تولد کاشف پنی‌سیلین

گروه تاریخ و اقتصاد: ششم اوت (۱۵ مردادماه) سالروز تولد الکساندر فلمینگ، کاشف پنی‌سیلین است. او در سال ۱۹۴۵ موفق به دریافت جایزه نوبل پزشکی شد. فلمینگ در سال ۱۸۸۱ در «لاچفیلد» اسکاتلند زاده شد. در مدرسه پزشکی بیمارستان «سنت‌مری» لندن درس خواند و پس از پایان تحصیلات به تحقیق و بررسی در زمینه ایمنی‌شناسی و مصونیت‌ها پرداخت. سپس به‌عنوان پزشک نظامی در جنگ جهانی اول زخم‌های عفونی را مورد مطالعه قرار داد و متوجه شد که اغلب مواد ضدعفونی‌کننده خیلی بیش از آنکه میکروب‌ها را از پای درآورند سلول‌های بدن را از بین می‌برند.

به این ترتیب فلمینگ به ضرورت وجود ماده‌ای که بتواند بدون آسیب زدن به سلول‌های سالم باکتری را از بین ببرد، پی برد. پس از جنگ فلمینگ به بیمارستان سنت مری بازگشت و به کار تحقیق خود مشغول شد. در سال ۱۹۲۲ فلمینگ برحسب تصادف میکروب‌کشی کشف کرد که باکتری‌ها را از بین می‌برد، اما بر گویچه‌های سفید اثری نمی‌گذاشت. هنگامی که فلمینگ دچار زکام شد، از ترشحات بینی خود کشتی تهیه کرد. همچنان که ظرف کشت را که پر از باکتری‌های زرد رنگ بود بررسی کرد، اشکی از چشمش به درون ظرف افتاد. روز بعد وقتی کشت را مورد مطالعه قرار داد، در قسمتی که اشک ریخته بود فضای شفافی دید.

کنجکاوی و تیزبینی‌اش او را به نتیجه صحیح راهنمایی کرد. در اشک ماده‌ای بود که باعث تخریب سریع (لیز) باکتری‌ها می‌شد، اما به بافت انسان آسیبی نمی‌رساند. او این آنزیم ضد میکروبی اشک را لیزوزیم نامید. معلوم شد که این آنزیم اهمیت کاربردی چندانی ندارد، چون میکروب‌هایی که لیزوزیم از بین می‌برد نسبتا بی‌ضرر هستند، اما چنان که خواهیم دید، این اکتشاف مقدمه ضروری کشف پنی‌سیلین بود.

کشف پنی‌سیلین

در سال ۱۹۲۸ فلمینگ کشف بزرگ خود را به انجام رساند. یکی از ظروف حاوی کشت باکتری «استافیلوکوک» در معرض هوا قرار گرفت که در نتیجه برخی قسمت‌های آن از کپک پوشیده شده.

فلمینگ متوجه شد در آن قسمت‌هایی که کپک نفوذ کرده است باکتری به کلی از بین رفته‌ است.

او به این نتیجه رسید ماده‌ای که کپک تولید می‌کند پادزهر باکتری استافیلوکوک است. وی توانست نشان دهد که ماده مزبور از رشد بسیاری از انواع باکتری مضر برای انسان جلوگیری می‌کند.

این ماده که فلمینگ آن را به خاطر عامل تولیدکننده آن (پنی‌سیلیوم نوتانیوم) پنی‌سیلین نامید، برای انسان و حیوان زیان‌آور نبود. حاصل کار فلمینگ در سال ۱۹۲۹ منتشر شد ولی توجه چندانی را جلب نکرد.

فلمینگ دریافته بود که پنی‌سیلین استفاده‌های پزشکی بسیار مهمی می‌تواند داشته ‌باشد اما به هرحال او نتوانست تکنیکی را برای تصفیه و پالایش پنی‌سیلین ارائه کند و این داروی اعجاب‌انگیز تا ۱۰ سال بعد بدون استفاده باقی‌ماند.

با این حال استفاده از پنی‌سیلین نه تنها جان هزاران نفر را طی جنگ جهانی نجات داد، بلکه عاملی شد تا برای کشف آنتی‌بیوتیک‌های دیگر، از جمله خانواده‌ای از ترکیبات مشابه شیمیایی پنی‌سیلین به نام سفالوسپورین‌ها، پژوهش‌هایی انجام گیرد.

برخی از این آنتی‌بیوتیک‌های جدید در مبارزه با باکتری‌هایی که به پنی‌سیلین مقاومند موثر هستند.

فلمینگ، فلوری و چین جایزه نوبل در فیزیولوژی یا پزشکی را در سال ۱۹۴۵ مشترکا بردند.

سرانجام در اواخر دهه ۱۹۳۰ دو محقق انگلیسی «هوارد والتر فلوری» و «ارنست بوریس چاین» به مقاله فلمینگ برخوردند.

آنها تجربه فلمینگ را تکرار کرده و ماده حاصله را روی حیوانات آزمایشگاهی تجربه کردند در سال ۱۹۴۱ پنی‌سیلین روی نمونه‌هایی از بیماران به کار برده شد. این آزمایش‌ها نشان داد که داروی جدید به شکلی حیرت‌انگیز موثر و کارآ است.

هنگام دریافت جایزه نوبل

با ترغیب دولت‌های آمریکا و انگلیس شرکت‌های داروسازی وارد فعالیت در این زمینه شده و سریعا روش‌هایی را برای تولید مقادیر زیاد پنی‌سیلین ابداع کردند.

در آغاز پنی‌سیلین انحصارا برای استفاده مصدومان جنگی نگهداری می‌شد ولی تا سال ۱۹۴۴ برای معالجه غیرنظامی‌ها در انگلیس و آمریکا در دسترس همگان قرار گرفت. با پایان جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ استفاده از پنی‌سیلین در سراسر جهان معمول شد.

کشف پنی‌سیلین انگیزه‌ای برای جست‌وجو و تحقیق برای یافتن سایر پادزیست‌ها شد و آن تحقیقات منجر به کشف بسیاری از «داروهای معجزه‌گر» دیگر شد. با وجود این پنی‌سیلین همچنان به‌عنوان پرمصرف‌ترین پادزیست باقی‌ماند.

فلمینگ از ازدواج سعادتمند خود صاحب یک فرزند شد. در سال ۱۹۴۵ جایزه نوبل در پزشکی به‌طور مشترک به او و فلوری و چاین داده شد. این کاشف بزرگ در سال ۱۹۵۵ درگذشت.

منبع : سایت پزشکان بدون مرز

تولد کاشف پنی‌سیلین