بررسی کشتار بیله‌سوار و آتش زدن گمرکخانه توسط روس‌ها
گروه تاریخ و اقتصاد: آنچه می‌خوانید بخش نخست از مذاکرات نمایندگان مجلس شورای ملی است در روز سه‌شنبه، ۶ خرداد ۱۲۸۷ شمسی: مستشارالدوله: درخصوص قضیه ناگوار بیله‌سوار که مکرر در مجلس علنى مذاکره و معلوم شد که به عنوان یک رأس اسب که از طرف روس به طرف ایران فرار کرده است یک نفر صاحب منصب روسى با شش نفر سالدات مسلح به خاک ایران گذشته یک یا دو نفر شاهسون از طایفه قوچه بیگلو را کشته به این واسطه منازعه فیمابین چندنفر از قوچه بیگلوها با صاحب‌منصب و سالدات‌هاى روسى شده در این منازعه آن صاحب‌منصب و دو نفر سالدات کشته شده و فورا سالدات زیادى به‌‌طور نظام از سرحد گذشته به سمت بیله‌سوار یورش آورده گمرکخانه دولتى را سوزانده و غارت کرده، مجددا عده قشون منظمى وارد خاک ایران شده چندین قریه را نهب و غارت نموده آتش زده‌اند و جمعى کثیر از رعایاى ایران را از مرد و زن فرسوده این اخبار از روى اخبار و راپورت‌هایى است که سالار موقر که به جهت تحقیقات این فقره مخصوصا اعزام شده بود و حاکم اردبیل و دیگران نوشته‌اند در این باب از وزیر امور خارجه توضیحات لازمه سوال شد و عده صریح داده بودند که تفصیل واقعه را بعد از تشکیل تحقیقات مجلس اظهار دارند.
گروه تاریخ و اقتصاد: آنچه می‌خوانید بخش نخست از مذاکرات نمایندگان مجلس شورای ملی است در روز سه‌شنبه، ۶ خرداد ۱۲۸۷ شمسی: مستشارالدوله: درخصوص قضیه ناگوار بیله‌سوار که مکرر در مجلس علنى مذاکره و معلوم شد که به عنوان یک رأس اسب که از طرف روس به طرف ایران فرار کرده است یک نفر صاحب منصب روسى با شش نفر سالدات مسلح به خاک ایران گذشته یک یا دو نفر شاهسون از طایفه قوچه بیگلو را کشته به این واسطه منازعه فیمابین چندنفر از قوچه بیگلوها با صاحب‌منصب و سالدات‌هاى روسى شده در این منازعه آن صاحب‌منصب و دو نفر سالدات کشته شده و فورا سالدات زیادى به‌‌طور نظام از سرحد گذشته به سمت بیله‌سوار یورش آورده گمرکخانه دولتى را سوزانده و غارت کرده، مجددا عده قشون منظمى وارد خاک ایران شده چندین قریه را نهب و غارت نموده آتش زده‌اند و جمعى کثیر از رعایاى ایران را از مرد و زن فرسوده این اخبار از روى اخبار و راپورت‌هایى است که سالار موقر که به جهت تحقیقات این فقره مخصوصا اعزام شده بود و حاکم اردبیل و دیگران نوشته‌اند در این باب از وزیر امور خارجه توضیحات لازمه سوال شد و عده صریح داده بودند که تفصیل واقعه را بعد از تشکیل تحقیقات مجلس اظهار دارند. حال از قرار معلوم یک نفر صاحب‌منصب با دو سه هزار قشون منظم به سرحد ایران آمده و اولتیماتوم (اتمام حجت) سختى به فرمانفرماى آذربایجان فرستاده که محتواى چند تکلیف غیرحقه و شاقه است. اگر در میان آنها دو سه فقره تکلیف ممکن‌القبول هم باشد، آنها را به صورت و سرعتى خواسته است که دولت علیه ایران با اینکه به رعایت روابط دوستى و همجوارى با دول همسایه همیشه نهایت مراقبت را داشته است، اگر بخواهد آنها را به همان شکل و ترتیب اجرا دارد دچار مشکلات عظیمه خواهد شد. با دعواى پیش‌قدمى دول مغرب زمین در خط تمدن و ترقى و انسانیت خیلى جاى تعجب است که قشون منظم دولت دوست همجوارى در عین صلح عادات ایام جنگ را مرتکب شود و حال آنکه در کنفرانس‌هاى بین‌الملل سعى و گفت‌وگو می‌شود که در ایام جنگ هم نسبت به نسوان و اطفال رعایاى بیچاره تعدیات جابرانه از قبیل نهب و قتل و سوزاندن واقع نشود و قوانین بین‌الملل اجازه آن را نمی‌دهد؛ عوض اینکه در این موقع کارگزاران دولت روس به رضایت اولیاى دولت علیه و استمالت باقى‌ماندگان مقتولین این طرف اقدام و متجاوزین قشون روس را به خاک روسیه اعاده دهند؛ این قسم تخطیات و تعدیات را تایید می‌کنند. اگر چه این مطلب خیلى مهم است و جا دارد که همه مذاکره را کنار گذاشته در این باب حرف بزنید؛ چون اطلاع کامل نداریم که در این چند روز در میان اولیاى دولتین چه اقداماتى جارى شده و چه نتیجه حاصل شده است بیشتر از این مصدع آقایان گرام نمی‌شوم؛ ولى لازم می‌دانم که وزیر امور خارجه را خواسته توضیحات مقتضیه را از ایشان بخواهیم (عموما تصویب کردند که وزیر امور خارجه خواسته شود.)
