کمیسیون مالیه و تکلیف مجلس

گروه تاریخ و اقتصاد: بخش نخست از گفت‌وگوی نمایندگان مجلس شورای ملی در روزشنبه، پنجم اردیبهشت ۱۲۸۷ شمسی را می‌خوانید: رئیس: چند روز قبل در باب کسر اعضای کمیسیون مالیه گفت‌وگو نموده و قرار شد هر چه زودتر تکمیل اعضا شود و امروز باید آن عده انتخاب شود که خیلى مهم است.

حاجى سید عبدالحسین شهشهانى: چند نفر باید انتخاب شود.

رئیس: سابقا چهار نفر براى کمیسیون مالیه انتخاب شده بودند و پنج نفر از آقایان استعفا داده‌اند و قبول نکرده‌اند و باید عوض آنها را انتخاب نمود و علاوه در چند روز قبل هم قرار شد که کمیسیون مالیه دو شعبه بشود. در این صورت باید بیشتر از سابق انتخاب شوند که بتوان آن را دو شعبه قرار داد که یکى مخصوص بودجه مالیه باشد و یکى هم براى کارهاى متفرقه راجع به کمیسیون مالیه، پس هشت نفر بر عده آنها خوب است افزوده شود که بالغ بر هجده نفر شوند.

وکیل‌التجار: اعضای سایر کمیسیون‌ها در نظر آقایان وکلا نیستند و نیز اشخاصى که بتوانند در کمیسیون مالیه مشغول کار شوند در نظر وکلا نیست! خوب بود جناب رئیس اسامى پانزده نفر را از وکلایى که در سایر کمیسیون‌ها انتخاب نشده‌اند می‌توانند در کمیسیون مالیه کار کنند معرفى می‌کردند که از روى بصیرت بقیه اعضای کمیسیون مالیه در میان آنها انتخاب بشوند.

رئیس: در این مساله محتاج به گفتن من نیست. همه شما می‌دانید که باید چه اشخاصى براى کمیسیون مالیه انتخاب شوند.

حاج محمدتقى: پس از آنکه مجلس یک ساعت صرف اوقات نموده هشت نفر را انتخاب نمودیم و هیچ کدام قبول نکردند آن وقت تکلیف چیست.

رئیس: دلیلی ندارد که وکیلى براى کمیسیونى انتخاب شود بدون جهت قبول نکند وکیلى براى خدمت است مگر اینکه بگوید من سررشته از این کار ندارم.

آقا حاج امام جمعه: معین است که امور مالیه مملکت ما خیلى اهمیت دارد. چند روز قبل عرض کردم باز هم عرض می‌کنیم که خوب است عده منتخبین اعضای کمیسیون مالیه زیادتر شود. به این معنى که بیست و چهار نفر قرار بدهند که سه شعبه باشد و مثل پارسال که بودجه مالیه چند ماه از سال گذشته بیرون آمد آن هم ناقص آن طور نشود که عاقبت هم ناقص بماند. باید عده باشند که از براى رسیدن به‌کار کافى باشند و یک شعبه از آن هفته یک مرتبه راپورت کارهایى را که کرده‌اند به مجلس بیاورند اینکه حالا می‌خواهند هشت نفر را انتخاب کنند گمان می‌کنم باز هم ناقص بماند. دیگر اینکه بنده فعلا نمی‌دانم کدام یک از رفقا براى این کار خوبند! همان‌طور که گفتند یا هیات رئیسه بیست نفر را معین کنند و معرفى نمایند که از میان آنها انتخاب کنند یا اینکه بگذارند از براى فردا که مجلس سری است تا رأیى که در این باب می‌دهند از خانه بیاورند که از روى تأمل باشد.

رئیس: چه ضرر دارد اگر براى این مطلب است بماند از براى فردا حالا آقایان وکلا چه می‌گویند بماند یا همین امروز انتخاب شوند.

وکیل‌الرعایا: این فرمایش آقاى حاج امام جمعه خیلى محل توجه است و کار اعضای کمیسیون مالیه هم خیلى مهم است، اما در اینکه یک روز فاصله باشد به واسطه شدت کارى که هست به عقیده بنده این ساعت انتخاب بشوند بهتر از ساعت دیگر است و بیست و چهار نفر بودن اعضا هم لازم است.

