بازار لپ‌تاپ در سالی که گذشت
سرآسیمه و آشفته
در میان کامپیوتر و تجهیزات کامپیوتری، شاید بتوان گفت: لپ‌تاپ از کالاهایی است که طی یکسال گذشته بازار بسیار پرافت‌وخیز و خبرسازی داشته است.
مریم عسگری
در میان کامپیوتر و تجهیزات کامپیوتری، شاید بتوان گفت: لپ‌تاپ از کالاهایی است که طی یکسال گذشته بازار بسیار پرافت‌وخیز و خبرسازی داشته است. نوسانات قیمت، عدم تعادل در عرضه و تقاضا، بروز مشکلاتی در زمینه ترخیص این کالا از گمرکات کشور، چنددستگی قیمت در برهه‌هایی از زمان و... از اتفاقاتی است که طی سال گذشته در بازار لپ‌تاپ شاهد آنها بودیم و دامنه این اتفاقات برخلاف سال‌های گذشته تا روزهای پایانی سال نیز ادامه یافته است. به طوری که بسیاری از خریداران این کالا را دچار سرگردانی کرده است.
سالنامه لپ‌تاپ
بازار خرید و فروش لپ‌تاپ، طی روزهای آغازین سال گذشته، فعالیت خود را با عرضه مدل‌های جدیدی از این کالا به بازار آغاز کرد. اگرچه برخی از فعالان بازار و خریداران معتقدند، مدل‌هایی که طی روزهای جدید کاری در سال جدید وارد بازار می‌شوند، چندان جدید نیستند و در حقیقت کالاهایی هستند که دو تا سه ماه قبل از سال جدید شمسی وارد بازار شده‌اند؛ اما فروشندگان، این لپ‌تاپ‌ها را به نام جدیدترین‌های بازار جهانی به فروش می‌رسانند.
علی زمانی، یک خریدار لپ‌تاپ در این زمینه می‌گوید: فروشندگان در روزهای کاری جدید در سال جدید لپ‌تاپ‌هایی را که دو تا سه ماه قبل وارد بازار شده‌اند به نام مدل جدید وارد بازار می‌کنند که با توجه به رشد سریع علم و تکنولوژی و ورود برق‌آسای مدل‌های جدید این کالا به بازار، این ادعا که لپ‌تاپ‌های موجود در بازار جزو جدیدترین‌های بازار جهانی هستند، چندان قابل قبول به نظر نمی‌رسد.
این در حالی است که فروشندگان لپ‌تاپ معقدند، به دلیل آشفتگی‌هایی که طی ماه‌های پایانی سال، بازار خرید و فروش لپ‌تاپ با آن مواجه می‌شود و همچنین بروز مشکلاتی در زمینه سفارش، ارسال و ترخیص لپ‌تاپ‌ها خود به خود عرضه لپ‌تاپ‌های سال جدید میلادی به کشور ایران، با تاخیر یک تا دو ماهه صورت می‌گیرد و فروشندگان نیز برای یکدست شدن بازار، لپ‌تاپ‌های جدید را در سال جدید به بازار ارائه می‌کنند.
بهنامی، کارشناس فروش شرکت گسترش همراه، نمایندگی فروش لپ‌تاپ‌های HP نیز در زمینه تاخیر در عرضه مدل‌های جدید لپ‌تاپ به بازار، گمرک را مقصر می‌داند و می‌گوید: سخت‌گیری‌هایی که گمرک در ترخیص کالا به خرج می‌دهد نه تنها باعث بروز دردسرهایی برای واردکنندگان این کالا شده است؛ بلکه روال واردات لپ‌تاپ را تا حد قابل توجهی کند کرده است. به گفته وی، بهتر است گمرک با تسهیل امر واردات در این بخش به روند عرضه لپ‌تاپ‌های جدید به بازار سرعت بخشد و از رشد قیمت‌ها نیز جلوگیری کند.
با توجه به این تفاسیر طی روزهای جدید کاری در سال ۸۶ نه تنها شاهد ورود لپ‌تاپ‌های تولید ۲۰۰۷ به کشور بودیم؛ بلکه تا اواخر اردیبهشت ماه شاهد ثبات قیمت این کالا و همچنین تعادل نسبی در بازار خرید و فروش لپ‌تاپ بودیم. اما اوایل خرداد ماه سال ۱۳۸۶ بود که شاهد عرضه سری جدید لپ‌تاپ‌ها به بازار بودیم که ورود لپ‌تاپ‌های جدید، افت قیمت مدل‌های قدیمی‌تر را نیز در پی داشت.
