شود.

حادثه در کمین بازار دیجیتال

اتفاقاتی نظیر آتش‌سوزی، سرقت، زلزله، انفجار و... همیشه خدا فعالان بازارهای مختلف، از جمله کامپیوتر و موبایل را تهدید می‌کند و سرمایه و جان فعالان این صنف نیز در معرض این خطرات قرار دارد.

از آنجا که بازارهای کامپیوتر و موبایل، به ویژه بازارهای موبایل از لحاظ موقعیت منطقه‌ای در نقاط پرترافیک شهر واقع شده‌اند، در صورت بروز حوادثی مانند آتش‌سوزی بیشتر خسارت می‌بینند. زیرا تا نیروهای اطفای حریق از خیابان‌های شلوغ بگذرند و به منطقه مورد نظر برسند زمان زیادی خواهد گذشت.

از طرفی ترکیب قرار گیری فروشگاه‌ها در پاساژی مثل علاءالدین به صورتی است که بروز حادثه در یک فروشگاه منجر به یک اتفاق بزرگ می‌شود. در چنین موقعیتی، شاید عاقلانه‌ترین کار این باشد که کسبه جان خود را برداشته و از محل حادثه دور شوند و پس از بررسی‌های تحقیقاتی که توسط کارشناسان بیمه می‌شود خسارت خود را از طریق شرکت‌های بیمه‌کننده جبران کنند. اما تکلیف واحدهایی که بیمه نیستند چه می‌شود؟

شاید تصور کنید تمام کسبه بازار کامپیوتر و گوشی تلفن همراه با درک این خطر احتمالی برای بیمه کردن واحدهای تجاری و کالاهایشان اقدام کرده‌اند. اما این طور نیست.

بر اساس اعلام فعالان بازار کامپیوتر و موبایل، تنها تعداد محدودی از فعالان بازار کامپیوتر واحدهای خود را بیمه کرده‌اند و فعالان پاساژ علاءالدین نیز بیشتر درگیر موضوعات دیگری چون به فروش رساندن اجناس خود هستند تا بیمه کردن اموال خود.

محمود زارعی، یکی از فعالان پاساژ پایتخت در این زمینه می‌گوید: بحث بیمه کسبه بازار رایانه از موضوعاتی است که تا کنون در مورد آن بحث‌های فراوانی بین کسبه این پاساژ و اعضای هیات‌مدیره شده است، اما تاکنون به نتیجه قابل قبولی نرسیده‌ایم.

به گفته وی، کسبه پاساژ پایتخت معتقدند این اعضای هیات‌مدیره هستند که بابت پول شارژی که از کسبه می‌گیرند باید واحدهای تجاری را نیز بیمه کنند و اعضای هیات‌مدیره نیز از این مسوولیت شانه خالی می‌کنند.

به گفته وی، بارها از کسبه پاساژ سرقت شده است یا بر اثر ترکیدگی لوله آب و... کسبه ضرر و زیان دیده‌اند. اما هیات‌مدیره پاساژ هیچ مسوولیتی را به عهده نگرفته است.

یکی دیگر از کسبه پاساژ پایتخت نیز که طی ماه‌های گذشته دو دستگاه لپ‌تاپ از فروشگاهش به سرقت رفته می‌گوید، با وجودی که سارق از طریق دوربین مداربسته فروشگاه شناسایی شد، ولی موفق به یافتن وی نشدیم و به دلیل اینکه فروشگاه بیمه نبود خسارت جبران نشد.

یکی دیگر از فعالان این پاساژ نیز از سرقت‌های گاه و بیگاه از انبار پاساژ و همچنین بروز نقص در کالا در انبار می‌گوید و ادعا می‌کند اعضای هیات‌مدیره پاساژ مسوولیتی در این موارد تقبل نمی‌کنند. این فروشنده می‌گوید، اعضای هیات‌مدیره پاساژ اعلام کرده‌اند کسبه باید خود برای بیمه کردن واحدهای تجاری اقدام کنند و نباید انتظاری از هیات‌مدیره داشته باشند.

