گروه تاریخ و اقتصاد: آنچه می‌خوانید بخش پایانی از مذاکرات مجلس شورای ملی است در ۲۳ آذر ماه ۱۲۸۸ شمسی: تقی‌زاده: بعد از این مذاکرات باید دو رای مخالف معلوم شود، اینجا بعضی از آقایان پاره‌ای اظهارات می‌کنند و بعضی شکایت دارند و حق هم دارند. یک مساله عنوان می‌شود آن وقت یک وکیل اشتباها یک حرفی می‌زند یا یکی مثلی می‌زند و در ضمن مثلا می‌گوید در هندوستان فلان ترتیب است، آن وقت یک نفر آن لفظ هندوستان را می‌گیرد و آن وقت او هم جزو مذاکره می‌شود. اگر اتفاقا سهوی طرفداران مطلب بکنند آن هم جزو مذاکرات می‌شود! حالا در اینجا ابدا حرف عیار و کنترل نبود و ابدا صحبت این هم نبود که مقدار و عیار و وزن سکه و اقسام پول چه قسم باشد و ابدا هیچ یک از آقایان نگفتند که کنترات باید به چه قسم بشود، اگر هم می‌گفتند غرض‌بالذات نبود. در اینجا دو مطلب اساسی بود یکی مقدار وارد نقره چون ضرورت و احتیاج تا یک درجه اثبات کرده است لزوم و مقدار پول را، دیگر اینکه باید محدود باشد. نقره به این جهت باید مدت معین شود که چهار ماه دیگر هم چنین اظهاری نکنند. یک مساله هم لازم بود معین شود که این حق مجلس است و همه روز وزرا، حقوق مجلس را حق خود محسوب ندارند، دیگر اینکه آنچه وزیر مالیه نوشته بود مثل یک اعلانی بود نه یک لایحه قانونی .گفته شد باید لایحه قانونی نوشته به مجلس بیاید و آنچه در مساله چاپارخانه سمنان و دامغان گفته شد پریروز از بابت این بود که در قانون اساسی مطرح است که فروش ابنیه دولتی به اجازه مجلس است. به این جهت گفته شد به مجلس بیاید. حالا همان دو طرفی که دو مطلب دارد: یقینا اثباتا باید معلوم شود.

وزیرزاده: بنده عرض می‌کنم متاسفانه این مباحثات و مذاکرات لایتناهی است، اولا استدعا می‌کنم یک حدی برای نطق‌ها معین شود که سایرین هم محروم نمانند و ثانیا خوب است وزیر مالیه در جلسه دیگر بیایند و حضورا توضیحات لازمه بدهند و اگر واقعا مملکت را ما دچار اضطراری می‌دانیم خوب است که رای بدهیم امروز و بیش از این وقت مجلس را تضییع نکنیم و مخصوصا از آقایان وکلا استدعا دارم که در فرمایشات خودشان التفات بفرمایند و منطقی صحبت کنند.

حاج سیدنصرالله: وزارت مالیه یک چیزی نوشته‌اند و گفته‌اند فوریت لازم دارد و اگر مجلس بخواهد تمام این مناقشات را حل کند طول می‌کشد و این منافی با فوریت است، در صورتی که وزیر مالیه فوریت و ضرورت آن را تصریح کرده است. حالا رای بدهید اگر قبول شد بسیار خوب، والا برود فکر دیگری بکند.

رئیس: بلی بعضی از آقایان می‌فرمایند خوب بود وزیر مالیه می‌آمد و جواب‌ها را می‌داد. بنده آنچه اطلاع دارم وزیر مالیه در باب همه مذاکرات حاضر است هر وقت تقاضا کنند خواهد آمد ولی در باب اینکه چهار کرور لازم است آمده و تمام توضیحات خودش را دو مرتبه در کمیسیون داده است. اگر امروز هم حضورش لازم بود می‌آمد. آنچه از مذاکرات مجلس قبل معلوم شد لازم نشد وزیر مالیه بیاید اینجا و حالا هم یک لایحه قانونی پیشنهاد نکرده است که بیاید توضیحات بدهد نه جزئیات او را اظهار کرده است که محل تعرض آقایان بشود، فقط می‌گوید من لازم می‌دانم چهار کرور تومان نقره ضرب شود. دیگر در این باب بنده هیچ مذاکره لازم نمی‌دانم عرض می‌کنم باید رای گرفته شود.

کاشف: اجازه می‌فرمایید بنده عرض دارم.

رئیس: خیلی از آقایان قبل از شما اجازه خواسته‌اند و اجازه داده نخواهد شد. مذاکره همین قدر کافی است حالا رای به قیام و قعود گرفته می‌شود در این خصوص که هر کس مذاکرات را تمام می‌داند‌ و می‌گوید در باب ورود و ضرب نقره رای گرفته شود قیام نماید، و‌الا قعود نماید. (اشخاصی که قیام نمودند ۳۴ نفر بودند در این موقع گلوله سیاه و سفید توزیع شد و رای گرفته شد به عبارت ذیل که معاضد‌الملک قرائت کردند).

وزارت مالیه ضرب چهار کرور نقره را لازم می‌داند‌ هر کس رای دارد گلوله سفید بیندازد و هر کس رای ندارد گلوله سیاه بیندازد (رای گرفته شد) عده حضار ۵۵ نفر گلوله سفید ۳۷ عدد و گلوله سیاه ۱۶ عدد و امتناع ۲ عدد بود.

(رئیس نتیجه رای را اعلام کردند و گفتند مجلس ورود ضرب چهار کرور نقره را قبول کرد)