پرونده طرح سهام عدالت بسته نشده است؟

سحر باقربیک

در روز چهارشنبه هفته قبل غلامرضا حیدری کردزنگنه معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی و رییس سازمان خصوصی‌سازی در مصاحبه با ایرنا مطالبی بیان نمودند که پاسخ به آنها لازم به نظر می‌رسد. وی ضمن اعلام شناسایی ۳۹‌میلیون‌نفر برای سهام عدالت و یادآوری اینکه تا مرداد ماه امسال بر اساس قانون باید شش دهک جامعه با جمعیت ۴۲‌میلیون نفر سهام عدالت دریافت کنند، اعلام داشتند با شناسایی سه‌میلیون نفر باقیمانده برای دریافت سهام عدالت، طی سه ماه آینده تمام پرونده سهام عدالت از نظر سازمان خصوصی‌سازی بسته می‌شود. سوالی که در این بین به ذهن خطور می‌کند این است که مطابق گفته معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی آیا واقعا پرونده طرح سهام عدالت بسته می‌شود؟ توضیحاتی چند پیرامون این موضوع به روشن شدن موضوع کمک می‌نماید. در بیانی در صورتی می‌توانیم بسته شدن پرونده طرح سهام عدالت را اعلام کنیم که هیچ‌گونه اقدامی از طرف نهادهای دولتی در آینده برای آن لازم نباشد و طرح آثار سوء یا پیامدهایی برای آینده نداشته باشد. البته خود آقای کردزنگنه بهتر می‌دانند این طرح بی در و پیکر چه عواقب سوء برای آینده اقتصاد کشور دارد و دولت(های بعدی) نیز در آینده درگیر این طرح و پیامدهای آن خواهند بود. شرایط متصور برای آینده طرح از جمله سقوط بازار سرمایه در صورت آزادسازی فروش سهام این شرکت و به وجود آمدن امکان مبادله آن و بی‌ارزش شدن سهام در دست مردم و بروز نارضایتی‌های اجتماعی حاصل از آن، اضمحلال شرکت‌های عظیم کشور در پی عدم تمرکز مالکیت صاحبان سرمایه، مشکلات و چالش‌های فراوان پیش‌رو، کارکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی و احتمال از بین رفتن سرمایه‌ها بوسیله این شرکت‌های بی‌تجربه تازه تاسیس و نبود مکانیزم‌های حاکمیت شرکتی در کشور و احتمال سوء استفاده مدیران این شرکت‌ها از سرمایه در اختیار ایشان (طبق تجارب سایر کشورها در واگذاری کوپنی سهام) همگی از پیامدهای طرح سهام عدالت هستند که موجب می‌گردند پرونده سهام عدالت در کوتاه مدت بسته نشود. تمام شدن این طرح زمانی می‌تواند ادعا شود که سهام مشمولان آزاد گردد، ولی واگذاری اقساطی سهام عدالت موجب می‌گردد داستان این طرح تا ده سال آینده برای سازمان خصوصی‌سازی طولانی گردد.

مبحث دیگری که در طرح سهام عدالت وجود دارد و موجب نگرانی در مورد این طرح و پیامدهای ادامه دار آن می‌شود مشکل تفکیک دو دهک پایین درآمدی (مشمول ۵۰درصد تخفیف) از چهار دهک بعدی آن (که به آنها تخفیف تعلق نمی‌گیرد) با سازوکار علمی است که قابل پیش‌بینی است. این مشکل نیز برای دولت‌های آینده باقی گذاشته خواهد شد و از این منظر نیز نمی‌توان این طرح را خاتمه یافته اعلام کرد.