ساروقی، یک فروشنده لپ‌تاپ در این زمینه می‌گوید، به طور کلی سیر نزولی قیمت لپ‌تاپ یک جریان طبیعی در بازار است و معمولا هر از چندگاهی با ورود مدل‌های جدید به بازار، قیمت سایر مدل‌ها کاهش یا حتی تولید آنها متوقف می‌شود.
طبق اعلام فعالان بازار، بازار خرید و فروش لپ‌تاپ تا اواسط مرداد ماه سال گذشته روال عادی خود را طی کرده و واردکنندگان، فروشندگان و خریداران با مشکل خاصی مواجه نبودند.
اما از اواسط مرداد ماه شاهد یک جهش ناگهانی قیمت در بازار خرید و فروش لپ‌تاپ بودیم.
سعید محقق، یک فروشنده و واردکننده لپ‌تاپ می‌گوید: شاید بتوان گفت این جهش قیمت که در ماه پنجم سال ۸۶ شاهد آن بودیم، نقطه شروع نوسانات شدید قیمتی در بازار این کالا بوده است.
به گفته وی، از تاریخ شانزدهم مرداد ماه که قیمت انواع لپ‌تاپ یک باره حدود ۳۰ تا ۱۵۰هزار تومان افزایش یافت، بازار خرید و فروش این کالا رنگ آرامش را به خود ندید و هر روز با مشکلی تازه دست به گریبان شد.
بهنامی، کارشناس فروش لپ‌تاپ‌های HP نیز به رشد ۵۰ تا ۱۵۰هزار تومانی قیمت لپ‌تاپ‌های این برند در آن زمان اشاره می‌کند و می‌گوید: در آن زمان موجودی لپ‌تاپ به ویژه لپ‌تاپ‌های HP در بازار به شدت کاهش یافته بود و واردکنندگان و فروشندگان چاره‌ای جز افزایش قیمت‌ها نداشتند. به گفته وی، حتی در بسیاری موارد، فروشندگان از عرضه لپ‌تاپ خودداری می‌کردند.
بنی‌کریمی، کارشناس فروش شرکت ارتاک نیز در این زمینه می‌گوید: بسیاری از فروشندگان طی مرداد ماه سال گذشته با جمع‌آوری لپ‌تاپ‌ها از بازار و کاهش و میزان عرضه این کالا به بازار، درصدد فراهم کردن زمینه برای ورود مدل‌های جدید به بازار برآمده بودند که این اقدام باعث به هم خوردن تعادل در عرضه و تقاضای لپ‌تاپ و رشد قیمت این کالا شده بود.
ورود مدل‌های جدید حدود دو هفته پس از این اتفاق سیر صعودی قیمت را برای بازار این کالا به ارمغان آورد و اگرچه برخی از نمایندگی‌های رسمی فروش، مانند ایران رهجو، آفتاب شرق و ... از ثبات قیمت‌ها خبر می‌دادند، اما برخی فروشندگان همچنان لپ‌تاپ‌ها را با قیمت بالایی به فروش می‌رساندند. نتیجه این امر هم چیزی نبود جز دودستگی قیمت در بازار لپ‌تاپ که این معضل تا اواخر شهریور ماه دست از سر بازار لپ‌تاپ برنداشت.
نوسانات شدید قیمت، عدم تعادل در عرضه و تقاضای لپ‌تاپ طی مرداد ماه سال ۸۶، تا اواسط مهرماه پیش‌آهنگی بود برای بروز اتفاقات بعدی در بازار لپ‌تاپ که پس از برگزاری الکامپ سیزدهم شاهد آن بودیم.
شوک در بازار لپ‌تاپ
قصه از زمانی آغاز شد که فروشندگان و واردکنندگان لپ‌تاپ از حدود دو تا سه هفته قبل از برگزاری الکامپ سیزدهم، درصدد فروش اجناس خود برآمده و برای افزایش آمار فروش، تخفیف‌های ۲۰ تا ۳۰درصدی برای خریداران در نظر گرفتند. خریداران نیز از شرایط موجود استفاده کرده و با استفاده از تسهیلاتی که فروشندگان به مشتری می‌دادند، اقدام به خرید لپ‌تاپ کردند.
