زاویه
ثبات بلندمدت اقتصاد زمینه تولدیک کارآفرین
بخش سوم
تصمیمات کلیه کارآفرینان، چه تصمیمات مرتبط با اهداف اقتصادی و چه مرتبط با دغدغه‌های اجتماعی، با توجه به چشم‌انداز وضعیت اقتصاد کلان اتخاذ می‌شود.
مهدی شجاعی مقدم *
بخش سوم
تصمیمات کلیه کارآفرینان، چه تصمیمات مرتبط با اهداف اقتصادی و چه مرتبط با دغدغه‌های اجتماعی، با توجه به چشم‌انداز وضعیت اقتصاد کلان اتخاذ می‌شود. به این ترتیب هنگامی که روند بلندمدت اقتصاد پرنوسان و پیش‌بینی‌ناپذیر باشد، امکان برنامه‌ریزی بلندمدت وجود نداشته و این اتفاق باعث هدر رفتن منابع و زیان اجتماع خواهد بود.
کار آفرین اجتماعی تنها به علت انتخاب راهی نو برای تولید محصول یا تولید محصولی جدید به عنوان فردی ریسک‌پذیر شناخته می‌شود. این فرد هیچ گاه در برآوردهای متغیرهای اقتصادی دیگر در شرایط ریسکی و با خوشبینی عمل نخواهد کرد. بلکه همچون مدیران دیگر بنگاه‌ها به دنبال وضعیت مناسب اقتصادی برای راه‌اندازی کسب‌و‌کار خود است. لیکن سعی دارد زمینه کار خود را مساعد نماید و به محض مناسب بودن شرایط شروع به فعالیت می‌کند. هر بنگاه اقتصادی برای تولد به بستری مناسب نیازمند است که بتواند در دوران کودکی متکی بر این بستر به روزهای پر افتخار آینده بیندیشد.
هنگامی که یک کارآفرین اجتماعی به عنوان مدیر بنگاه سعی در راه‌اندازی کسب‌و‌کار خود دارد. وضعیت آینده بنگاه خویش را در چارچوب وضعیت کنونی اقتصاد کلان و نیز بازار خرد گروه محصول خویش بررسی می‌کند. بی‌شک موسسین هر بنگاهی با آینده‌نگری همراه با چاشنی احتیاط و سنجش میزان توان خود برای مواجه با مشکلات اقدامات لازم را برای شروع فعالیت انجام می‌دهند.
ثبات نسبی اقتصاد کلان متغیری اساسی در راه‌اندازی یک کسب وکار جدید است. فرد کارآفرین عواملی نظیر ثبات سیاست کلی دولت، سطح تورم موجود، همسویی قوانین موجود با سیاست اخذ شده و میزان استقلال بنگاه‌ها در تعیین متغیرهای اساسی تولید، آزادی ورود و خروج در بازار و... را در تصمیم‌گیری خود دخالت می‌دهند.
در جهان کنونی هر اقتصادی با مشکلاتی درگیر خواهد بود، مهم‌ترین نکته برای عاملان اقتصادی سرعت مدیریت قانونی یا عرفی بازار در تشخیص مشکل، تصمیم‌گیری و اجرای راه‌حل‌های پیشنهادی برای برگشت به وضعیت ثبات است.
هنگامی که یکی از متغیرهای کلان اقتصادی از مسیر مطلوب خود به هر دلیلی خارج می‌شود در هر اقتصادی بنا به شرایط آن جامعه مسوولی برای برگرداندن این متغیر به وضع مطلوب وجود دارد، گاهی این مسوول مکانیسم بازار است و گاهی دولت که در جامعه ایران این وظیفه بیشتر بر دوش دولت سنگینی می‌کند.
با این گفته‌ها مشخص است وضعیت کنونی اقتصاد ایران برای تولد کارآفرین چندان مناسب نیست. این عدم تناسب هم‌اکنون برای بنگاه‌های عادی کشور نیز ملموس و محسوس است، ناتوانی در پیش‌بینی آینده اقتصاد، همسو نبودن و عدم یکپارچگی سیاست‌های اقتصادی دولت و بانک مرکزی سال‌هاست گریبان اقتصاد بیمار ایران را گرفته است. سیاست اقتصادی زمانی کارآ است که در زمان درست و در مکان درست و تمام و کمال اجرایی شود.
بارها در ایران سیاست‌هایی اجرایی شده‌اند که از همراهی بالایی از نخبگان در زمان ارائه ایده برخوردار بوده است. هنگام تبدیل ایده به برنامه مخالفینی پیدا شده است و البته در نهایت اکثریتی قابل‌توجه اجرایی شدن تمام برنامه را چاره حل مشکل می‌دانند. لیکن در زمان اجرا کمتر از نیمی از برنامه اجرا شده و در نهایت برنامه‌ریزان آن را شکست‌خورده می‌دانند.
طبق اصلی نانوشته سرعت پاسخ‌دهی عاملان اقتصادی در ایران به محرک‌ها بسیار پایین است و این اتفاق در حال حاضر به تمامی جوانب اقتصاد ایران سرایت کرده است.
کارآفرین اجتماعی فرصت شروع به فعالیت را زودتر از دیگران تشخیص می‌دهد و در تشخیص یا خلق یک مزیت نسبی از دیگر افراد جامعه جلوتر است؛ اما در وضعیت کنونی اقتصاد ایران امکان استفاده بلند مدت از شرایط مطلوب وجود ندارد. به همین دلیل بنگاه‌ها و افراد تصمیمات خود را منوط به جواب‌گیری در کوتاه‌مدت می‌کنند. هنگامی که اکثریت فعالان اقتصادی با نگاه کوتاه‌مدت فعالیت می‌کنند چندان به بهبود شرایط در بلند مدت توجهی نخواهد شد؛ به‌گونه‌ای که در طی چند دوره شرایط به شکل ناگواری مخرب خواهد بود. این وضعیت چند دهه‌ای است در تمامی رفتار بنگاه‌ها نمایان است؛ به گونه‌ای که بنگاه‌های بزرگ بخش دولتی و خصوصی فاقد استراتژی بلند مدت حتی در مورد منابع طبیعی مورد استفاده خود هستند.
این نوع رفتار‌ها با اثر هم‌افزایی خود وضعیت را نامناسب‌تر می‌کنند. رشد بی‌سابقه میزان چک‌های برگشتی نمونه‌ای کوچک از مشکلات کنونی اقتصاد ایران است. دولت اکنون با هدف جلوگیری از تشدید رکود به دنبال افزایش نقدینگی در بازار‌های هدف است. این در حالی است که تمامی بنگاه‌های کشور از کمبود نقدینگی گلایه دارند!
گویی چاره کار و نقطه حل معمای نقدینگی در سرعت گردش پول است که با توجه به وضع موجود نشان می‌دهد که سرعتی لاک‌پشتی دارد؛ اما چه کسی می‌تواند سرعت گردش پول یا حتی آمارهای دیگر اقتصاد ایران را به روشنی برای بنگاه‌ها تولید کند. در کشوری که آمارهای اقتصادی شفاف و روشن و بهنگام نباشد، آیا مجال فکر کردن به کارآفرینی مهیا است؟
ادامه دارد...
Eco.shojaee@yahoo.com*
ارسال نظر