نخستین روزنامه چاپی جهان
نگاهی کوتاه به تاریخچه روزنامه و بحران کاهش تیراژ در قرن ۲۱

نوشیروان کیهانی‌زاده: نخستین روزنامه چاپی جهان که دارای اخبار عمومی و متنوع بود، در نخستین هفته ژوئن سال ۱۶۰۵ در شهر استراسبورگ فرانسه (در آن زمان متعلق به آلمان) آغاز به‌کار کرد و نامش ارتباط بود.
به مناسبت گذشت چهارصد سال از انتشار نخستین روزنامه چاپی جهان که دارای همه گونه مطلب بود و اختصاص به یک طبقه و گروه نداشت (و طبق تعاریف تازه، عمومی و جامع بود) نگاهی کوتاه داریم به تاریخچه و وضعیت روزنامه‌ها در جهان امروز.
روزنامه ارتباط و یا «ریلیشن» در ماه ژوئن سال ۱۶۰۵ در شهر استراسبورگ آلمان آن زمان و فرانسه امروز پا به عرصه وجود نهاد. ریلیشن نخستین روزنامه جهان نبوده است؛ ولی اولین نشریه چاپی عمومی است که اختصاص به اخبار دربار پادشاه، دولت محلی و مدح این و آن نداشت و همه گونه مطلب درباره هرکس را که احساس می‌کرد کاری کرده یا اینکه می‌توانسته کاری بکند، ولی نکرده بود منتشر می‌ساخت و نشریه‌ای بود فروشی و با بهای معین.
تاریخچه انتشار روزنامه در جهان خیلی قدیمی‌تر از «ریلیشن» است؛ ولی آن روزنامه‌ها اختصاصی بودند و دستنویس یا تکثیر بلوکی (مهر زنی به سبک چین قدیم). در زمان حکومت ژولیوس سزار (دو هزار و اندی سال پیش) به ابتکار او روزنامه‌ای در شهر رم منتشر می‌شد به نام «اکتا دیوما» که در آن در آغاز کار، تنها کارها و تصمیمات سزار درج می‌شد که بعدا فعالیت‌های سنا و دولت هم بر آنها اضافه شد. این نشریه دستنویس برای مطالعه باسوادها در چند نقطه عمومی شهر و در جایی محفوظ از باد و باران نصب می‌شد. در سده سوم میلادی، به ابتکار اردشیر پاپکان ـ شاه وقت ایران، کارنامه‌ای تحت نام «روزنامک (ک = ه)» فعالیت‌های انجام شده دربار، دولت و موبدان موبد را (روحانی ارشد آیین زرتشت که این آیین، از سوی اردشیر دین رسمی ایران اعلام و وارد امور دولت شده بود) درج و پس از رونویس برداری برای مقامات و رجال خاصی ارسال می‌شد (به مانند نشریه ویژه ـ غیر منتشره ـ خبرگزاری‌های دولتی). این کار تا اواسط حکومت خسرو پرویز ادامه داشت. در سال 713 میلادی (نزدیک به یک قرن پس از توقف روزنامک دولتی ایران) در پکن (شهر بیژینگ پایتخت چین) روزنامه‌ای به همان شکل روزنامک ساسانیان انتشار یافت؛ با این تفاوت که گاهی هم مطلبی مربوط به مردم عادی داشت. این نشریه که نخست دستنویس بود بعدا به صورت چاپ بلوکی (مهر زنی) منتشر می‌شد. به این ترتیب که مطالب بر تخته نوشته می‌شد و اطراف نوشته را خالی می‌کردند و به‌صورت مهر در می‌آوردند، آن را به مرکب آغشته می‌کردند و روی کاغذ می‌زدند و تکثیر می‌کردند. چینی‌ها قبل از آن با ساخت کاغذ و مرکب آشنا بودند. در دائرة المعارف کتاب و چاپ، نام این روزنامه «کای یووان» نوشته شده است که گویا از نام ماه انتشار آن گرفته شده است. سپس نوبت به «ریلیشن» رسید که «یوهان کارولوس» آن را در نخستین هفته از ماه ژوئن سال 1605 در استراسبورگ به دست چاپ سپرد و مادر روزنامه‌های امروز بشمار می‌رود. در سال 1621 در لندن نشریه عمومی «کورنت» به چاپ رسید. نخستین روزنامه به زبان فرانسه «گازت» بود که در سال 1631 کار انتشار آن آغاز شده بود. در سال 1646 در سوئد روزنامه‌ای به نام « پست اینریکس تیدنینگار» انتشار یافت که پس از 359 سال، همچنان منظما منتشر می‌شود. از سال 1701 روزنامه نگاری امر عادی و به تدریج به صورت یک حرفه درآمد و دارای اصول و قاعده شد و بعدا عنوان قوه چهارم دموکراسی را به خود اختصاص داد که یکی از تکالیف آن دفاع عمومی از ملت و وطن است.


کاشف ساختار مولکولی DNA

دکتر فرانسیس کریک، کاشف ساختار مولکولی (دی. ان. ا.) هشتم ژوئن ۱۹۱۶ به دنیا آمد و در مارس ۱۹۵۳ با همکار خود دکتر جیمز واتسون موفق به این کشف مهم شد. دکتر کریک هنگام اعلام این کشف مهم گفت که بشر با این کشف تازه به گوشه‌ای از اسرار حیات دست یافته است. این دانشمند انگلیسی ضمن اعلامیه خود گفته بود که همه موجودات ذی حیات دارای «دی ان ا»
هستند که دو وظیفه مهم دارد؛ یکی حمل اطلاعات و دیگری به وجود آوردن المثنای خود. وی افزوده بود بنابراین، تکلم به یک زبان و اقامت در یک نقطه جغرافیایی دلیل انتساب فرد به یک نژاد نیست. این کشف کلید اکتشافات مهم دیگری بوده است. با این کشف، تعلق یک فرد به نژاد اصلی‌اش به سهولت به دست می‌آید، مخصوصا در کشورهایی که زبان واحد دارند، نظیر آمریکا. با این آزمایش، در ماه مه 2006 معلوم شد که یک استاد دانشگاه در ایالت فلوریدای آمریکا از نسل چنگیزخان مغول است. حال آنکه او قبلا هرگز باور نمی‌کرد نیاکانش مغول بودند. از زمان متداول شدن آزمایش دی ان ای، انکار فرزندی و عکس آن نیز امکان ناپذیر شده است. برخی از جرائم نیز از این طریق نفی یا اثبات می‌شوند.