با توجه به آن شرایط، تا حدود سه تا چهار روز قبل از برگزاری الکامپ سیزدهم، بازار تقریبا از اجناس قبلی خالی شده بود و شرکت‌های واردکننده لپ‌تاپ سری جدید این کالاها را در نمایشگاه الکامپ سیزدهم در معرض دید علاقه‌مندان گذاشتند تا ضمن معرفی و فروش این محصولات، طی روزهای آینده به عرضه گسترده این لپ‌تاپ‌ها به بازار پرداخته و با شناسایی خواسته‌های مصرف‌کنندگان، لپ‌تاپ‌های پرتقاضا را وارد بازار کنند. اما... از آنجا که وقتی یک سیب را به هوا می‌اندازی، هزار چرخ می‌زند تا به زمین برسد، اوضاع بر وفق مراد واردکنندگان لپ‌تاپ پیش نرفت و یک اتفاق باعث شد تا نظم بازار به کلی به هم خورده و پیش‌بینی فعالان بازار، غلط از آب درآید.
فعالان بازار ادعا می‌کردند گمرک در اقدامی ناگهانی از ترخیص لپ‌تاپ‌های جدید خودداری کرده و به این ترتیب مسبب به هم خوردن تعادل در عرضه و تقاضای لپ‌تاپ در بازار معرفی شد.
گروه دیگری نیز ادعا می‌کردند گمرک قصد دارد هزینه ترخیص لپ‌تاپ را افزایش دهد و به همین دلیل از ترخیص لپ‌تاپ‌هایی که در انبارها جا خوش کرده‌اند، خودداری می‌کند. این اقدام گمرک اگر چه به دلایل مختلفی چون سوءاستفاده برخی از واردکنندگان و ورود کالای قاچاق به کشور صورت گرفته بود؛ اما باعث شد نه تنها قیمت‌ها در بازار در حد قابل توجهی افزایش یابد، بلکه بازار شایعات هر روز داغ و داغ‌تر شود.
تعجبی هم ندارد، این رسم زمانه است و البته رسم بازار، که وقتی اتفاقی می‌افتد در رابطه با آن حرف و حدیث‌های فراوانی (راست یا دروغ) بر سر زبان‌ها می‌افتد و هرکس سعی می‌کند گناه را به گردن ارگان، شخص یا دستگاه خاصی بیاندازد.
در مورد لپ‌تاپ هم وضع به همین صورت بود. گروهی از فروشندگان و واردکنندگان گناه را بر گردن گمرک می‌انداختند و گروه دیگر برخی واردکنندگان بی اسم و رسم را عامل این نابسامانی می‌دانستند.
گمرک هم هر از چند گاهی با انتشار بیانیه‌ای درصدد رفع اتهام از خود برمی‌آمد.
طبق اعلام کارشناسان گمرک، عدم ترخیص لپ‌تاپ از گمرک تنها به دلیل ارائه اسناد ناقص از طرف واردکنندگان به گمرک و کم‌اظهاری واردکنندگان در مورد نرخ جهانی لپ‌تاپ و پرداخت مبلغ تعرفه بوده است و در صورتی که اسناد ارائه شده به گمرک بدون نقص باشد، ترخیص لپ‌تاپ بدون کوچک‌‌ترین مشکلی صورت می‌گیرد. میرابراهیمی، مدیرعامل شرکت نگاران در این زمینه می‌گوید: مشکل ترخیص لپ‌تاپ از گمرکات کشور که طی ماه‌های گذشته شاهد آن بودیم و دامنه آن حتی تا یک ماه گذشته امتداد یافت به این دلیل بود که برخی از واردکنندگان لپ‌تاپ را بدون انتقال ارز وارد کشور می‌کردند و از آنجا که واردات لپ‌تاپ باید با انتقال ارز صورت گیرد، گمرک از ترخیص لپ‌تاپ‌هایی که این مشکل را داشته خودداری کرد.
منصور جلیلیان، مدیرعامل شرکت آواژنگ نیز، چندی پیش در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: گمرک جمهوری اسلامی و دفاتر وزارت بازرگانی در اکثر نقاط کشور نظارت دقیقی روی واردات کالاها به ویژه کالاهایی که با انتقال ارز وارد کشور می‌شوند، دارند؛ اما گاه اتفاق می‌افتد که یک عده با سوءاستفاده از نفوذی که دارند، اقدام به واردات کالای قاچاق از مبادی رسمی کشور می‌کنند که البته گمرک در شناسایی و مجازات بسیاری از این افراد تاکنون موفق بوده است، اما باید به سیستمی مجهز شود تا امکان این اقدام قاچاقچیان تا حد قابل توجهی کاهش یابد یا حتی غیرممکن شود.
