چرا نقش زنان در تکنولوژی کمرنگ است؟

جیل پریلاک

مترجم: الهه راستگو

«جسیکا مای» موسس و مدیرعامل inDinero.com است؛ یک شرکت تجاری فعال در زمینه نرم‌افزار که در مارس ۲۰۰۹ افتتاح شد. تنها یک سال و نیم پس از آن حالا حدود ۴‌هزار شرکت از پایگاه ردیابی مالی آن برای فعالیت‌های خود استفاده می‌کنند؛ فعالیت‌هایی که ارزش آنها به حدود ۴۰۰‌میلیون ‌دلار می‌رسد. اما خانم مای که با سرمایه‌گذاری اولیه شرکت یلپ، از جمله معدود زنانی است که توانسته در حوزه تکنولوژی کارآفرینی کند زیاد مایل نیست در این باره حرف بزند. او می‌گوید اینها همه حرف‌های بیهوده است.

دیدگاه خانم مای شاید افراطی باشد، اما در اقتصادی که بخش عمده اش در دست مرد‌ها است، بیشتر زن‌ها وقتی پای پرسش از کارآفرینی زنان به میان می‌آید دچار تردید می‌شوند. بیشتر دوست دارند درباره مشکلاتی که ایده‌های آنها حلش کرده صحبت کنند، یا اینکه چطور با زحمت بسیار کارشان را راه‌انداختند، یا اینکه چه تعداد کاربر دارند. خیلی‌هاشان می‌گویند: زن بودن را مانعی نمی‌بینند، اما فکر می‌کنید این زن‌ها که بر خلاف جریان مرسوم کارآفرین شرکت‌های تکنولوژی شده‌اند اگر هم چنین مانعی داشتند حاضر به اعتراف می‌شدند؟ شاید نه. چندی پیش شیرا اواید هم در مقاله خودش در وال‌استریت ژورنال به کمبود کارآفرینان زن در تکنولوژی اشاره کرده بود. آن مقاله جار و جنجال‌های زیادی در اینترنت به راه‌انداخت. بعضی‌ها پیشنهاد کردند که شرکت‌هایی باشند که به تامین سرمایه اولیه فعالیت‌های زنان کمک کنند. در طرف مقابل هم کسی مثل مایکل آرینگتون که موسس «تک کرانچ» است، می‌گفت که زن‌ها بهتر است به جای این قدر گله و شکایت کردن بروند و کارشان را بکنند، یعنی شرکت‌هایی را راه بیندازند که او هم قول می‌داد ازشان حمایت کند.

همانطور که در وال‌استریت ژورنال هم اشاره شده بود نظریه‌ها درباره اینکه چرا نقش زنان در تکنولوژی اینقدر کمرنگ است خیلی فراوانند. برخی می‌گویند زن‌ها ریسک گریزند. برخی می‌گویند پیشینه‌های لازم را ندارند یا اینکه روند زندگی‌شان جور دیگری است. آموزش مناسبی نمی‌بینند، اما واقعیت این است که زن‌ها، با وجود مسوولیت‌های زیاد و بچه‌داری‌شان، مدت زمان طولانی است که در خیلی فعالیت‌ها کارفرماهای خوبی بوده‌اند. با وجودی که سهم زن‌ها از شرکت‌های «های-تک» تنها یک‌درصد است، این امکان وجود دارد که کسب‌وکارهای آنان تا ۵/۵‌میلیون شغل جدید ایجاد کند - یعنی یک سوم کل رشد مشاغل تا سال ۲۰۱۸.

زنان کارآفرین می‌گویند که آنها در کنار مردان رقیبشان احساس بیگانگی نمی‌کنند. دینا بنت که پیشتر مدیر املاک در شیکاگو بود و حالا RentMonitor.com را تاسیس کرده است (یک شرکت برای مدیریت شرکت‌های کوچک) از جمله آنان است. شریک او در این موسسه یک مرد است. البته، خب همسرش است، اما امسال او یکی از تنها دو زنی بوده است که از شرکت «تک استارز» منابع مالی دریافت کرده است. حوزه تخصص او -کسب‌وکار- که اغلب در سلطه مردان بوده با بیشتر کارآفرینان زن متفاوت است، اما او از این بابت نگرانی ندارد. خودش می‌گوید گاهی حتی وقتی با مردهای فعال در این حوزه حرف می‌زدم، یک جوری به من می‌فهماندند که هیچی از حرف‌هایم سر در نمی‌آورند. مثل خیلی دیگر از کارفرمایان این حوزه، زنان فعال در عرصه تکنولوژی هم با افراد زیادی با مهارت‌های گوناگون کار می‌کنند. امیلی اولسون در «فرش مارکت» کار می‌کرد که تصمیم گرفت سرانجام به دنبال آرزوهای خودش برود و با همکاری چند متخصص تکنولوژی و امور تغذیه پایگاه Foodzie را راه‌انداخت که یک بازار مواد غذایی برای تولیدکنندگان کوچک و خرده فروشان است. او تا وقتی که مقاله‌ای درباره زنان کارآفرین را در مجله فورچون نخوانده بود، هیچ فکری نمی‌کرد که خودش هم روزی وارد این عرصه شود. خودش می‌گوید: «هیچ وقت درباره این موضوع فکر نکرده بودم تا اینکه بقیه مرتب حرفش را می‌زدند. بیشتر فکر می‌کردم خیلی بعید باشد. یعنی می‌گفتم اگر می‌شد تا حالا خیلی‌ها واردش شده بودند!» او معتقد است که دلیل عمده کمبود کارآفرینان زن بچه داری است، زنان در دهه دوم و سوم زندگی‌شان آن فراغت خاطر که راه‌انداختن چنین کسب‌وکارهایی نیازدارد را ندارند. درست مثل مردان، زنان کارآفرین هم موسساتی را تاسیس می‌کنند که حوزه علاقه شان باشد که این هم خود می‌تواند دلیل دیگری باشد برای اینکه چرا شمار زنان در تکنولوژی اینقدر کم است. زن‌ها معمولا شرکت‌های «های-تک» تاسیس نمی‌کنند چون تعداد کمی از آنها واقعا به چنین کارهایی علاقه‌مند هستند. همه می‌دانند که شمار زنان در بازاریابی مثلا، خیلی بیشتر از کامپیوتر است و از آنجا که تعداد کمی از زنان به سراغ تکنولوژی و برنامه نویسی هم می‌روند می‌توان استدلال کرد که شاید این فعالیت‌ها را کسل‌کننده یا بیش از حد تکنیکی تشخیص می‌دهند. زن‌ها اغلب بیشتر به کارهای مفهومی، طراحی‌های گرافیکی و مدیریت کالا و فعالیت‌های این‌چنینی علاقه نشان می‌دهند تا کدهای برنامه‌نویسی که مثلا قرار است آینده اینترنت را تغییر دهد. بنابراین شاید در نهایت توجیه شمار اندک زنان در کارآفرینی تکنولوژیک خیلی هم راحت باشد: آنها خیلی ساده کارهای دیگر را ترجیح می‌دهند، اما از آنجا که کسب‌وکارها هرچه بیشتر و بیشتر با تکنولوژی قرین می‌شوند، شاید زن‌ها چاره‌ای نداشته باشند که در آینده نزدیک هرچه بیشتر به این حوزه وارد شوند.