رئیس: این هم راپورتی است که مبصرالملک قونسول ایران مقیم بادکوبه که به جهت تحقیقات مخصوصا مامور شده بودند داده‌اند، محض استحضار آقایان وکلا قرائت می‌شود. (قرائت شد از قرار ذیل:)
از اردبیل به طهران ۲۵ ربیع‌الثانى
وزارت خارجه وضع سوخته و خرابى بیله‌سوار و گمرکخانه ایران خیلى دلخراش است، اهالى را خواسته تحقیقات لازمه را نمود معلوم شد دهم ربیع‌الاول یکشنبه دو از ظهر گذشته دوى قولازف کماندان روس به عنوان اینکه اسبش به طرف ایران فرار کرده بدون اطلاع گمرکخانه ایران برخلاف قوانین معموله با ۶ نفر سالدات مسلح داخل ایران شده تاخته یک نفر از نوکرهاى قوچه بیگلوها آتا نام را با تفنگ می‌کشد. قوچه بیگلوها اتفاقا در بازار بیله‌سوار خرید می‌کردند به امداد نوکر رفته میانه آنها و کماندان و سالدات‌ها شلیک شده کماندان و دو نفر سالدات مقتول یک نفر سالدات مجروح، خودش را به طرف روس می‌رساند، بلافاصله سالدات‌ها به بیله‌سوار ریخته قریه و گمرکخانه را با نفت آتش زدند، یکصد و سى و پنج خانه را سوزانده سى و هفت نفر به قتل رسانده قریه را غارت کرده‌اند چهار روز بعد قشون روس تحت فرمان دیمنایوف به قریه زرگر ریخته هفده نفر کشته دویست و هفتاد و هفت خانه را آتش زده غارت کرده‌اند، سه روز بعد از سوزاندن زرگر قشون روس جوادکند را آتش زده غارت نموده‌اند، هفتاد و پنج خانه سوخته است تمامى دهات سوخته متضرره را به رای‌العین ملاحظه نموده خسارات ایرانیان در بیله‌سوار یکصد و هشت هزار و سى و پنج تومان، مستعلى بیگلو یکهزار و هشتصد و دوازده تومان، زرگر چهل و یکهزار و هشتصد و دوازده تومان، زرگر چهل و یکهزار و نهصد و هفتاد و شش تومان، جوادکند بیست و دو هزار و نهصد تومان. صورت خسارت گمرکخانه دولت را رئیس گمرک آستار عرض خواهد کرد. رئیس مستحفظین روس را در باب تامین دهات دیده مذاکره نموده یازدهم ربیع‌الثانى اهالى متوارى زرگر به جواد کند و قرای قاسم‌لو را جمع و به جاهاى خودشان عودت دادند. اهالى مستعلى بیگلو از ترس قاچاق‌هاى روس پرم بلوهاى روس خیلى شکایت می‌کنند نمی‌توانند به قریه خودشان برگردند، قدرى به لنکران رفته در این باب به آنجا لنگ مذاکره می‌کند تلگراف را به اردبیل فرستاده فردا خیال عزیمت را دارد.
ارسال نظر