بررسی طرح‌های آی‌تی در وزارت بهداشت
پروژه هایی در I.C.U
وظیفه اولیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ارائه خدمات پزشکی و درمانی به تمامی‌نقاط کشور است؛ اما از آنجا که مردم سابقه پزشکی مشخصی ندارند، در برخی موارد مجبور به اجرای آزمایش‌های تکراری و تکراری می‌شوند.
م.ر.بهنام رئوف
وظیفه اولیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ارائه خدمات پزشکی و درمانی به تمامی‌نقاط کشور است؛ اما از آنجا که مردم سابقه پزشکی مشخصی ندارند، در برخی موارد مجبور به اجرای آزمایش‌های تکراری و تکراری می‌شوند. فناوری اطلاعات و ارتباطات با توجه به توانمندی‌های فرامکانی خود می‌تواند نقش قابل ملاحظه‌ای را در برطرف کردن مشکلاتی از این دست و عملی کردن وظایف وزارت بهداشت ایفا کند.
شاید بر همین اساس بود که مسوولان وزارت بهداشت به فکر استفاده از این فناوری افتادند و در سال ۸۱ نیز فعالیت اجرایی روی آنها را آغاز کردند. اما با توجه به شرایط موجود بسیاری از این پروژه‌ها طبق برنامه زمان‌بندی پیش نرفته است.
بانک اطلاعات تجهیزات و امکانات پزشکی
پروژه «بانک اطلاعات تجهیزات و امکانات پزشکی» یکی از پروژه‌هایی است که مسوولان وزارت بهداشت به امید شناسنامه‌دار کردن تجهیزات پزشکی و ایجاد بانک اطلاعاتی، آنها را در سال ۸۱ آغاز کردند. کارشناسان برای اجرای پروژه بانک اطلاعات تجهیزات و امکانات پزشکی، هفت سال زمان پیش‌بینی کرده بودند که بر این اساس این پروژه باید تا شش ماه آینده به پایان برسد.
براساس آمار موجود در شورای عالی اطلاع‌رسانی تاکنون نزدیک به یک‌میلیارد و ۶۵میلیون ریال در قالب طرح تکفا (توسعه و کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات) برای اجرای این پروژه ابلاغ شده است؛ اما بر اساس شواهد موجود تنها دستاوردهای آن تاکنون، تهیه فراخوان پروژه، بررسی شرایط موجود و تهیه و شناسایی نیازمندی‌های پروژه بوده است.
بانک اطلاعات دارو و غذا
«بانک اطلاعات دارو و غذا» نیز از دیگر پروژه‌های وزارت بهداشت و درمان است که مانند پروژه قبل عملیات اجرایی آن در سال ۸۱ آغاز شد.
مسوولان ذی‌ربط در آن زمان این پروژه را تعریف کردند تا بانک اطلاعاتی در زمینه غذا و دارو ایجاد کنند و به کمک آن بر کیفیت فعالیت‌ها و فرآیندها کنترل بهتری داشته باشند و به آسانی گزارشهای مدیریتی ایجاد کنند.
براساس اطلاعات موجود برای اجرای این پروژه، شش سال زمان پیش‌بینی شده بود؛ به‌همین منظور یک‌میلیارد و ۹۵۰میلیون ریال از سوی طرح تکفا به وزارت بهداشت ابلاغ شد.
اما به رغم اینکه باز هم تنها شش ماه زمان پیش‌بینی شده برای اجرای این پروژه باقی مانده، براساس آخرین اطلاعات موجود تاکنون به غیر از انتشار فراخوان این پروژه و شرایط موجود، اطلاعات دیگری منتشر نشده است.
سامانه پزشکی از دور
دیگر پروژه‌ای که شاید اجرای آن می‌تواند یکی از اصلی‌ترین رسالت‌های وزارت بهداشت را عملی کند، سامانه پزشکی از دور (e-health) است. مسوولان ذی‌ربط در وزارت بهداشت در آغاز اجرای این پروژه اهداف متنوع و زیادی پیش‌بینی کرده بودند.
بهبود روند مراقبت از بیمار، دسترسی بهتر به مدارک پزشکی و اطلاعات، ارائه برنامه‌های آموزش از راه دور و تبادل اطلاعات و یافته‌های حاصل از تحقیقات پزشکی، تنها بخشی از این اهداف بود. این پروژه نیز قرار بود شش ساله به پایان برسد؛ اما تلاش ما برای یافتن دستاوردی از این پروژه بی‌نتیجه ماند و براساس اطلاعات موجود، «ارائه توصیه‌های لازم برای مراحل بعدی درمان» تنها دستاورد دست‌اندارکاران اجرای این پروژه تا به امروز بوده است. ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که برای اجرای این پروژه بیش از دو‌میلیارد و ۷۰۰میلیون ریال از سوی طرح توسعه و کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات ابلاغ شده است.
تقویت شبکه داخلی دانشگاه‌های علوم پزشکی
شاید بتوان پروژه‌های «توسعه تقویت شبکه داخلی دانشگاه‌های علوم پزشکی» و «دو برابر کردن پهنای باند دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی علوم پزشکی» را به‌عنوان تنها پروژه‌های عملیاتی وزارت بهداشت معرفی کرد. برخی کارشناسان معتقدند علت اینکه پروژه‌های مذکور در همان نخستین سال آغاز به پایان رسیده، وابستگی کم آنها به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بوده است.