مخبرالملک: اینجا گفته می‌شود که کار کمیسیون مالیه زیاد است. باید اعضای آن زیاد شوند. می‌خواهیم بدانیم کار این کمیسیون چیست و خوب است که کار آنها معین بشود. اگر این کارهایی است که فعلا دارند این کارها مال وزارت مالیه است و دخالت در کار وزیر مسوول صحیح نیست و اگر از براى وظیفه راجع به خودشان است که این قدر کارى ندارند و این اندازه اعضا لازم ندارد و نیز باید بدانیم که بودجه امسال به چه ترتیب خواهد بود این را هم اگر مثل سال گذشته بخواهند ترتیب بدهند ضررش بیشتر از نفع آن خواهد بود و نیز ترتیب بودجه با وزارت مالیه است و ما باید بدانیم که بودجه پارسال ما چه بوده و امسال چیست و آن هم تکلیف مجلس است، پس خوب است کار کمیسیون مالیه معین بشود که چیست.

موتمن‌الممالک: بنده همین قدر عرض می‌کنم که تعجیل در این کار خیلى لازم است و اهمیت دارد و وزیر مالیه کتابچه را مدتى است به آنجا آورده و همین‌طور مانده و به قول آقاى حاج امام جمعه باید تا دو ماه به آخر سال مانده بودجه بیاید به مجلس و بگذرد.

وکیل‌الرعایا: کاری که وزیر مالیه باید بکند می‌کند و کسى نمی‌تواند او را مجبور نماید، ولى این چند نفری که نظارت در کار مالیه یک مملکت دارند خیلى اسباب فواید دولت و ملت خواهد بود و همه کار را می‌توانند از روى صحت مداقه کند.

آقا میرزا ابوالحسن خان: آقاى مخبرالملک صحیح فرمودند کمیسیون مالیه واجب است و خیلى هم اهمیت دارد، اما اگر از ما بپرسند که کمیسیون مالیه چه باید بکند باید جواب بگوییم این سوال که شده صحیح است. باید جواب داد این کاری که شما پارسال کردید کار کمیسیون مالیه نبود. این قطاعى بود که مواجب مردم را کمیسیون قطع کرد. کمیسیون مالیه کارهاى مهم‌تر از اینها دارد و بهتر می‌تواند کار بکند، پس در جواب جناب مخبرالملک باید گفت کمیسیون مالیه پارسال به جهت اینکه وزیر مالیه خواست مسوولیت را از گردن خود بردارد، این بود که هر روزه مى‌آمد به آنجا و قطع مواجب می‌کرد، ولى این فقره ربطى به کمیسیون مالیه و مجلس ندارد. این کار وزیر مالیه است هر که را و هرچه را می‌داند قطع می‌کند بعد از اصلاح و ترتیب آن وقت می‌رود به مجلس، پس باید تکلیف کمیسیون مالیه معین بشود که چیست.

آقا سید حسن تقى‌زاده: بنده قول جناب مخبرالملک را تایید می‌کنم اینکه می‌فرمایند کمیسیون مالیه تا حال اسمش کمیسیون مالیه بوده، ولى در معنى وزارت مالیه بوده این مساله تماما صحیح است و کمیسیون مالیه به عقیده بنده رسما مکلف است، بلکه مجلس هم مکلف است هر چه که از طرف دولت و وزیر مالیه وارد می‌شود در آن گفت‌وگو کرده رد یا قبول کند و بودجه حکما باید از طرف دولت رجوع به مجلس شود در سایر قوانین دو سر دارد، یعنى هم مجلس می‌تواند بنویسد به دولت پیشنهاد کند یا اینکه از طرف دولت نوشته به مجلس بدهند، اما مالیه فقط باید از طرف هیات مجریه پیشنهاد شود و مجلس رجوع به کمیسیون مالیه نموده آن وقت کمیسیون نظریات خود را با دلایل بگوید. کمیسیون مالیه ما تا حال برخلاف قانون رفتار شده و اغلب عرایض بوده است که به آنها رسیده بلکه در عرایض نوشته شده که خدمت اعضای محترم کمیسیون مالیه که اجازه صد هزار تومان ضرب سکه مثلا داده شود و اینکه قانون کامل تا حال از مجلس نگذشته به واسطه این است که کمیسیون‌ها به وظیفه خود رفتار نکرده‌اند و وزرا هم می‌خواستند که این طور باشد، پس هر چه به مجلس می‌آید باید از طرف دولت بیاید اول به مجلس وارد شده بعد راجع به کمیسیون مالیه بشود و ما که وعده داده‌ایم به ملت از سال پیچى ئیل(۱۲۸۶) بودجه صحیحى به دست مردم بدهیم باید امسال داده شود. این بودجه‌هاى وزارتخانه‌ها باید منظما وارد مجلس شده و از مجلس به کمیسیون مالیه رجوع شود که امسال بودجه منظم صحیحى داده شود و نیز طوری که آقاى حاج امام جمعه گفتند و بنده هم در چند روز قبل عرض کردم که باید اعضای این کمیسیون دو شعبه شود یکى مخصوص بودجه باشد که امسال بیش از این بودجه را به تاخیر نیندازیم و یکى هم براى سایر کارهاى متفرقه.