بخش نخست

امروزه سازمان‌های بسیاری استراتژی‌های خود را از طریق اجرای پروژه‌هاپیاده می‌کنند و پروژه‌ها به عنوان موتور رشد و توسعه سازمان‌ها محسوب می‌گردند. میزان موفقیت این پروژه‌ها در واقع نشان دهنده و منعکس کننده میزان موفقیت سازمان در دستیابی به اهداف خود می‌باشد. بنابراین سازمان‌ها به شدت به دنبال روش‌هایی برای بهبود عملکرد و موفقیت پروژه‌های خود هستند.

انجمن بین‌المللی مدیریت پروژه (IPMA) با بیش از ۴۰۰۰ عضو از انجمن‌های ملی و علمی مدیریت پروژه در بیش از ۵۰ کشور جهان دارای سابقه طولانی بیش از ۴۰ سال پیشرو جامعه جهانی در گسترش مدیریت پروژه در دنیا است.

عملکرد بالا و خوب در پروژه‌ها و مدیریت پروژه سرآمد همواره مهمترین هدف مدیران پروژه و مدیران ارشد سازمان‌های پروژه محور بوده است و در راستای تحقق این هدف، انجمن بین‌المللی مدیریت پروژه (IPMA) مدل تعالی پروژه (PEM) را تهیه نموده است. این مدل یک ابزار الگوبرداری جهت بهبود مدیریت پروژه و ارزیابی دستاوردهای پروژه‌ها است و براساس آن انجمن بین‌المللی مدیریت پروژه هر ساله جایزه بین‌المللی مدیریت پروژه را به پروژه‌های برگزیده در سطح دنیا اعطا می‌نماید.

مدل تعالی پروژه (Project Excellence Model) که برمبنای مدل اروپایی تعالی کسب و کار (EFQM) در حوزه پروژه و مدیریت پروژه‌ها طرح‌ریزی شده است، مبنای جایزه بین‌المللی مدیریت پروژه می‌باشد. مدل تعالی پروژه اولین بار توسط انجمن مدیریت پروژه آلمان (GPM) و بنا به درخواست انجمن بین‌المللی مدیریت پروژه (IPMA) توسعه یافت و برای ارزیابی انواع مختلف پروژه‌ها قابل به‌کارگیری است.

این مدل از سال ۱۹۹۷ در کشور آلمان مبنای جایزه مدیریت پروژه قرار گرفت. این جایزه تا سال ۲۰۰۰ جایزه مدیریت پروژه آلمان نام داشت و در سال ۲۰۰۱ نام آن به جایزه بین‌المللی مدیریت پروژه آلمان تغییر یافت و در سال ۲۰۰۲ جایزه بین‌المللی مدیریت پروژه نام گرفت و توسط IPMA جهانی مبنای ارزیابی و ارائه جایزه قرار گرفت. همچنین به این جایزه اسکار مدیریت پروژه نیز گفته می‌شود. این مدل یک پروژه را با دیدگاهی جامع مورد ارزیابی قرار می‌دهد. مدل تعالی پروژه که یک مدل با مفهوم باز می‌باشد، برمبنای مفاهیم و فلسفه مدیریت کیفیت فراگیر طراحی شده است و به تیم پروژه کمک می‌نماید تا نقاط قوت و همچنین پتانسیل‌های بهبود را در پروژه درک نمایند. براساس مفاهیم مدیریت کیفیت فراگیر، ۹ معیار استخراج شده است تا بر اساس آنها قضاوت گردد که آیا پروژه‌ها در راستای تعالی، مدیریت شده‌اند یا خیر. مدل‌های تعالی مدل‌هایی هستند که چارچوبی برای ارزیابی میزان تعالی سازمان‌ها در به کارگیری بهترین شیوه‌ها فراهم می‌آورند. معروفترین مدل‌های تعالی سازمانی در سطح جهان عبارتند از: مدل جایزه دیمینگ، مدل جایزه مالکولم بالدریج و مدل جایزه کیفیت اروپا (EFQM).

اهداف جایزه

در کشور ایران نیز همراه با این جنبش جهانی برای بهبود عملکرد پروژه‌ها، هر ساله جوایز ملی مدیریت پروژه به پروژه‌هایی که موفق به تحقق اهداف برنامه‌ریزی شده خود در زمینه مدیریت پروژه شوند اعطا خواهد شد. بدین ترتیب علاوه بر حمایت از پروژه‌ها جهت دستیابی به مدیریت پروژه حرفه‌ای، زمینه شناسایی پروژه‌های واجد صلاحیت به عنوان الگو برای سایر پروژه‌ها نیز مهیا می‌شود و برندگان جایزه مورد توجه عموم قرار گرفته و موفق به کسب شهرت بسیار در داخل و خارج از کشور خود می‌شوند. آنها می‌توانند نشان جایزه را در تبلیغات خود مورد استفاده قرار دهند. جایزه ملی مدیریت پروژه ایران به منظور محقق نمودن اهداف زیر اعطا می‌شود:

شناسایی نمونه‌های برتر مدیریت پروژه در کشور و معرفی آنها؛

حمایت از مدیریت پروژه حرفه‌ای در راه رسیدن به عملکردی متعالی؛

تشویق و ترغیب تیم‌های پروژه برای انجام خودارزیابی و شناخت نقاط قوت و زمینه‌های بهبود؛

ایجاد فضای رقابتی سالم میان تیم‌های پروژه؛

دریافت گزارش بازخور جامع از پروژه، نحوه مدیریت و نتایج آن توسط متقاضی.

مدل تعالی مدیریت پروژه

مدل تعالی پروژه ابزاری مدیریتی در جهت کشف و به‌کارگیری شیوه‌های بهبود، توانمندی‌ها و زمینه‌های بالقوه پیشرفت در پروژه است. با بهره‌گیری از این مدل، کیفیت اجرای پروژه به طور مستمر افزایش می‌یابد و علاوه بر آن به دلیل جامعیت این مدل امکان مقایسه پروژه با سایر پروژه‌ها و استفاده از تجربیات خارجی نیز فراهم می‌شود.

مدل تعالی پروژه مفهومی گسترده و باز دارد و استفاده از آن در پروژه‌هایی که از شیوه‌ها و متدولوژی‌های مختلف مدیریت پروژه استفاده می‌کنند، امکان‌پذیر است. در واقع این مدل به هیچ متدولوژی مدیریت پروژه‌ای وابسته نیست و این موضوع مهمترین مزیت این مدل در مقایسه با سایر مدل‌ها و روش‌های ارزیابی بلوغ و تعالی مدیریت پروژه است.

مفاهیم بنیادینی که این مدل بر پایه آنها طرح‌ریزی شده است، عبارتند از:

رضایت مشتری

مشارکت و توسعه کارکنان

مشارکت تامین‌کنندگان

رهبری

مسوولیت‌های اجتماعی

فرآیندها و واقعیات

نتیجه‌گرایی.

ادامه دارد