بررسی تاثیر رفع تحریم‌ها بر بازار تولیدات داخلی
بازار سخت‌افزار دوباره بزرگ می‌شود؟
لیدا ایاز: بازار محصولات سخت‌افزاری این روزها یک جای خالی اما پررنگ دارد. جایی برای محصولات داخلی که پیش از این به چشم خریداران شناخته شده و مورد اطمینان بودند. روزگاری که محصولات تولیدی این شرکت‌ها تا اندازه قابل‌ملاحظه‌ای نیاز بازار داخل را تامین می‌کردند اما به تدریج در سال‌های گذشته به دلیل مشکلات اقتصادی فعالیتشان کمرنگ‌تر و از ویترین فروشگاه‌ها ناپدید شدند.
واقعیت این است مسائل پیرامون بازار تولید محصولات سخت‌افزاری در داخل کشور چنان پیچیده و گسترده است که بررسی آن هم نیاز به اطلاعات درست و ارزیابی مجدد از زیرساخت‌ها و فرصت‌های موجود دارد.
لیدا ایاز: بازار محصولات سخت‌افزاری این روزها یک جای خالی اما پررنگ دارد. جایی برای محصولات داخلی که پیش از این به چشم خریداران شناخته شده و مورد اطمینان بودند. روزگاری که محصولات تولیدی این شرکت‌ها تا اندازه قابل‌ملاحظه‌ای نیاز بازار داخل را تامین می‌کردند اما به تدریج در سال‌های گذشته به دلیل مشکلات اقتصادی فعالیتشان کمرنگ‌تر و از ویترین فروشگاه‌ها ناپدید شدند.
واقعیت این است مسائل پیرامون بازار تولید محصولات سخت‌افزاری در داخل کشور چنان پیچیده و گسترده است که بررسی آن هم نیاز به اطلاعات درست و ارزیابی مجدد از زیرساخت‌ها و فرصت‌های موجود دارد. با این حال طی دو سال گذشته بسیاری با امیدواری به رفع موانع بزرگ که پیش از این و در سال‌های تحریم اقتصادی به‌وجود آمده بود، بزرگ‌ترین برنده این گشایش اقتصادی را شرکت‌های داخلی اعلام کرده‌اند که می‌توانند خود را آماده رقابت در عرصه‌های جهانی کنند. حال پرسش این است که رفع تحریم‌های اقتصادی در واقعیت چقدر می‌توانند کمک‌کننده تولیدکنندگان بازار سخت‌افزار داخل باشد. سهیل ترکان، مدیرعامل یک شرکت تولیدکننده قطعات سخت‌افزاری درباره تاثیراتی که بازار سخت‌افزار می‌تواند از گشایش درهای تجارت خارجی ببینید به «دنیای اقتصاد» می‌گوید:«بهترین نتیجه‌ای که بازار تولیدات داخل از باز شدن روابط تجاری با کشورهای خارجی می‌تواند به خود ببیند، بزرگ شدن اندازه‌های بازار به نسبت به گذشته است چون کالاهایی که ما تولید می‌کنیم در رقابت با محصولاتی قرار می‌گیرد که وابسته به محصولات جدیدی است که وارد بازار می‌شود.
هرچقدر مردم محصولات کامپیوتری بیشتری تهیه کنند به همان نسبت تولید تجهیزات جانبی مانند مانیتور، کیبورد و محصولاتی از این دست بیشتر می‌شود و این خود موجب می‌شود که بازار از اندازه معمول بزرگ‌تر شود و به آن حجمی که در سال‌های قبل از تحریم وجود داشت، بر‌گردد.» به گفته او بهبود روابط با کشورهای خارجی تاثیر خاص خود را در تولید کالاهای داخل خواهد گذاشت و برخلاف برخی گمانه‌ها بازار داخل نمی‌تواند متضرر از برقراری روابط تجاری شود. «نمی‌توان این حضور پررنگ‌تر کشورهای دیگر در بازار ایران را زنگ خطر برای کاهش فضای رقابت تولیدکنندگان داخل دانست چراکه درجایی که حجم واردات کالا بالاست دولت برای حمایت از داخل می‌تواند با وضع تعرفه‌های گمرکی و مشوق‌های صادراتی از تولیدات داخل حمایت کند.»ترکان با اشاره به اینکه شرکت‌های تولیدکننده داخلی نیز در بسیاری موارد نیازمند واردات تجهیزات و قطعات برای تولید خود هستند، اضافه می‌کند: «مسلما شرکت‌های زیر مجموعه‌ای که با ما همکاری می‌کنند برخی از کالاهایی را که در حالت عادی توجیه اقتصادی ندارند، وارد می‌کنند. بنابراین بالا رفتن سطح واردات و ارتباط با کشورهای تولیدکننده به خودی خود باعث ارتقای سطح کیفی بازار سخت‌افزار ایران خواهد شد.» این تولیدکننده بازگشت رونق به بازارسخت‌افزار را مشروط به حمایت‌های دولتی و کاهش سهم دولت از این بازار عنوان می‌کند.
