رکود در بازار تلفن همراه

م.ر. بهنام رئوف

عکس: نگار متین‌نیا

اگر این روزها سری به بازارهای تلفن همراه زده باشید، حتما متوجه خلوتی و به قولی کسادی این بازار شده‌اید. کسادی که این بار فقط متوجه ایران نیست و بر اساس گزارش‌های بین‌المللی بازار جهانی را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است. موسسه تحقیقاتی گارتنر به تازگی اعلام کرده است که فروش تلفن‌های همراه در فصل چهارم سال ۲۰۰۸ نسبت به زمان مشابه در سال گذشته کاهش داشته و تقاضا برای خرید تلفن‌های همراه تا سال ۲۰۱۰، به‌صورت تثبیت شده‌ای پیش‌بینی نمی‌شود.

این گزارش در ادامه آورده است که با این حال صنعت تلفن همراه در کل سال ۲۰۰۸ از رشد نسبی برخوردار بود، به طوری‌که با فروش ۲۲/۱میلیارد دستگاه تلفن همراه تا پایان سال ۲۰۰۸ رشد شش‌درصدی نسبت به سال ۲۰۰۷ را نشان می‌دهد. فروش تلفن همراه در فصل چهارم سال گذشته با دو درصد رشد نسبت به فصل سوم کمترین رشد فصل به فصل را در تاریخ تلفن همراه تجربه کرده است.

تحلیل‌گران گارتنر پیش‌بینی کرده‌اند که بازار تلفن همراه تا سال ۲۰۱۰ ثبات خاصی نخواهد داشت و شاید در فصل دوم ۲۰۱۰ به یک اعتدال طبیعی برسد. گارتنر در ادامه گزارش خود ضمن اشاره تلویحی به ثابت ماندن رشد فروش تلفن همراه یادآور شده است که تمرکز در بازار تلفن همراه از برنامه‌های کاربردی و سرویس‌های سخت‌افزاری به نرم افزاری تغییر شکل داده است.

بازاری بی‌رونق

نکته‌ای که در این بین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، این است که رکود بازار تلفن همراه در کشور در حالی رخ داده است که کارشناسان، این بازار را بی‌تاثیر از معادلات جهانی آن می‌دانستند.

از دیگر مشکلاتی که این روزها در بازار تلفن همراه کشور اتفاق افتاده است، می‌توان به توزیع و عرضه گوشی‌های قاچاق با گارانتی‌های غیر قانونی و مجهول‌الهویه اشاره کرد.

به گفته فروشندگان بازار، میزان عرضه گوشی توسط واردکنندگان رسمی به شدت کاهش یافته است. به اعتقاد این افراد شرکت‌ها و نمایندگان قانونی آنها این روزها بیش تر از قبل در انتظار اعلام تعرفه جدید واردات تلفن همراه هستند. برخی از نمایندگان فروش رسمی در این باره می‌گویند توان مالی بسیاری از واردکنندگان رسمی در پی افزایش واردات تعرفه تلفن همراه طی سه سال گذشته از یک سو و عدم مقابله با گوشی‌های قاچاق در کشور از سوی دیگر باعث شده تا این شرکت‌ها این روزها بیشتر از قبل متضرر شوند و به قولی تمام پس‌انداز و اندوخته گذشته خود را از دست بدهند.

آنها می‌گویند که واردکنندگان طی این دو سال بیشتر به امید کاهش تعرفه واردات به دنبال پذیرش شکست در طرح تولید به فعالیت خود ادامه داده بودند، اما این درحالی است که طرح افزایش تعرفه واردات تلفن همراه که برای حمایت از تولید داخلی صورت گرفته بود، بعد از گذشت چیزی نزدیک به سه سال نه تنها دستاوردی برای صنعت کشور کسب نشده است، بلکه پافشاری عده‌ای غیرکارشناس بر این طرح باعث شده تا شبه تولیدات صورت گرفته در کشور نتوانند حتی یک دهم بازار مصرفی کشور را نیز پاسخگو باشند.

علاوه بر ذکر موارد فوق بسیاری از تحلیل‌گران اقتصادی می‌گویند تولید گوشی تلفن همراه که با امید به ایجاد اشتغال از یک سو و نیز نیل به تولید کالاهای های‌تک در کشور صورت گرفته، نه تنها نتوانسته است به بخش کوچکی از این اهداف دست یابد، بلکه رویکرد منفی دیگری در این بخش به دنبال خود داشته است. آنها می‌گویند: گسترش روزافزون پدیده قاچاق که از آن به عنوان سمی مهلک برای اقتصاد سالم یاد می‌شود، باعث ایجاد مشاغل کاذبی در این بخش شده است که دیر یا زود می‌تواند به غده‌ای بدخیم برای بازار کالاهای مصرفی این چنینی تبدیل شود.