در مورد سایر مراکز خرید و فروش کامپیوتر هم اوضاع به همین منوال است. فعالان بازار معتقدند وضعیت پاساژ پایتخت حداقل از لحاظ تجهیز به امکانات امنیتی بهتر از سایر مراکز خرید و فروش رایانه است. بگذریم از اینکه فعالان پاساژ پایتخت می‌گویند واحدهای تجاری خود ملزم به تهیه تجهیزات ایمنی که تنها شامل کپسول اطفای حریق و قفل و دزدگیر است، هستند. البته برخی از کسبه از دوربین‌های مداربسته هم استفاده می‌کنند.

سپهری یکی از فعالان پاساژ کامپیوتر رضا می‌گوید: علاوه بر اینکه این پاساژ از امکانات ایمنی برخوردار نیست، اکثر کسبه هم بیمه نیستند. به گفته وی بیش از نیمی ‌از کسبه پاساژ رضا تحت پوشش شرکت‌های بیمه نیستند.

یکی دیگر از فعالان این بازار می‌گوید اگر چه بارها و بارها فروشگاه‌های پاساژ رضا و ایرانیان مورد سرقت واقع شده‌اند، اما به این دلیل که فروشگاه‌ها بیمه نبوده‌اند ضرر آنها جبران نشده است. جالب اینجا است که اکثر کسبه این پاساژ اتحادیه را مسوول بیمه کردن واحدهای تجاری می‌دانند.

یکی از کسبه پاساژ علاءالدین هم در مورد بیمه کسبه این پاساژ می‌گوید، اکثر کسبه تحت پوشش بیمه نیستند. زیرا اکثرا در واحدهای اجاره‌ای کوتاه‌مدت فعالیت می‌کنند و هیات‌مدیره پاساژ را مسوول این کار می‌دانند.یکی دیگر از کسبه هم که خود واحد تجاری‌اش را بیمه کرده است، می‌گوید: ‌ناچار شدم برای جلوگیری از ضرر واحد تجاری را شخصا بیمه کنم. زیرا این پاساژ از لحاظ امکانات امنیتی در حد صفر است.

با بررسی‌های انجام شده مشخص شد که اکثر کسبه پاساژ‌های کامپیوتر و موبایل از اعضای هیات‌مدیره و گروهی نیز از اتحادیه‌ها انتظار بیمه کردن واحدهای تحت نظارت خود را دارند و تعداد محدودی از فعالان صنف رایانه و موبایل نسبت به بیمه واحدهای تجاری و کالاها اقدام کرده‌اند.

چه کسی مسوول است؟

اگر چه به نظر نمی‌رسد اعضای هیات‌مدیره پاساژهای کامپیوتر دل چندان خوشی از اتحادیه صنف رایانه، ماشین‌های اداری و داده‌ورزی داشته باشند و معتقدند این اتحادیه به سایر وظایف خود چندان عمل نمی‌کند چه رسد به پرداختن به مشکلاتی مانند بیمه کردن اعضای صنف و تجهیز پاساژها به تجهیزات ایمنی، اما رییس این اتحادیه می‌گوید، اتحادیه مسوولیتی در این قبال ندارد، ولی با این حال با توافق‌هایی که با شرکت‌های بیمه کرده است مقرر شده است کسبه با تخفیف‌های زیاد بتوانند واحدهای تجاری و کالاهای خود را بیمه کنند.

به گفته شهرام شیرمست، برای صدور مجوز و پروانه کسب نیز اتحادیه به شرط تهیه تجهیزات ایمنی مانند کپسول اطفای حریق و صندوق نسوز این مجوز را صادر می‌کند، ولی در صورتی که پاساژها به کپسول اطفای حریق مجهز باشند خرید کپسول توسط اعضای صنف ضرورتی ندارد.

