سالروز مرگ عین‌الدوله
در روز ۱۰ آبان ۱۳۰۶ هجری شمسی‌عبدالمجید‌میرزا عین‌الدوله، صدراعظم دوران قاجار و نوه فتحعلی شاه درگذشت. رفتار عین‌الدوله حاکم تهران با بازرگانان و به فلک بستن آنان از جمله دلایل انقلاب مشروطه بوده است. عبدالمجید میرزا هفت ساله بود که امیرکبیر از دنیا رفت. در این سال او را برای تحصیل به مدرسه دارالفنون فرستادند؛ ولی او هرگز شاگرد خوبی نبود و سرانجام هم از مدرسه اخراج شد. این چنین بود که به دستور ناصرالدین شاه او را به تبریز نزد ولیعهد، مظفرالدین میرزا فرستادند. او در آنجا توانست فن کتابت را فراگیرد و از همین راه توانست خود و استعداد‌هایش را بروز دهد و مورد توجه مظفرالدین میرزا قرار گیرد.
در روز ۱۰ آبان ۱۳۰۶ هجری شمسی‌عبدالمجید‌میرزا عین‌الدوله، صدراعظم دوران قاجار و نوه فتحعلی شاه درگذشت. رفتار عین‌الدوله حاکم تهران با بازرگانان و به فلک بستن آنان از جمله دلایل انقلاب مشروطه بوده است. عبدالمجید میرزا هفت ساله بود که امیرکبیر از دنیا رفت. در این سال او را برای تحصیل به مدرسه دارالفنون فرستادند؛ ولی او هرگز شاگرد خوبی نبود و سرانجام هم از مدرسه اخراج شد. این چنین بود که به دستور ناصرالدین شاه او را به تبریز نزد ولیعهد، مظفرالدین میرزا فرستادند. او در آنجا توانست فن کتابت را فراگیرد و از همین راه توانست خود و استعداد‌هایش را بروز دهد و مورد توجه مظفرالدین میرزا قرار گیرد. توجه ولیعهد به عین‌الدوله تا آنجا پیش رفت که وی دخترش انیس‌الدوله را به عقد عین‌الدوله درآورد و پس از آن عین‌الدوله، در سال ۱۳۰۹ هجری قمری پیشکار ولیعهد شد، ترقی کرد و یک سال بعد لقب عین‌الدوله گرفت.بعد از کشته شدن ناصرالدین شاه، مظفرالدین میرزا از تبریز به تهران آمد و در سال ۱۳۱۳ هجری قمری به سلطنت رسید. او در سال ۱۳۱۹ قمری، عین‌الدوله دامادش را به‌عنوان حاکم تهران منصوب کرد. عین‌الدوله دو سال بعد اداره وزارت داخله را برعهده گرفت و یک سال بعد، پس از سالیان درازی که با ولیعهد در تبریز و تهران بود، توانست در پی کناره‌گیری امین‌السلطان از مقام صدارت، جای او را بگیرد و از ۱۳۲۲ تا ۱۳۲۴ قمری صدراعظم مظفرالدین شاه شود.در اوایل سال ۱۳۲۳ بود که نسخه‌هایی از یک عکس از مسیو نوز، رئیس بلژیکی گمرک به دست وعاظ و علما افتاد که در آن نوز عمامه بر سر گذاشته و عبا بر دوش گرفته بود. علما این موضوع را توهین به اسلام دانستند، بر سر منبر به حکومت وقت حمله کردند و در این کار آیت‌الله سیدعبدالله بهبهانی که از عین‌الدوله رنجیده بود، پیش‌قدم معترضین شد؛ اما عین‌الدوله اعتنایی به این اعتراض نکرد، بلکه روز به روز بر اقتدار نوز افزود و برای اینکه شاه باخبر نشود او را به بهانه معالجه به فرنگ فرستاد.این شرایط پس از بازگشت شاه نیز ادامه داشت تا اینکه علاءالدوله حاکم تهران، گروهی از تجار را به بهانه گرانی قند به چوب بست. این اقدام باعث شد مخالفین عین‌الدوله و علمای تهران که در رمضان ۱۳۲۳ با یکدیگر بر ضد او اتحاد کرده بودند در شانزدهم شوال همان سال به حرم حضرت عبدالعظیم در شهر ری رفته و مهاجرت صغرای علما بر ضد عین‌الدوله آغاز و در پی آن خصومت بین ایشان و عین‌الدوله علنی شود.بعد از مدتی گفت‌وگو بین مهاجرین و دربار، بالاخره علما در ۱۶ ذی‌القعده ۱۳۲۳ با احترام تمام به تهران برگشتند و به فرمان شاه قرار شد که خواسته‌هایشان با تاسیس عدالتخانه از سوی عین‌الدوله برآورده شود. این واقعه که در حقیقت در حکم شکست عین‌الدوله بود، مردم را بیش از پیش علیه او تحریک کرد و درخواست عدالتخانه و مشروطیت علنی شد.
منبع: تاریخ ایرانی
ارسال نظر