از سوی دیگر با رشد چند صد درصدی گوشی‌های قاچاق در کشور طی سه سال گذشته دولت بخش عظیمی از درآمد قانونی خود را که می‌توانست از محل اخذ تعرفه گمرکی داشته باشد، از دست داده است که در کنار آن می‌توان اختصاص بودجه‌های کلان برای مبارزه نه چندان موفق با قاچاق این کالا را از دیگر موارد مالی تحمیلی طرح ناباورانه تولید گوشی داخلی به حساب آورد.

به هر تقدیر آنچه از شواهد موجود می‌توان نتیجه گرفت، آن است که فعالیت همین چند درصد گوشی‌های قانونی در بازار کشور که بسیاری عدد واقعی آن را کمتر از ۱۰درصد عنوان می‌کنند، در سال آینده در گرو کاهش تعرفه واردات تلفن همراه است. تعرفه‌ای که همین چند هفته پیش کمیسیون ماده یک با کاهش آن از ۲۵درصد به ۱۰درصد موافقت کرد، اما بازهم این موافقت نتوانست در برابر لابی‌های پشت پرده در وزارت صنایع و معادن کارساز باشد.

در حالی که برخی از منابع آگاه از پذیرفتن طرح شکست تولید داخلی توسط دولتی‌ها خبر می‌دهند، اما از سویی دیگر خبرهایی نیز پیرامون زمان خریدن مونتاژکنندگان برای تولید گوشی همچنان شنیده می‌شود.

با این حال بازار تلفن همراه این روزها بر خلاف سال گذشته تقریبا در رکود به سر می‌برد. بر اساس آنچه که فروشندگان می‌گویند، هنوز مدل‌های جدیدی که وارد بازار شده است، نتوانسته‌اند از فروش قابل توجهی برخوردار شوند و آنچه شنیده می‌شود، همچنان بر فروش مدل‌های قدیمی حکایت دارد. مدل‌هایی که بر اساس زمان ورودشان به بازار این روزها از قیمت پایین تری برخوردار هستند، به خصوص اگر به شکل غیر قانونی در این بازار عرضه شده باشند.

جایزه بی جایزه

درحالی که همین چند روز پیش سازمان حمایت از مصرف کنندگان طی مراسمی از شرکت‌های فعال که در رعایت حقوق مصرف‌کنندگان طی یک سال گذشته سابقه درخشانی داشته اند تقدیر کرده است، اما بر اساس شواهد موجود هیچ کدام از شرکت‌های مطرح واردکننده گوشی در بین جوایز اعطا شده جایگاهی نداشتند.

در هفته گذشته افزایش عرضه انواع مدل‌ها و در پی آن کاهش خریدوفروش انواع گوشی در هفته‌های پایانی سال باعث شده تا گوشی‌های تلفن همراه در سراشیبی قیمت‌ها قرار گیرند.

کاهش نقدینگی مردم نیز یکی دیگر از دلایلی است که از سوی فروشندگان به عنوان دلیل کسادی بازار عنوان می‌شود.

در هفته گذشته گوشی‌هایی که میانگین قیمت یک تا دو میلیون ریال داشتند، بیشترین استقبال متقاضیان را به خود اختصاص دادند، هر چند که سایر گوشی‌های گران قیمت نیز به صورت محدودی خرید و فروش شد. در هفته پیش، بیشترین نوسان قیمت‌ها مربوط به گوشی‌های سامسونگ با گارانتی اصلی بود.

در همین حال گوشی‌های نوکیا، سونی اریکسون و موتورولا نیز با گارانتی غیراصلی کاهش قیمت داشتند، به‌طوری که گوشی‌های خوش فروش این دو برند بین ۱۰ تا ۲۰هزار تومان افت قیمت داشتند.

فعالان بازار گوشی تلفن همراه برآورد دقیقی در مورد پیش‌بینی تداوم کاهش قیمت‌ها ندارند و معتقدند به دلیل گستردگی بیش از حد فعالیت واردکنندگان غیرقانونی، وضعیت قیمت‌ها قابل پیش بینی نیست.

پرفروش‌های بازار

فروشندگان تلفن همراه در بازار تهران پرفروش‌ترین گوشی‌های برند نوکیا، سونی اریکسون و سامسونگ را به شرح ذیل اعلام کردند. فعالان بازار امکانات و قیمت مناسب مدل‌های N۹۵ هشت گیگابایتی، ۶۳۰۰ نوکیا،W۹۱۰، K۸۱۰ و T۲۸۰ سونی اریکسون وM۳۵۱۰، D۹۸۰ و F۴۸۰ سامسونگ را از مهمترین علت استقبال اکثر متقاضیان گوشی‌های فوق می‌دانند.

