توزیع مساوی ترافیک اینترنت

ندا لهردی

گذر زمان و رشد جوامع و صنایع آنها معمولا آنقدر زود اتفاق می‌افتد که حواشی وابسته به این روند رشد در اغلب مواقع فراموش می‌شوند، تا جایی که ممکن است زمانی خود افراد این جوامع را هم غافلگیر کند. اگر این رشد مربوط به تکنولوژی و بخش‌های وابسته به آن باشد، این روند سرعت بیشتری پیدا کرده و ناگهان افراد را با حجم وسیعی از مفاهیم و اطلاعات جدید مواجه می‌کند. این درست همان وضعیتی است که این روزها به وجود آمده است تا دیگر مواجهه با موضوعی جدید در عرصه تکنولوژی را برای ما به اتفاقی دور از انتظار تبدیل نکند. در این میان مطابق معمول هر تغییر جدید، عده‌ای موافق و عده‌ای مخالف وجود دارند که درباره پذیرش یا عدم پذیرش موضوع جدید با یکدیگر رقابت می‌کنند.

در سال‌های اخیر در عرصه تکنولوژی مفهوم جدیدی وارد شده که اتفاقا به موضوعی جنجالی و بحث برانگیز هم تبدیل شده است. «بی‌طرفی اینترنتی» همان چیزی است که در سال‌های اخیر ذهن فعالان این عرصه را به خودش مشغول کرده است تا در نهایت به نتایجی هر چند اندک منتهی شود.

مفهومی جدید اما جنجالی

بی‌طرفی اینترنتی یا بی‌طرفی شبکه‌ای در واقع اصلی است که برای شبکه‌های اینترنت پر سرعت در سرتاسر جهان کاملا آشنا است. از آنجایی که این مفهوم به خاطر حساسیت بالا، موضع‌گیری‌های متفاوتی را به وجود آورده است، تعاریف مختلفی هم برای آن وجود دارد. با این حال اما معنای مشترک اغلب این تعاریف به شبکه‌ای بدون اعمال محدودیت در محتوا، پلت‌فرم‌ها، کاربری‌ها و قابلیت‌های ارتباطی آن مربوط می‌شود.

به عقیده بسیاری از کارشناسان این اصل در واقع تاکید می‌کند که اگر کاربری برای سطح مشخصی از دسترسی به اینترنت هزینه می‌پردازد و کاربر دیگری هم همین شرایط دسترسی را دارد، باید هر دوی آنها بتوانند با سطح دسترسی یکسان و برابر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

اگر چه این مفهوم چندان هم عمومیت پیدا نکرد، اما از اوایل دهه ۲۰۰۰ حامیان آن نگرانی خود را درباره امکان شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنت برای محدود کردن سطح دسترسی کاربرانشان به محتوا و امکانات فضای وب، اظهار کردند. در این میان البته شرکت‌های رقیب معمولا مشکلات بیشتری را هم در این زمینه به وجود می‌آوردند.

در حقیقت حامیان بی‌طرفی اینترنتی ادعا می‌کنند که شرکت‌های مخابراتی به دنبال تحمیل مدل خدماتی خودشان برای کنترل سطح دسترسی و کمیابی ساختگی خدمات مختلف آنها هستند تا کاربران را مجبور به خرید دیگر خدمات نه چندان رقابتی خود کنند. این افراد معتقدند که بی‌طرفی اینترنتی اصل مهمی برای حفظ و بقای آزادی‌ در فضای اینترنت است.

در مقابل اما مخالفان این مفهوم جدید، آن را تهدیدی برای شرایط و خدمات فعلی خودشان می‌دانند. این مخالفان که معمولا شامل شرکت‌های سخت‌افزاری و فعالان صنایع مختلف مخابراتی هستند، معتقدند که بی‌طرفی اینترنتی در واقع راه حلی است که مشکلاتی را در پی خود به وجود می‌آورد. آنها در دفاع از عملکردشان اعلام می‌کنند که هیچ برنامه یا طرحی برای محدود کردن دسترسی به محتوای شبکه‌ها ندارند.

تعاریف اصلی

اگر چه بی‌طرفی اینترنتی در ساده‌ترین معنای خود به امکان توزیع مساوی ترافیک اینترنت اشاره دارد، اما تعاریف مختلفی درباره مفهوم وجود دارند. با این حال اما فعالان این عرصه سه تعریف اصلی را برای آن ارائه کرده‌اند. تعریف اول به ایجاد فضای بدون تبعیض در اینترنت مربوط می‌شود که «تیم وو» استاد دانشگاه کلمبیا درباره آن می‌گوید: بی‌طرفی شبکه‌ای بهترین تعریف برای طراحی و مدیریت فضای وب است. بر این اساس تمام اطلاعات موجود در اینترنت شامل محتوا، سایت‌ها و پلت‌فرم‌ها صرف‌نظر از کیفیت خدمات باید به طور کاملا مساوی در میان کاربران تقسیم شود.

تعریف دوم مربوط به ایجاد محدودیت بدون در نظر گرفتن کیفیت خدمات است که بر اساس آن نباید کیفیت مناسب خدمات باعث به وجود آمدن هزینه اضافی و دریافت آن از کاربران شود.

سومین تعریف درباره بی‌طرفی اینترنتی مربوط به ایجاد محدودیت همراه با کیفیت خدمات است که مطابق آن ارائه خدمات بهتر می‌تواند، ایجاد هزینه بیشتر برای کاربران بکند، به این شرط که این موضوع هیچ انحصاری را در میزان دسترسی به امکانات و محتوای فضای اینترنت برای کاربرانش به وجود نیاورد.