وی معتقد است کسبه پاساژ‌ها باید خود برای بیمه کردن واحدها اقدام کنند، مانند هر صنف دیگری.

ابراهیم درستی، رییس اتحادیه لوازم صوتی و تصویری و لوازم یدکی و گوشی تلفن همراه نیز می‌گوید: هر یک از کسبه باید برای امنیت سرمایه خود واحد تجاری خود را بیمه کند و متاسفانه در بازار ما توجه چندانی به این موضوع نمی‌شود. وی افزود: در حال حاضر اتحادیه‌ها تنها در بخش بیمه درمانی مسوول هستند و در زمینه بیمه سرقت و آتش‌سوزی و... نمی‌توانند کسبه را وادار به بیمه کردن اموال خود کنند. وی افزود: با وجودی که اتحادیه مسوولیتی در این قبال ندارد، اما از شرکت بیمه ایران تخفیف خوبی گرفته است تا کسبه واحدهای خود را بیمه کنند.

حیدری، رییس هیات‌مدیره پاساژ پایتخت نیز در این رابطه می‌گوید: این انتظار از اعضای هیات‌مدیره که کلیه واحدهای تجاری را بیمه کنند نابه ‌جا است. زیرا طبق قانون تملک، هیات‌مدیره پاساژ موظف به بیمه کردن ساختمان در مورد آتش‌سوزی و اتفاقاتی نظیر ترکیدگی لوله آب و... است. اما بیمه واحدهای تجاری برای سرقت و...به عهده کسبه است. به گفته وی، در هر صنفی مانند لوازم خانگی، مواد غذایی و... بیمه کردن واحد تجاری به عهده مالک است.

به گفته وی، هیات‌مدیره پاساژ پایتخت فضای مشاع پاساژ و ساختمان را تحت پوشش بیمه در آورده است و علاوه بر این حتی عابرینی که از مقابل این پاساژ می‌گذرند و ممکن است اتفاقی برایشان از جانب پاساژ بیفتد تحت پوشش بیمه قرار داده است.

وی از انعقاد قراردادی با بیمه ایران خبر داد و گفت: اعضای هیات‌مدیره این پاساژ حدود ۵۰ درصد برای کسبه تخفیف گرفته است تا کسبه نسبت به بیمه کردن واحدها اقدام کنند.

نظر کارشناسان بیمه

سیاوش سعیدیان، مدیر فنی بیمه ایران در زمینه بیمه اعضای صنف رایانه می‌گوید: اعضای صنف رایانه هم به صورت انفرادی و هم از طریق اتحادیه و هیات‌مدیره پاساژ می‌توانند برای بیمه کردن واحدهای تجاری اقدام کنند. به گفته وی، ‌تنها بیمه درمانی است که باید به طور جمعی و از طرف شرکت خاصی صادر شود.

سعیدیان می‌گوید: بازار رایانه مانند هر صنف دیگری است و باید اعضا درخواست کنند تا تحت پوشش قرار گیرند و با بررسی‌هایی که توسط کارشناسان شرکت بیمه می‌شود هزینه خدمات قابل ارائه محاسبه می‌شود.

اسدی یک کارشناس دیگر نیز می‌گوید: نمی‌توان گفت فعالان صنف رایانه و موبایل با سایر صنوف تفاوتی چه از لحاظ هزینه بیمه دارند و چه از لحاظ سایر موارد. به گفته وی اخیرا شنیده می‌شود شرکت‌های کامپیوتری و صوتی و تصویری باید بابت بیمه بهای بیشتری بپردازند که این موضوع را تکذیب می‌کنم.

به گفته وی فعالین تمام صنوف باید برای بیمه کردن واحدهای تجاری به طور مستقل یا از طرف هیات‌مدیره پاساژها اقدام کنند و تفاوتی نمی‌کند که در چه صنفی فعالیت می‌کنند.