پایان شوک
اواخر آذرماه سال ۸۶ خبر ترخیص لپ‌تاپ‌ها از انبارهای گمرک جمهوری اسلامی ایران منتشر شد؛ اما کمبود لپ‌تاپ در بازار همچنان محسوس بود.
در چنین شرایطی بود که فروشندگان قیمت‌ها را مجددا افزایش داده که این مساله اعتراض مصرف‌کنندگان را در پی داشت.
گمرک نیز به ناچار در اطلاعیه‌ای از ترخیص محموله‌های لپ‌تاپ از انبارها خبر داد و به این ترتیب پس از حدود یک هفته از انتشار این اطلاعیه شاهد عرضه مدل‌های جدید و همچنین مدل‌های پرفروش لپ‌تاپ به بازار بودیم.
همراه با عرضه لپ‌تاپ به بازار قیمت‌ها روال طبیعی خود را که همان سیر نزولی است در پیش گرفت و تا حدود یک ماه بعد (اواسط دی ماه) شاهد سیر نزولی قیمت لپ‌تاپ در بازار بودیم.
اما هر از چند گاهی زمزمه‌هایی از طرف وارد کنندگان و فروشندگان لپ‌تاپ، مبنی بر عدم ترخیص لپ‌تاپ‌ها از گمرک به گوش می‌رسید که این زمزمه‌ها بازار خرید و فروش این کالا را گاه دستخوش تغییر و تحولاتی هر چند زودگذر می‌کرد.
اواسط دی ماه بود که ورود لپ‌تاپ‌هایی با پردازنده‌های جدید CORE ۲ DUOو۴/۲ و همچنین عدم ورود مدل‌های تدریجی لپ‌تاپ به بازار، رشد مجدد قیمت این کالا را به همراه آورد.
در پی این اتفاق شرکت‌هایی چون ایران رهجو، گسترش همراه، زیگورات و ... قیمت لپ‌تاپ‌های خود را حدود ۳۰ تا ۲۰۰هزار تومان افزایش دادند.
رشد قیمت لپ‌تاپ که دوباره دامنگیر بازار خرید و فروش این کالا شده بود باعث بروز شایعاتی در زمینه عدم ترخیص لپ‌تاپ از گمرک شد که این بار گمرک به طور قاطع و جدی به این شایعات پاسخ داد و اعلام کرد شرکت‌هایی که از عدم ترخیص لپ‌تاپ از گمرک خبر می‌دهند، متخلف هستند. چرا که گمرک تنها لپ‌تاپ‌هایی را که دچار مشکل باشند، ترخیص نمی‌کند.
حدود دو هفته پس از انتشار این اطلاعیه شاهد افت قیمت لپ‌تاپ در بازار بودیم و این جریان ادامه داشت تا اوایل اسفندماه.
پایان فصل و چنددستگی قیمت لپ‌تاپ
اسفندماه برای اکثر فروشندگان و خریداران، فصل شکستن قیمت‌ها و حراج است و به قول معروف فروشندگان به مالشان آتش می‌زنند.
اما آیا فروشندگان لپ‌تاپ هم به لپ‌تاپ‌هایشان آتش می‌زنند یا این امر تنها از عهده باتری‌های معیوب لپ‌تاپ‌های LG برمی‌آید؟
با گشت‌و‌گذاری در بازار خرید و فروش لپ‌تاپ متوجه می‌شویم فروشندگان نه تنها قیمت لپ‌تاپ‌هایشان را کاهش نداده‌اند؛ بلکه در مواردی لپ‌تاپ‌ها را به این بهانه که تا مدت‌ها پس از سال جدید شمسی در بازار کمیاب می‌شوند با قیمت بالاتری به فروش می‌رسانند.
بنی‌کریمی، کارشناس فروش شرکت ارتاک در این زمینه می‌گوید، اکثر فروشندگان از افت قیمت‌ها می‌گویند اما حقیقت این است که قیمت‌ها تغییر چندانی نکرده است.