برای اجرای این پروژه‌ها در مجموع مبلغی نزدیک به دو‌میلیارد و ۴۰۰میلیون ریال در قالب طرح تکفا ابلاغ شده است.
بر این اساس تهیه گزارش وضع موجود و مطلوب ارتباطات پهنای باند دانشگاه‌ها، ارتقای خطوط اینترنت برای دانشگاه‌ها و همچنین ایجاد بستری کاملا مطمئن از لحاظ امنیتی و قابل اطمینان از لحاظ دائمی بودن از جمله دستاوردهای اجرای این پروژه‌ها است. براساس اطلاعات منتشر شده در برخی از خبرها، هم اکنون فعالیت‌هایی در خصوص کشیده شدن فیبر نوری به مراکز خدمات درمانی و نیز در اختیار قراردادن پورت‌های لازم از سوی شرکت دیتا برای مراکز دانشگاهی و درمانی انجام شده است؛ اما از عملیاتی شدن این موضوع و نیز کارکرد آن هنوز اطلاعات دقیقی در دست نیست.
بانک اطلاعات پزشکی
امکان جمع‌آوری و دسته‌بندی اطلاعات، امکان مدیریت منابع (انسانی، مالی، اطلاعاتی و تجهیزاتی) و امکان استخراج گزارشهای مدیریتی، از جمله اهدافی بود که دست‌اندرکاران اجرای پروژه بانک اطلاعات پزشکی برای پروژه مورد نظر خود پیش‌بینی کرده بودند.
این پروژه نیز از جمله پروژه‌های شش‌ساله‌ای بود که در حال حاضر شش ماه از اجرای کامل و عملیاتی شدن آن باقی مانده است. اما جالب آنکه پروژه «بانک اطلاعات پزشکی» دستاوردهای روشن‌تری نسبت به زمان سپری شده آن ارائه داده است.
طراحی و پیاده‌سازی سامانه بانک اطلاعات بیمارستانی و خدمات بهداشتی و نظارت بر اجرای پروژه، ورود اطلاعات و کنترل نرم‌افزار و آموزش در دانشگاه مورد آزمایش (پایلوت) و برقراری ارتباط با مراکز ذی‌ربط از جمله دستاوردهای اجرای این پروژه است.
برخی کارشناسان معتقدند اگر روند فعالیت اجرای این پروژه مانند قبل باشد، شاید بتوان به اتمام آن در زمان مقرر امیدوار بود. این پروژه نیز از محل تکفا هفت‌میلیارد و ۱۵۰میلیون ریال اعتبار به خود اختصاص داد.
پرونده الکترونیکی بیمار
این پروژه، آخرین پروژه وزارت بهداشت در حوزه ICT است که مانند دیگر پروژه‌ها عملیات اجرایی آن در سال ۸۱ آغاز شد و مسوولان هشت سال زمان برای عملیاتی شدن آن پیش‌بینی کرده بودند.
مسوولان شورای عالی اطلاع‌رسانی ۵۲میلیارد و ۴۰۰میلیون ریال برای اجرای این پروژه ابلاغ کردند تا امکان ثبت و نگهداری اطلاعات سلامت بیماران، ایجاد پرونده الکترونیکی یکپارچه و دسترسی به سوابق پزشکی بیمار فراهم شود.
سال گذشته مدیران اجرایی پروژه، دستاوردهای اجرای آن را اعلام کردند که از آن جمله می‌توان به «راه‌اندازی زیرسامانه‌های اطلاعاتی بیمارستان»، «آغاز مرحله اجرا و استقرار سامانه‌های شناسایی شده» و «راه‌اندازی سامانه اطلاعاتی مطب پزشکان، داروخانه‌ها، آزمایشگاه و مراکز عکسبرداری» اشاره کرد.
این پروژه شاید تنها پروژه ای باشد که وزارت بهداشت آن را دنبال کرده و ماه گذشته نیز خبری مبنی بر عملیاتی شدن آن از سوی وزیر بهداشت منتشر شده اما بازهم از جزئیات آن تاکنون اطلاعات دقیقی منتشر نشده است.
حرف آخر
به هر حال فناوری اطلاعات و ارتباطات امروزه به عنوان یکی از فاکتورهای مهم در سنجش توسعه یافتگی یک کشور محسوب می‌شود. از سوی دیگر ارائه خدمات بهداشتی، پزشکی و سلامت نیز از دیرباز فاکتوری برای سنجش توسعه کشورها به خصوص کشورهای در حال توسعه محسوب می‌شود، وزارت بهداشت طی یک سال اخیر به واسطه رشد خدمات و دستاوردهای علمی‌که داشته است، به عنوان یکی از خبرسازترین حوزه‌ها در دولت نهم بوده است. جا دارد مسوولان این وزارتخانه در به سرانجام رساندن پروژه‌های فناوری اطلاعات که نزدیک به شش سال از زمان آنها گذشته و تنها شش ماه تا پایان زمان پیش‌بینی شده در اختیار دارد، همت گمارده و در زمینه انتشار عملکرد خود در این حوزه نیز کوشا باشند.
ارسال نظر