لزوم رفع موانع صادرات
اما داستان گشایش اقتصادی در بازار سخت‌افزار ایران تنها محدود به حضور شرکت‌های خارجی و محصولاتشان در داخل کشور نمی‌شود؛ چراکه زمانی فرا‌می‌رسد که شرکت‌های داخلی با توانمندی آنچه در تولید از خود نشان داده‌اند قصد دارند در بازارهای فرامرزی حضور موثر داشته باشند که این مهم بدون دراختیار داشتن اطلاعات از واقعیت موجود بازارهای بین‌المللی کاری سخت است. اینکه چه بازارهایی برای کالای ایرانی مناسب است و می‌تواند تامین‌کننده منافع تولیدکننده ایرانی باشد.سازمان نظام صنفی رایانه‌ای درصدد تهیه سندی شامل اطلاعاتی است که به رفع موانع کسب‌و‌کار در حوزه فناوری اطلاعات کمک کند. اصغر رضانژاد، دبیر سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در این زمینه به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «در هفته جاری سندی منتشر می‌شود که به بررسی موانع کسب‌و‌کار حوزه فناوری اطلاعات می‌پردازد و در این رهگذر به بسیاری از چالش‌ها در حوزه کسب و کار چه در داخل و چه خارج از کشور پرداخته شده است. به‌طور مثال شرکت‌های داخلی امروز در باب الزامات صادرات با موانعی روبه‌رو هستند که وجود همین موانع بعد از عملیاتی شدن برجام باعث شده تا بسیاری از شرکت‌ها نتوانند به موضوع صادرات فکر کنند.
یکی از مهم‌ترین مشکلات در بحث صادرات این است که در ادبیات بین‌الملل برای هر کالا که قرار است در تمام بازارها عرضه شود یک استاندارد وجود دارد و در مدلی دیگر استاندارد آن کالا با توجه به نیاز و متناسب با ذائقه بازار مورد نظر تغییر می‌کند. چنین کاری نیاز به کار پژوهشی دارد و هزینه‌بر است که باید از سوی دولت حمایت شود مثلا اینکه در ۴۰کشور که در اولویت تجاری ایران قرار دارند مطالعاتی انجام شود که در هر حوزه از واردات چه حجم ریالی وارد کشور می‌شود؟ بیشترین واردات از چه کشوری است تا من به‌عنوان یک صادرکننده حضور یافته در اروپا با اطلاع از حجم بازار بدانم با چه کشورهایی در رقابت هستم. واقعیت این است که حضور در بازار بین‌المللی بدون اطلاعات کافی مانند وارد شدن یک نابینا در یک اتوبان است که در نهایت منجر به نابودی او خواهد شد.»به گفته او، کمک دولت در این زمینه می‌تواند به داشتن اطلاعات موثق از بازار رقابت و حضور موفقیت‌آمیز در چنین جایگاهی کمک کند.
او می‌گوید که در حال حاضر شرکت‌های سخت‌افزار به دلیل ضعف‌های فنی که در سال‌های تحریم با آن مواجه بودند باید برای شروع کار با شرکت‌های صاحب تکنولوژی در منطقه همکاری و در بازارهای منطقه‌ای اعلام حضور کنند. «اما ایران در تولید محصولات دانش‌بنیان مثلا در صنعت بازیسازی پیشرفت‌های چشمگیری داشته و به خوبی می‌تواند با رقبای سرسخت خارجی رقابت کند و اگر سرمایه‌گذار در این عرصه وجود داشته باشد، می‌توانند همپای بازار رقابت در دنیا فعالیت کنند. اما این بحث برای بازار سخت‌افزار به گونه‌ای است که شرکت‌های فعال در این حوزه باید کالای تولیدی‌شان را که ممکن است با همکاری شرکت‌های صاحب تکنولوژی ساخته شده باشد به بازار عرضه کنند تا رفته‌رفته با توسعه و قدرت یافتن و ایجاد اشتغال به سطحی از استقلال برسند و بتوانند در بازارهای محصولات جدید سخت‌افزاری عرض اندام کنند.»
او به سختی‌هایی که این بازارها باید در دراز‌مدت و پس از برداشته شدن تحریم تحمل کنند، اشاره می‌کند و می‌گوید: «پیش از برداشته شدن تحریم‌ها در حوزه سخت‌افزار در کشورهای حاشیه خلیج امکان تعامل وجود نداشت چنانچه تاکنون هم دستور العمل مشخصی وجود ندارد؛ اما چیزی که غیر قابل انکار است این است که حضور شرکت‌های خارجی در ایران بعد از عملیاتی شدن برجام زیاد شده؛ چراکه این کشورها برای بررسی امکان حضور در یک کشور بیهوده زمان صرف نمی‌کنند. اما باید بدانیم که برداشتن تحریم‌ها و برطرف شدن مشکلات آن به راحتی قطع و وصل شدن یک وسیله دیجیتالی نیست و این روند زمان‌بر است.»
ارسال نظر