میرابراهیمی، مدیرعامل شرکت‌نگاران نیز در این زمینه می‌گوید: قیمت انواع لپ‌تاپ در ایام نزدیک به نوروز تغییری نمی‌کند؛ چراکه تجارت لپ‌تاپ معمولا نقدی است و خریدار و فروشنده در هر موقعیتی چه قبل و چه بعد از عید می‌توانند اقدام به خرید و فروش کنند.
این در حالی است که برخی کارشناسان بازار معتقدند طی نیمه دوم اسفندماه معمولا بازار خرید و فرش لپ‌تاپ با افت شدید قیمت‌ها مواجه خواهد بود و علت این امر، این است که رسیدگی به حساب‌های فروشندگان در پایان سال صورت می‌گیرد. سپس فروشندگان برای نقد کردن اجناس خود تخفیف‌هایی را برای فروش در نظر می‌گیرند. بهنامی، کارشناس فروش گسترش همراه، نمایندگی فروش لپ‌تاپ‌های HP از افرادی است که از افت قیمت‌ها به دلیل نزدیک شدن به سال جدید خبر می‌دهد.
وی که شکوه و شکایت زیادی از گمرک دارد از افزایش هزینه کسب مجوز استاندارد لپ‌تاپ‌ها می‌گوید.
به گفته وی گمرک با سخت‌گیری‌هایی که در ترخیص لپ‌تاپ‌ها به خرج می‌دهد به واردکنندگان ضربه می‌زند.
میرابراهیمی در این زمینه می‌گوید: هزینه اخذ مجوز استاندارد برای هر لپ‌تاپ ۲۴۰ تا ۲۵۰هزار تومان است که این مبلغ نسبت به سابق تغییری نکرده است و گمرک و اداره استاندارد در این زمینه مشکلی برای واردکنندگان ایجاد نمی‌کنند. وی در مورد روند قیمت‌ها می‌گوید: با توجه به مشکلاتی که طی ماه‌های گذشته در زمینه ترخیص لپ‌تاپ وجود داشت، قیمت‌ها روال طبیعی را طی نمی‌کرد؛ اما طی دو ماه اخیر بازار متعادل و قیمت‌ها رقابتی است.
وی از عرضه مدل‌های جدید به بازار طی روزهای آینده خبر داد.
کندی روند واردات لپ‌تاپ
با توجه به رشد علم و تکنولوژی و رشد استفاده از لپ‌تاپ به جای PC، کارشناسان معتقدند واردات این کالا به کشور باید روان شود و این کالا از لیست کالاهای لوکس خارج شود.
باقر بحری، قائم مقام کمیسیون سخت‌افزار سازمان نظام رایانه‌ای در این زمینه می‌گوید، دولت باید با تسهیل در امر واردات کالاهای سخت‌افزاری IT باعث شکوفایی استعداد جوانانی شود که می‌توانند تولیدکننده نرم‌افزار خدمات IT باشند. وی معتقد است هر چه راه واردات کالاهای IT به کشور هموارتر شود نه تنها راه‌های توسعه کشور هموار می‌شود؛ بلکه قاچاق کالا نیز کاهش می‌یابد.
منصور جلیلیان، مدیرعامل شرکت آواژنگ نیز معتقد است گمرک باید کاری کند تا واردات کالای قاچاق برای قاچاقچی صرفه اقتصادی نداشته باشد. به عقیده وی گمرک با صدور قانون و تبصره‌های جدید تنها روال واردات را کند می‌کند. در حالی که گمرک باید تدبیری اندیشد تا امر واردات روان شود. گمرک جمهوری اسلامی ایران نیز در این زمینه می‌گوید، تعرفه واردات لپ‌تاپ به کشور تنها ۴درصد است و استانداردسازی لپ‌تاپ‌ها نیز هزینه زیادی نمی‌طلبد و در صورتی که واردکنندگان تخلف نکنند، مشکلی در ترخیص کالا پیش نخواهد آمد و روال عرضه کالا کند نخواهد شد.
خط آخر
زمستان آرام آرام کوله‌بارش را بر دوشش می‌گذارد و می‌رود. مراکز خرید از پوشاک و مواد غذایی گرفته تا تجهیزات کامپیوتری مملو از جمعیت است. همه به قصد خرید آمده‌اند.
امیدواریم همه مراجعین موفق به خرید کالای مورد نظر شوند و روسیاهی زمستان فقط و فقط به زغال بماند.
ارسال نظر