بررسی علت شکست از سپاه روس

فاطمه سیارپور: پس از شکست تاریخی سپاه ایران در جنگ با روس، عباس میرزای جوان بر آن می‌شود که در علت شکست بررسی و تعمق کند. دیدن تجهیزات پیشرفته سپاه روس، نقطه آغاز این تفکر است. تفکری که با مرگ زودهنگام عباس میرزا به پایان نمی‌رسد، بلکه در میان خاندان سلطنتی به‌ویژه شاهان قاجاری ادامه پیدا می‌کند. مثلا فتحعلی شاه به انگیزه جبران شکست از سپاه روس، به فرانسویان متوسل می‌شود. از این رو «. . . اولین گروه از مستشاران نظامی که فرانسوی‌ها بودند به دعوت دولت ایران وارد کشور شدند. » در همین دوره به تقلید از غربی‌ها، آموزش نیروی انسانی اهمیت یافته و اولین گروه از ایرانیان برای اعزام به دانشگاه‌های اروپایی انتخاب می‌شوند.

فاطمه سیارپور: پس از شکست تاریخی سپاه ایران در جنگ با روس، عباس میرزای جوان بر آن می‌شود که در علت شکست بررسی و تعمق کند. دیدن تجهیزات پیشرفته سپاه روس، نقطه آغاز این تفکر است. تفکری که با مرگ زودهنگام عباس میرزا به پایان نمی‌رسد، بلکه در میان خاندان سلطنتی به‌ویژه شاهان قاجاری ادامه پیدا می‌کند. مثلا فتحعلی شاه به انگیزه جبران شکست از سپاه روس، به فرانسویان متوسل می‌شود. از این رو «...اولین گروه از مستشاران نظامی که فرانسوی‌ها بودند به دعوت دولت ایران وارد کشور شدند.» در همین دوره به تقلید از غربی‌ها، آموزش نیروی انسانی اهمیت یافته و اولین گروه از ایرانیان برای اعزام به دانشگاه‌های اروپایی انتخاب می‌شوند.

البته سفرهای شاهان قاجار به بهانه‌ها و علت‌های مختلف به اروپا منشا دیگری برای تغییر عقیده در افراد است. البته در مقابل نیز سایر غربی‌ها و‌ نمایندگان مقیم ایران به مستندکردن و نوشتن خاطره‌ها و سفرهای خود از ایران پرداختند که بیش ازپیش باعث مقایسه فرهنگ میان ایران و اروپا شد و این تفکر را تقویت کرد که ایرانی‌ها در مقابل اروپایی‌ها عقب‌مانده هستند.

به این ترتیب، اولین جرقه وجود تفاوت‌های فرهنگی میان ایران و اروپا به شکل گسترده‌تری درذهن‌ها زده می‌شود و بدن به عنوان محملی مناسب و ضروری برای بازنمایی این تفاوت‌ها انتخاب می‌شود. به‌طور مثال «میرزاصالح در خاطرات خود می‌نویسد: مدتی بعد از ورود به انگلستان ریش را تراشیده و لباس انگریزی دربرکرده و ملاحظه عادت و قاعده نکرده ... همچنین به لباس ایران بودن را نیز از عقل دور دانستم... صلاح وقت این است که ملبس به لباس انگریز شوم». در این دوره تغییرلباس و آرایش زنان ایرانی به‌ویژه درباریان بعد از تغییرات در لباس مردان درباری شکل می‌گیرد و زنان به پیروی از سیاست تغییرلباس مردان به تدریج از پوشش و استفاده از لباس‌های سنتی خود دست می‌کشند.