تابستان کودتا

فصل تابستان است کارها بیشتر در ییلاق شمیران می‌ گذرد و قلهک به مناسبت ییلاقگاه کارکنان سفارت انگلیس محل توجه است.

مدیر روزنامه رعد، سیدضیا طباطبایی در خانه ییلاقی خود که نزدیک سفارت انگلیس در زرگنده است کمیته‌ای تشکیل داده مرکب از جمعی از ایرانیان و ارامنه دوست وهمفکر و خیال خود در سیاست داخلی و خارجی. این کمیته مخفی است ولی نگارنده دورادور به واسطه نزدیکی جایگاه ییلاقیم به‌خانه مزبور و به‌سبب شناسایی اشخاصی که به آن خانه روز و شب آمدوشد دارند و از روی آگاهی بر عاقبت کار کمیته آهن اصفهان که مرکزش به تهران منتقل شد به نام کمیته فولاد و ارتباطش با این حوزه بر جریان این کار آگاه هستم و حس کنجکاوی مرا بر آن می‌دارد که در کشف حقایق کوشش کنم. بعضی از اعضای حوزه مزبور در قلهک و زرگنده منزل ییلاقی دارند؛ مانند میرزامحمودخان مدیرالملک. رئیس انبار ارزاق، دکتر منوچهرخان طبیب ژاندارمری، میرزا موسی خان رئیس خالصجات، مسعودخان رئیس ژاندارمری، جمعی هم از تهران می‌آیند و می‌روند مانند ملک‌الشعرای بهار، میرزا کریم خان گیلانی، دکتر مودب‌الدوله کرمانی، سیدمحمد تدین بیرجندی، اپیکیان ارمنی و غیره.

بالجمله کمیته زرگنده مرکز سیاست انگلیس است در تهران در قسمتی که باید به دست ایرانیان انجام بگیرد. مشیرالدوله به این حوزه اهمیت نمی‌دهد آنها هم به واسطه روابط خارجی که دارند اعتنایی چندان به ریاست دولت وقت نمی‌کنند و تصور می‌کنند عمر ریاست او کوتاه است واین یک عزل و نصب موقتی است برای مصلحت وقت و طولی نخواهد کشید که مهره به تاس آنها خواهد افتاد...

بلی کمیته زرگنده با همراهی انگلیسیان سپهدار اعظم گیلانی را رئیس دولت می‌سازد قسمتی از ملیون هم که با آنها رابطه دارند دل خود را خوش می‌دارند که دوستان خود را به وزارت برسانند. رئیس تازه دولت مجبور است هرچه انگلیسیان بگویند اطاعت کند. در این وقت سیدضیا مدیر رعد و رئیس کمیته زرگنده، واسطه است میان رئیس دولت و سفارت انگلیس، پس رئیس‌الوزرا باید از واسطه هم حرف‌شنوی داشته باشد و مقاصد او و همدستانش را برآورد تا او هم به سفارتخانه انگلیس آمد وشد کرده و کارهای وی را آنجا انجام دهد.

منبع: یحیی دولت‌آبادی، حیات یحیی، جلد چهارم، تهران: انتشارات فردوسی، ۱۳۶۱ خورشیدی