نقش‌آفرینی دانشگاه در فرآیند توسعه پایدار
مقاله «نقش‌آفرینی دانشگاه در فرآیند توسعه پایدار، از رهگذر تولید سرمایه اجتماعی» نوشته حمید جاودانی است که در فصلنامه تحقیقات فرهنگی (دوره ششم، شماره اول، بهار 1392) منتشر شده است.
تحول در عرصه ارتباطات و انفجار اطلاعات بر نظام‌های آموزشی به‌طور کلی و آموزش عالی، به‌طور اخص تاثیر گذاشته است. این تغییر و تحولات دو خواسته را به نظام‌های آموزشی تحمیل کرده است. این دو خواسته در نگاه نخست ممکن است که متناقض و ناسازگار به نظر بیایند. از یکسو، از نظام‌های آموزشی انتظار می‌رود که به صورت انبوه و اثربخش به انتشار دانش و مهارت‌های در حال تحول بپردازند که منطبق با «تمدن‌شناختی» (Civilisation Cognitive) باشد، چرا که این دانش‌ها و مهارت‌ها، بنیان توانمندی‌های آینده خواهند بود.
افزون بر آن نیاز است که این نظام‌ها، به‌طور همزمان، نشانه‌هایی را بیابند و علامت‌گذاری کنند که مانع از غرق‌شدن افراد در جریان‌های اطلاعاتی کم‌وبیش گذرا شوند که سپهرهای عمومی و خصوصی را دربرمی‌گیرد و سکان را به‌گونه‌ای نگه دارند که به توسعه فردی و جمعی بینجامد. لازم است که آموزش در حین طراحی نقشه‌هایی از جهانی پیچیده و پرتکاپو، بسان قطب‌نمایی عمل کند که بتواند در این جهان پرآشوب، راهنمای راه بشر در فرآیند توسعه پایدار باشد. هدف مقاله «نقش‌آفرینی دانشگاه در فرآیند توسعه پایدار، از رهگذر تولید سرمایه اجتماعی» پافشاری بر نقش نهادهای تولید دانش و بایسته‌های بنیادین ماهیت دانشی است که می‌تواند بر کمیت و کیفیت سرمایه اجتماعی و در نهایت بر توسعه پایدار، اثرگذار باشند.
به این منظور این مقاله به بازاندیشی این مفاهیم و بایسته‌ها می‌پردازد و از این‌رو بخش عمده آن رویکردی مفهومی را در پیش می‌گیرد. تبیین و تشریح مفهوم سرمایه اجتماعی و پیشینه آن از نگاه متفکرانی چون کلمن، پاتنام، فوکویاما و بوردیو بخش اول این مقاله را تشکیل می‌دهند. در ادامه و با بررسی بایسته‌های گسترش تبادل سرمایه اجتماعی و راه‌های ایجاد و انباشت سرمایه اجتماعی به نقش ویژه نظام آموزشی در ایجاد و انتقال هنجارها و ارزش‌های پیش‌نیاز توسعه و همچنین ایجاد نظام شخصیتی متناسب با توسعه می‌پردازد.