واردکنندگان استاندارد لپ‌تاپ را رعایت نمی‌کنند

عکس: آکو سالمی

سونیتا سراب‌پور- اعتراض شرکت‌های وارد کننده نوت بوک به استاندارد اجباری‌این محصول طی دو ماه گذشته واکنش‌های مثبت و منفی فراوانی را در پی‌داشته است. واکنش مثبت آن پاسخ وزارت صنایع و معادن به اعتراض واردکنندگان بود که خواستار لغو استاندارد اجباری نوت بوک شده بود و پاسخ منفی آن مخالفت ویدا سینا ،مدیرعامل مرکز تحقیقات و صنایع انفورماتیک با لغو‌این استاندارد بود. ویدا سینا که ۲۴ سال است در حوزه آی تی فعالیت می‌کند، براین باور است که به دلیل آشنایی که با‌این حوزه دارد، مخالفتش کاملا صحیح و بجا است‌. وی فعالیت خود را در مجموعه پارس الکتریک آغاز کرده و بعد از آن نیز در شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف فعالیت داشته است‌. در حال حاضر نیز سینا از آبان ماه سال جاری مدیرعاملی مرکز تحقیقات و صنایع انفورماتیک را برعهده گرفته است‌. وی فعالیت‌هایی همچون بالابردن سطح کمی‌وکیفی کارمندان، گرفتن استانداردهای بین‌المللی برای مرکز، آموزش کارمندان مجموعه، افزایش تعامل با مراکز و موسسات فعال در‌این حوزه، افزایش و توسعه تجهیزات آزمایشگاهی و‌... را جزو اولویت‌های کاری خود معرفی می‌کند و معتقد است که با بالا بردن سطح استاندارد در‌این مجموعه باید کالای اصل و باکیفیت را به دست مصرف‌کننده رساند.

برای آگاهی بیشتر از علت مخالفت وی با لغو استاندارد اجباری نوت بوک و آشنایی با روند فعالیت در مرکز تحقیقات و صنایع انفورماتیک گفت‌وگویی با وی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

بهتر است اولین سوال را با معرفی مرکز تحقیقات و صنایع انفورماتیک شروع کنیم، چرا برای خیلی از خوانندگان جالب است بدانند که ‌این مرکز چه فعالیتی را انجام می‌دهد؟

زمینه کاری ما در مرکز درچند بخش است؛ یک بخش شامل آزمایشگاه موسسه استاندارد است که در آنجا قطعات و لوازم آی تی تست می‌شود و آزمایشگاه نیز تایید شده موسسه استاندارد است. در زمینه سخت‌افزار و تست امنیت نرم افزار هم مرکز فعالیت‌هایی را انجام داده است که تمامی‌این فعالیت‌ها براساس استانداردهای بین‌المللی است. تجهیزات مخابراتی در زمینه‌های استاندارهای‌ایمنی و AMC، تدوین استانداردهای بین‌المللی که دربعضی‌ها هم شماره ملی گرفتیم و بحث‌های تحقیقاتی و کلا مسائلی که به ارتقای سطح تکنولوژیکی در سطح ملی مربوط باشد نیز دیگر زمینه‌های فعالیت مرکز تحقیقات است. همچنین در‌این زمینه پروژه‌هایی نیز وجود دارد که به ما اعلام می‌شود که کسی معمولا حاضر به انجام آن نیست، چون ‌این پروژه‌ها معمولا حالت تحقیقاتی دارند و یا جواب آن مشخص نیست‌. در‌این زمینه‌ها ما با مراکز مختلف همکاری می‌کنیم که تمامی‌این موارد جزو سیاست‌های مرکزاست‌.

چه برنامه‌هایی را در مرکز تحقیقات دردست بررسی دارید؟

مرکز در همه زمینه‌هایی که ذکر کردم، فعالیت و پروژه‌هایی را در دست بررسی دارد ؛ یعنی نرم افزار، سخت افزار، مخابرات و... به اضافه‌این که به غیر از آن، برای سازمان در زمینه دریافت استانداردهای بین‌المللی برای مجموعه اقدام کردیم که در حال حاضر مراحل آن درحال طی شدن است، یعنی غیر ازاینکه موسسه استاندارد‌اینجا را می‌بیند و تایید می‌کند، در زمینه استاندارد بین‌المللی هم داریم سعی می‌کنیم استانداردهایی را دریافت کنیم‌.

اولویت کار شما در مرکز تحقیقات شامل چه فعالیت‌هایی می‌شود؟

بالابردن سطح کمی‌وکیفی کارمندان، گرفتن استانداردهای بین‌المللی برای مرکز، آموزش کارمندان مجموعه، افزایش تعامل با مراکز و موسسات فعال در‌این حوزه، افزایش و توسعه تجهیزات آزمایشگاهی( یکی در‌اینجا یکی در بندرعباس و چند تا در دست احداث)

طی دو ماه گذشته قضیه نوت بوک و لغو استانداردهای آن از طرف وزارت صنایع مطرح شده بود، چرا شما با لغو ‌این استاندارد مخالفت کردید؟

اصلا هم چنین چیزی را وزارت صنایع مطرح نکرده است‌.

پس امکان لغو‌این استاندارد ازطرف چه ارگانی مطرح شد؟

برمی‌گردد به درخواست دو مجموعه صنفی کشور از وزارت صنایع؛ یعنی سازمان نظام صنفی و اتحادیه ماشین‌های اداری و داده ورزی که درخواستی را از وزارت صنایع مبنی بر لغو استاندارد کردند و وزارت صنایع‌این قضیه را به موسسه استاندارد ارجاع داده است که بررسی کند و بعد هم با توجه به نتیجه تحقیقات، دیدگاه‌ها و مسائل حاکمیتی تصمیم خود را اعلام کند.

یعنی اصلا وزارت صنایع درخواست لغو استاندارد را نداده است؟

اصلا، ببینید ‌اینها یکسری مطالب است که عنوان می‌شود، اما هیچ‌گاه چنین خبری وجود نداشته است که وزارت صنایع بخواهد استانداردی را لغو کند چون خودش خواستار به وجود آمدن‌این استاندارد است. اگر بخواهد،خودش استاندارد برمی‌دارد و نیاز به خواست کسی ندارد.

خود واردکنندگان هم مخالف استاندارد نیستند، اما آنها براین باورند که وقتی یک محصول مثل نوت بوک از طریق چند واردکننده وارد کشور می‌شود، چه نیازی وجود دارد که تمامی‌این محصولات توسط مرکز بارها مورد بررسی قرار بگیرد؟

اگر آنها استاندارد را رعایت می‌کنند،پس چرا نگران هستند؟ آیا در‌این مملکت،ما فقط نوت بوک وارد می‌کنیم؟ درحال حاضر هزاران کالا وارد کشور می‌شود که نیمی‌از‌این کالاها مشابه و برای چندمین بار است که وارد کشور می‌شود، ولی باز هم کالاهایی که استاندارد اجباری دارند ازطریق مبادی قانونی به وسیله موسسه استاندارد کنترل و بررسی می‌شوند که اگر با آن استاندارد مد نظر تطابق داشته باشد، مجوز ورود را می‌گیرند. ‌این سیکلی است که در تمام دنیا در حال اجرا شدن است. برای نوت بوک هم قضیه به همین شکل است؛ خیلی از نوت بوک‌هایی که در حال حاضر وارد کشور می‌شود که برند هم هستند اما نه استاندارد ،

CA روی آن خورده است نه FCC. این واردکنندگان از چه استانداردی صحبت می‌کنند؟ استانداردی که روی آن نخورده و وجود ندارد؟ کدام یک از‌این واردکنندگان تست ریپورت واقعی را ارائه دادند؟ الان مراحل قانونی وجود دارد یعنی اگر همین الان هم واردکنندگان برند، VOC کالا را بگیرند و به موسسه استاندارد بدهند، موسسه استاندارد می‌فهمد که دیگر احتیاجی نیست آن کالا برای تست مجدد به‌اینجا ارجاع داده شود، اما مشکل‌این است که هیچ کدام‌این مراحل را طی نمی‌کنند.

یعنی واردکنندگان هیچ کدام از مراحل استاندارد را رعایت نمی‌کنند؟

دقیقا، کالا وقتی می‌خواهد وارد یک کشور شود، باید مراحلی را طی کند یا توسط موسسه استاندارد یا آزمایشگاه‌های وابسته آن بررسی و کنترل و بعد وارد کشور شود یا‌اینکه واردکننده می‌تواند در مبدا خریدش توسط شرکت‌های بازرسی کننده جهانی مثل SGS کنترل وتست شود وبعد هم تست ریپورت قانونی را تحویل دهند، درمواقعی هم می‌توانند ثبت برند هم انجام دهند. اگر واردکننده یکی از مراحل را انجام دهد دیگرنیازی ندارد که کالاهای خود را برای تست و آزمایش به مرکز ما بیاورد. این درحالی است که اگر نگاه کنید خواهید دید که هیچ کدام از کالاهای وارد شده به کشور از مراحل گفته شده وارد نمی‌شوند. همچنین اکثر واردکنندگان محصولات سخت افزاری افراد هستند نه شرکت‌ها که‌این افراد محصولات را از کشورهای مختلفی همچون پاکستان، هندوستان، لهستان، کامرون و... می‌آورند. اگرنگاه کنید محصولات از تمام نقاط دنیا وارد کشور می‌شود که در‌این محصولات دست دوم، ریفربیش شده، تاریخ گارانتی گذشته و‌... وجود دارد. در‌این شرایط چه کسی مسوول است؟ همه فکر می‌کنند که مصرف‌کننده فقط دنبال برند است، برند هم مهم است، اما کافی نیست. اگر فقط برند مهم باشد پس خیلی از تولیدکنندگان بزرگ نیازی ندارند که از موسسات جهانی تاییدیه بگیرند چون یک تاییدیه گرفتن کافی است، اما می‌بینیم که خواستار گرفتن انواع استانداردهای جهانی همچون FCC ،UL و... هستند چون نه تنها باید استاندارد داخلی را رعایت کنند بلکه استانداردهای بین‌المللی هم برایشان مهم است. ‌این باعث می‌شود که جنس با کیفیت خوب وارد کشور شود. رعایت کردن‌این استانداردها نه از نظر زمانی برای واردکنندگان مشکل ساز است، چون ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت جواب به آنها داده می‌شود و نه از نظر هزینه به آنها فشاری وارد می‌کند.

اما وارد کنندگان معتقد هستند که وقتی یک محصول را برای چند بار متوالی وارد کشور می‌کنند و مرکز آن را مورد آزمایش قرار می‌دهد، متقبل هزینه هنگفتی می‌شوند.

به هیچ وجه‌این گونه نیست، چرا که از هشت در هزار آن محصول کم می‌شود و هزینه مضاعفی نمی‌دهد. یعنی هر کالایی که طبق قانون وارد کشور می‌شود اگر وارداتی و جزو محصولات استانداردی باشد باید هشت در هزار را به موسسه استاندارد بدهد که‌این مبلغ برای آزمایش کردن تجهیزات است که وقتی آن محصول به ما داده می‌شود هزینه آزمایشگاهی از هزینه هشت در هزارش کم می‌شود و آنها هزینه اضافی را پرداخت نمی‌کنند.

واردکننده چرا باید برای هربار وارد کردن یک محصول با همان ویژگی‌هایی که قبلا آزمایش شده، دوباره هزینه‌ای پرداخت کند؟

اصلا ربطی ندارد، چرا که جنسی وارد کشور می‌شود و واردکننده باید پول بدهد. ما که نمی‌توانیم اجازه بدهیم هرکالایی وارد کشور شود، وقتی که جنسی وارد کشورمی‌شود تنها برند که نیست؛ هر کالایی با نام‌های متفاوت می‌تواند وارد کشور شود. در‌این شرایط کنترلی جهت کیفیت نمی‌توان داشت. در برنامه پنجم دولت قرار براین است که به استاندارد توجه بیشتری شود، چرا که وقتی ما می‌خواهیم وارد تجارت جهانی شویم باید استاندارد قوی داشته باشیم؛ چه واردات چه صادرات. ما باید کنترل کنیم کالای با کیفیت وارد یا خارج شود. رعایت کردن استاندارد برای جلوگیری از ورود کالای بی‌کیفیت به کشورچه مشکلی را برای واردکنندگان ‌ایجاد می‌کند.

یکی از مشکلاتی که آنها صحبت می‌کنند زمان‌بر بودن مراحل است و اینکه‌ این زمان‌بر بودن باعث می‌شود کالا دیر به دست مصرف‌کننده برسد.

به نظر شما ۲۴ ساعت زمان طولانی است، یعنی ‌این ۲۴ ساعت مصرف کننده را خیلی آزار می‌دهد، درحال حاضرخیلی بیشتر از ‌این زمان محصولات و کالاهای وارداتی در گمرکات تلف می‌شوند. پس با‌ این شرایط به خاطر زمان بر بودن عملیات گمرکی باید بگوییم چرا گمرک وجود دارد. در مقایسه با ‌این شرایط‌ آیا ۲۴ ساعت خیلی به واردکنندگان صدمه وارد می‌کند؟

ببینید، الان یک محصول سخت افزاری از طریق چند واردکننده مختلف طی یک دوره زمانی خاص وارد کشور می‌شود. به نظرشما‌ آیا لازم است که محصول تک به تک‌ این واردکنندگان مورد بررسی قراربگیرد؟

بله، چرا که دربین محصولات‌این واردکنندگان اشکالات فنی گوناگونی وجود دارد که ما آنها را پیدا و به موسسه استاندارد گزارش می‌دهیم‌. درحال حاضر محصولات جعلی دربازارهای جهانی روزبه روز افزایش پیدا می‌کند، بنابراین ما باید کالاها را مورد آزمایش قرار دهیم تا موارد تقلبی را پیدا و جلوی ورود آنها به کشور را بگیریم‌. ما باید مراحل آزمایش‌های خود را قوی تر و بیشتر کنیم نه ‌اینکه عقبگرد داشته باشیم و به خاطر برخی مسائل خواستار لغو استاندارد شویم. در ضمن تک‌تک کالاها مورد آزمایش قرار نمی‌گیرد، بلکه یک نمونه کالا انتخاب و برای آزمایش به مرکز ارجاع داده می‌شود.

اگر شرکتی برند وارداتی خود را ثبت کند، دیگر نیازی ندارد که محصول خود را برای آزمایش به مرکز تحقیقات بیاورد؟

دقیقا، اما واردکنندگان ما با‌ این کار هم مشکلاتشان حل نمی‌شود، چرا که اکثر واردکنندگان ما شرکت نیستند که توانایی انجام‌این کار را داشته باشند و ۹۰‌درصد آنها اشخاص هستند. اشخاص چگونه می‌توانند مراحل ثبت برند را انجام دهند. در‌این شرایط پس نیاز است که کالاهای وارداتی کنترل شوند. در حال حاضر تمامی‌ کالاهایی که کنترل می‌شوند دچار مشکل هستند چه برسد به زمانی که همین کنترل هم لغو یا از میان برداشته شود. در ضمن ما براساس روش‌های بین‌المللی روی کالاها آزمایش انجام می‌دهیم و هیچ روش من‌درآوردی نداریم. در کل روش کار مرکز باعث می‌شود که از یک طرف کالای با کیفیت به دست مصرف‌کننده برسد و ازطرف دیگر هم مصرف‌کننده نهایی به شرکت‌های واردکننده برای خرید محصولات دیگر اطمینان پیدا می‌کند.

اما برخلاف نظر شما و بر اساس آنچه که از زبان وارد‌کنندگان شنیده می‌شود، آنها براین باورند که فعالیت مرکز تحقیقات باعث از بین رفتن نظم بازار شده و به بازار آسیب رسانده است.

مثلا فعالیت مرکز چه آسیبی به بازار وارد کرده است.

مثل افزایش قاچاق کالا؟

فعالیت مرکز به هیچ عنوان باعث قاچاق کالا نشده است، چرا که تعرفه آن که حداقل یعنی ۴درصد است، با ‌این اوصاف چه قاچاقی صورت خواهد گرفت. همچنین اکثر کالاها که از طریق فرودگاه وارد کشور می‌شوند، از نظر زمانی و هزینه هم که فشاری به واردکننده وارد نمی‌شود پس با ‌این شرایط دیگر چه مشکل و آسیبی به ‌این بازار می‌تواند وارد شود.

با تمامی‌ مسائلی که شما ذکر کردید،پس چرا واردکنندگان مدعی هستند که متحمل پرداخت هزینه اضافی هستند ؟

آنها پول اضافه‌ای نمی‌دهند، بلکه از پرداختی هزینه کم می‌شود، یعنی همان هشت در هزار. ‌این قانون است و واردکننده باید براساس‌این قانون هزینه را پرداخت کند.

مخالفت مرکز تحقیقات با لغو استاندارد نوت بوک‌ این شبهه را به وجود آورده که علت‌این مخالفت‌این است که مرکز نمی‌خواهد سودی را که از این طریق به دست می‌آید،از دست بدهد. شما به عنوان مدیرعامل‌این مرکز ‌این مساله را قبول دارید؟

ببینید، اصلا چنین چیزی نیست. مرکز تحقیقات و صنایع انفورماتیک با ‌اینکه یک مرکز یا یک شرکت خصوصی است، اما ذی‌نفع خصوصی ندارد. سهامداران مرکز تحقیقات ۵۳ شرکت بزرگ تولیدکننده کشورهستند که در بین آنها شرکت‌های عمومی، خصوصی، نظامی و دولتی وجود دارد. جزو اساسنامه مرکز است که درآمدهای به دست آمده را صرف ارتقای تکنولوژیکی در سطح ملی کند‌، بنابراین ما هرگونه درآمد را باید صرف توسعه آزمایشگاه در زمینه‌های مختلف و تحقیقات کنیم. به‌این ترتیب سود نه به مدیرعامل می‌رسد نه سهامداران از آن برداشتی می‌کنند، بلکه سود به دست آمده برای توسعه مرکز و منافع کشور هزینه می‌شود.

تاکنون با بررسی‌های مداومی ‌که مرکز روی کالاهای مشابه وارداتی انجام داده،به‌موردی هم برخوردکرده است که دچار مشکل باشد یا استانداردهای مورد نیاز در آن‌ رعایت نشده باشد؟

بله تاکنون ما به چندین مورد برخورد کردیم که یک برند معروف در آن بوده و استاندارد لازم درآن وجود نداشته، اشکال آن را پیدا و رفع کردیم و به تولیدکننده اصلی آن هم اطلاع داده‌ایم.