تعریف آخر در واقع درست به همان تعریفی اشاره دارد که «تیم برنرزلی» مخترع وب درباره مفهوم بی‌طرفی اینترنتی ارائه داده است. او در این مورد می‌گوید: «زمانی که وب را اختراع کردم، هیچ تعهدی از کسی نخواستم و حالا میلیون‌ها نفر از اختراع من استفاده می‌کنند، اما حالا من از اعمال محدودیت‌های مختلف در این فضا کاملا نگرانم. این در حالی است که از زمانی که موضوع بی‌طرفی اینترنتی مطرح شد، شرکت‌های مخابراتی و ارائه‌دهنده خدمات اینترنت در ایالات‌متحده هزینه‌های زیادی برای جلب نظر مردم، تبلیغات و حتی نمایندگان مجلس صرف کردند تا این مفهوم را متزلزل کنند. آنها حتی از انتشار اطلاعات نادرست درباره بی‌طرفی اینترنتی هم دریغ نکردند.»

به عقیده مخترع وب، بی‌طرفی اینترنتی در واقع به معنی آن است که اگر یک کاربر برای اتصال به اینترنت با کیفیت خدماتی مشخصی هزینه بپردازد و کاربر دیگر برای اتصال به اینترنت با کیفیت بالاتر هم هزینه هر چند بیشتر بپردازد، باید هر دو این افراد به یک اندازه امکان برقراری ارتباط و دسترسی به امکانات و محتوای اینترنت را در اختیار داشته باشند.

به اعتقاد برنرزلی و دیگر فعالان این عرصه، بی‌طرفی اینترنتی در گذشته وجود داشت و حتی رعایت می‌شد؛ اما با گذشت زمان و گسترش فضای اینترنت و راه‌های دسترسی به آن این مفهوم به خاطر بعضی منافع تجاری مورد تهدید قرار گرفت.

قوانین گذشته

با افزایش نگرانی کارشناسان از گسترش تهدیدات علیه موضوع بی‌طرفی در اینترنت، کمیسیون ارتباطات فدرال ایالات‌متحده در سال ۲۰۰۵ اقدام به وضع قوانینی تحت عنوان «قانون سیاست‌گذاری در اینترنت» کرد. این قوانین در واقع و به طور کلی به ایجاد فضای آزاد و باز در اینترنت، ارتقای سطح دسترسی تمام کاربران در سرتاسر جهان به امکانات ارتباطی تحت وب و محتوای مختلف، حفظ جریان آزاد اطلاعات در اینترنت، حفظ حقوق کاربران و ... مربوط می‌شدند.

این موضوع با گذشت زمان آنقدر اهمیت پیدا کرد که حتی در انتخابات اخیر آمریکا هم به مناظره‌ها و رقابت‌های انتخاباتی نامزدهای ریاست‌جمهوری این کشور هم راه پیدا کرد. تا جایی که باراک اوباما نامزد پیروز این انتخابات بعد از انتصاب خود به عنوان رییس‌جمهور این کشور و تحت قانون «بهبود و سرمایه‌گذاری مجدد» خود در سال ۲۰۰۹ از سرمایه‌گذاری ۲/۷ میلیارد دلاری دولتش برای ارتقای زیرساخت‌های اینترنتی و ایجاد فضای باز و آزاد در اینترنت خبر داد.

قوانین جدید و نگرانی ISPها

با تمام اینها اما گویا قوانینی که در گذشته برای اعمال مفهوم بی‌طرفی در اینترنت وضع شده بودند، نتوانستند آن طور که باید راهی پیش ببرند. درست به همین دلیل هم هست که کمیسیون ارتباطات فدرال (FCC) اعلام کرده است که به زودی قصد وضع قوانین جدید و البته دقیق‌تر برای بی‌طرفی در اینترنت دارد. «جولیوس گاناچفسی» رییس این کمیسیون روز سه شنبه اعلام کرد که دو اصل مهم در قوانین جدید رفع تبعیض و ایجاد شفافیت در فضای اینترنت هستند تا بر اساس آنها ISPها می‌بایست خدمات یکسان به همه کاربران ارائه داده و درباره عملکرد خود شفافیت لازم را رعایت بکنند.

او در این مورد گفته است: «می‌خواهم روی این بحث تاکید کنم تا اهمیت آن بیشتر برای شرکت‌ها مشخص شود. در سال‌های اخیر مشکلات اجتناب‌ناپذیری در سیستم ارتباطات اینترنتی ما به وجود آمده است که هر کدام از ما برای از بین بردن آنها موظف هستیم.»در مقابل اما گویا شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی چندان موافقتی با وضع و اعمال این قوانین ندارند.

جانشین مدیرعامل شرکت بزرگ Comcast در این مورد می‌گوید: «اینترنت در آمریکا در سال‌های اخیر به موفقیتی چشمگیر رسیده است که می‌تواند در کشورهای دیگر به عنوان الگو مورد توجه قرار بگیرد. با این اوصاف آیا واقعا هنوز هم لازم است، درباره لزوم افزایش نظارت و مقررات روی عملکرد شرکت‌ها فعال در این زمینه تاکید کرد؟»

از طرف دیگر، اما یکی از مدیران شرکت بزرگ مخابراتی AT & T هم درباره این قوانین جدید گفته است:‌ «برای تفسیر موضوع بی‌طرفی در اینترنت احتمالا این فرض وجود دارد که شبکه‌های اینترنتی پر سرعت قابلیت گسترش تا بی‌نهایت را بدون دریافت هزینه‌ای دارند. همین استدلال‌های اشتباه است که مفهوم بی‌طرفی در اینترنت را تا این حد جدی مطرح می‌کند.»