گوشی‌های N۹۵ هشت گیگابایتی و ۶۳۰۰ نوکیا با گارانتی متفرقه و با قیمت‌های ۴۲۰ و ۱۴۵ هزار تومان در بازار تلفن همراه به فروش می‌رسد.

مدل N۹۵ هشت گیگابایتی نوکیا از امکاناتی نظیر سیستم عامل Symbian OS ۹.۲، صفحه نمایش TFT با قابلیت نمایش ۱۶میلیون رنگ، دوربین عکاسی و فیلمبرداری پنج مگاپیکسل با لنز کارل زایس، فوکوس اتوماتیک، دوربین دوم CIF و حافظه داخلی هشت گیگابایتی بهره می‌برد.

گوشی ۶۳۰۰ نوکیا که از حدود دو سال پیش وارد بازار تلفن همراه شده است، دارای دوربین عکاسی و فیلمبرداری دو مگاپیکسلی، صفحه نمایش TFT با قابلیت نمایش ۱۶میلیون رنگ، حافظه داخلی ۸/۷مگابایت و ارتقای آن توسط مموری کارت تا دو گیگابایت است. در همین حال گوشی M۳۵۱۰ سامسونگ که هم‌اکنون به همراه یک هدست در بازار عرضه می‌شود، با قیمت ۱۷۹ هزار تومان در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد.

گوشی W۹۱۰ سونی اریکسون نیز با گارانتی غیررسمی و به بهای ۱۸۵ هزار تومان توانست مورد استقبال مشتریان بسیاری از جمله بانوان ایرانی قرار بگیرد. گوشی W۹۱۰ سونی اریکسون دارای دوربین عکاسی و فیلمبرداری دو مگاپیکسل، حافظه داخلی ۳۵ مگابایت و ارتقای حافظه اصلی تا چهار گیگابایت است.

K۸۱۰ سونی اریکسون که همچنان توانسته در صدر پرفروش‌ترین‌های این برند جای گیرد، به دوربین عکاسی و فیلمبرداری ۲/۳ مگاپیکسل و دوربین دوم، حافظه داخلی ۶۴ مگابایت و حافظه جانبی قابل ارتقا تا دو گیگابایت مجهز است. این گوشی به بهای ۱۹۵هزار تومان به فروش می‌رسد. در همین حال T۲۸۰ سونی اریکسون با قیمت ۸۰هزار تومان مورد استقبال اکثر مشتریان قرار گرفت.

صفحه نمایش TFT با قابلیت نمایش ۶۵۵هزار و ۳۶ رنگ، دوربین عکاسی و فیلمبرداری ۳/۱ مگاپیکسل، حافظه داخلی ۱۰ مگابایت و ارتقای آن توسط مموری کارت از ویژگی‌های گوشی T۲۸۰ سونی اریکسون به شمار می‌آید.

M۳۵۱۰ سامسونگ هم با امکانات بالا و قیمت مقرون به صرفه توانست در صدر پرفروش‌ترین‌های برند سامسونگ قرار داشته باشد.

این گوشی از امکاناتی همچون صفحه نمایشTFT با قابلیت نمایش ۱۶میلیون رنگ، دوربین عکاسی و فیلمبرداری دو مگاپیکسل، حافظه داخلی ۶۰ مگابایتی و ارتقای آن توسط (microSD (Transflash برخوردار است.

گوشی D۹۸۰ سامسونگ نیز با قیمت فروش ۳۹۵هزار تومان دارای دوربین عکاسی و فیلمبرداری پنج مگاپیکسل با فوکوس اتوماتیک، پشتیبانی از دو سیم‌کارت، صفحه نمایش لمسی و ارتقای حافظه اصلی توسط مموری کارت تا (microSD (Transflash با قابلیت ارتقا تا دو گیگابایت است.

مدل F۴۸۰ سامسونگ که از دوربین عکاسی و فیلمبرداری پنج مگاپیکسل با فوکوس اتوماتیک، صفحه نمایش از نوع TFT با قابلیت نمایش ۲۵۶ هزار و ۱۴۴ رنگ بهره می‌برد، توانست در لیست پرفروش‌ترین‌های این برند کره‌ای قرار گیرد.

این گوشی سامسونگ هم‌اکنون با گارانتی رسمی و با قیمت ۳۰۹هزار تومان در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد.