حسین سبزیان
محقق در زمینه‌ مدیریت

تسهیل روزافزون تعاملات اجتماعی انسان‌ها، اشاعه‌ سریع گوشی‌های هوشمند و شبکه‌های مخابراتی مبنی بر IP، تولید خیره‌کننده‌ داده‌های مختلف در فضای مجازی و شکل‌گیری فناوری‌های متعدد در زمینه‌ تسهیم و ذخیره‌سازی اطلاعات در چند سال اخیر زندگی بشر را از جنبه‌های مختلفی دگرگون کرده است. تمامی این اتفاقات حاکی از ورود بشر به عصری جدید است. عصری که شرکت داده‌های بین‌المللی (IDC) از آن به‌عنوان سومین پلت‌فرم یاد می‌کند. به‌عنوان یک شرکت پیشرو در زمینه‌ تحلیل بازار، IDC سومین پلت‌فرم را بر پایه‌ چهار عنصر فناوری‌های اجتماعی، دستگاه‌های موبایل، داده‌های بزرگ و خدمات ابری تعریف می‌کند.

امروزه لازمه‌ بقای شرکت‌های بزرگ در این است که بتوانند نقش اجزای سومین پلت‌فرم را به خوبی تحلیل کرده و تاثیر آنها بر مشتریان را ارزیابی کنند. در راستای پاسخ به چنین وضعیت پیچیده‌ای، سازمان‌ها در حال ایجاد ابتکارات متعددی در زمینه‌ فناوری‌های دیجیتالی هستند. تاریخچه آی‌تی در جهان به رشد و توسعه سه پلت‌فرم مرتبط است. اولین پلت‌فرم که به آغاز عصر محاسبات برمی‌گردد به‌طور عمده‌ای بر اساس کامپیوترهای بزرگ (پردازنده‌های مرکزی) و ترمینال‌ها شکل گرفت. دومین پلت‌فرم در دهه‌‌ 80 میلادی با ظهور رایانه‌های شخصی ایجاد شد که این پلت‌فرم از طریق مدل کلاینت/ سرور، اترنت و انواع جدیدی از برنامه‌های تجاری کاربردی نمود پیدا کرد.

امروزه ما در مراحل اولیه‌ نوع جدیدی از پلت‌فرم هستیم که IDC آن را سومین پلت‌فرم می‌نامد. این پلت‌فرم شامل دستگاه‌ها و برنامه‌های کاربردی موبایلی است که با بهره‌گیری از امکانات ابری به‌جای مدل‌های سنتی کلاینت-سرور توانسته‌اند حجم وسعی از کاربران را به خود جلب کنند. در سومین پلت‌فرم سرعت تولید داده‌ها قویا دگرگون شده و از این رهگذر داده‌های بزرگ به وجود آمده امکان تحلیل‌ بیشتری از زندگی بشر را فراهم ساخته‌اند. هر پلت‌فرمی از رشد صرفا از طریق فناوری‌هایش تعریف نمی‌شود که از طریق مقیاس و پهنای کاربران و کاربردی که فناوری‌های آن پلت‌فرم موجب شده‌اند، شناخته می‌شود.

اولین پلت‌فرم میلیون‌ها کاربر را به سوی خود جذب کرد و تعداد برنامه‌های کاربردی که از آن مشتق شد کمتر از هزار بود. دومین پلت‌فرم صدها میلیون کاربر را به خود درگیر ساخت و بالغ بر ده‌ها هزار برنامه‌ کاربردی بر بستر آن شکل گرفت. سومین پلت‌فرم تاکنون میلیاردها کاربر را جذب کرده (در سال 2016 بالغ بر 5/ 3 میلیارد نفر یا 1/ 47 درصد جمعیت کل جهان اکنون به اینترنت متصل بوده‌اند که بیش از نیمی از آنها فقط از سوی دستگاه‌های موبایل بوده است) و میلیون‌ها راهکار و برنامه‌ کاربردی جدید بر بستر آن ایجاد شده‌اند (با بیش از 5/ 1 میلیارد برنامه‌کاربردی آماده فقط برای اندروید و بیش 3/ 1 میلیارد برای iOS).

اگرچه 25سال گذشته عرصه‌ دومین پلت‌فرم بوده است، ولی در خلال 25 سال آینده این سومین پلت‌فرم است که در شکل‌دهی به کسب و کارهای نوآورانه و راهکارهای بدیع نقش‌آفرینی می‌کند. از این‌رو، رهبران کسب‌و کار برای ارزش آفرینی در دوران پیش‌رو باید بیش از هر چیز خود را با مفهوم سومین پلت‌فرم و از آن عمیق‌تر «تفکر پلت‌فرمی» آشنا کنند، زیرا به مدد چنین رویکرد فکری است که می‌توان طیف وسیعی از فرصت‌های حاصله از سومین پلت‌فرم را به ثروت تبدیل کرد و به مزیت رقابتی دست یافت.