روزی که امیرکبیر کشته شد

گروه تاریخ و اقتصاد: «میرزا محمدتقی‌خان فراهانی» مشهور به امیرکبیر، چهره‌ای بزرگ در میان رجال سیاسی تاریخ ایران است. وی در مدت کوتاه صدارت خویش توانست سنگ بنای برخی از مهم‌ترین امور سیاسی و فرهنگی و اقتصادی را بگذارد. مدت صدارت امیرکبیر ۳۹ ماه (سه سال و سه ماه) بود. وی بنیان‌گذار دارالفنون بود که آموزش دانش و فناوری‌های نو به فرمان او در تهران پایه‌گذاری شد، همچنین انتشار روزنامه وقایع اتفاقیه از جمله کارهای وی به‌شمار می‌آید.

او که با آغاز سلطنت ناصرالدین شاه منصب صدراعظمی یافته بود در ۲۸ مهر ۱۲۲۷ ش. علاوه بر لقب امیرنظامی به القاب امیرکبیر و اتابک اعظم نیز مفتخر شد. امیرکبیر مدت کوتاهی پس از صدارت اصلاحات سیاسی، امنیتی، مالی، اقتصادی و فرهنگی‌اش را آغاز کرد و در این میان ایجاد امنیت و پایان دادن به شورش‌ها و یاغی‌گری‌ها و نیز اصلاحات مالی و جلوگیری از اجحافات پیدا و پنهان صاحبان قدرت و نفوذ را در اولویت برنامه‌های خود قرار داد و مدت کوتاهی پس از صدارت نشان داد که قصد دارد از نفوذ و دخالت بیگانگان (روس و انگلیس) در امور مختلف کشور بکاهد.از جمله اقدامات مهم امیرکبیر پایان دادن و سرکوب شورش محمدحسن خان سالار، فرزند اللهیارخان آصف‌الدوله در خراسان (در نوروز ۱۲۶۶ ق) بود. در همان حال امیرکبیر ضمن نظم بخشیدن بر امور دستگاه سلطنت و حکومت و کنترلی که بر اعمال و رفتار دیوانیان، شاهزادگان، خاندان سلطنت، رجال و صاحبان قدرت و غیره اعمال می‌کرد، اصلاحات گسترده‌ای در امور اداری کشور به عمل آورد و با ریشه‌کن کردن بسیاری از مفاسد اداری و مالی در اداره امور کشور نظمی نو پدید آورد. بگذریم از اینکه اقدامات اصلاحی امیرکبیر برخی از مهم‌ترین دیوانیان و صاحبان نفوذ و قدرت را با او دشمن کرد. از دیگر اصلاحات امیرکبیر بازسازی ارتش و قشون و پایه‌گذاری نظمی نو در نیروی نظامی کشور بود.

آگاهان و ناظران امور در همان روزگار از سازمان نظامی جدیدی که امیرکبیر پایه‌گذاری کرد، سخت تمجید و تحسین می‌کنند. از دیگر اقدامات امیرکبیر ایجاد چاپارخانه، تذکره‌خانه (اداره گذرنامه)، بنای بازار و تیمچه و سرای امیر در تهران، تاسیس سازمان اطلاعاتی - جاسوسی و خبررسانی و خفیه‌نویسی بود که در دوران صدارت او بسیار کارآمد عمل می‌کرد. امیرکبیر همچنین تلاش‌های بسیاری برای اصلاحات قضایی و به تبع آن از میان برداشتن رسم بست‌نشینی انجام داد. میرزا محمدتقی خان امیرکبیر، این شایسته‌ترین صدراعظم تاریخ ایران در محرم ۱۲۶۸قمری از مقام صدارت عظمی عزل شد و در شب شنبه ۲۰ دی ۱۲۳۰ شمسی به دستور ناصرالدین‌شاه و توسط حاجب‌الدوله در حمام فین کاشان به قتل رسید.