روز تاریخی فوران نفت - ۷ خرداد ۹۳
لغو امتیاز چاپ اسکناس انگلیس گروه تاریخ و اقتصاد: ششم خرداد ۱۳۰۹(۲۷ ماه مه ۱۹۳۰) دولت وقت امتیاز چاپ اسکناس‌های ایران را که تا آن زمان منحصرا در دست انگلیسی‌ها بود لغو و بابت این اقدام خود، ۲۰۰ هزار لیره به انگلیسی‌ها غرامت پرداخت کرد! و همچنین اجازه داد که انگلیسی‌ها بانک خود را در تهران و شعب آن را در استان‌ها داشته باشند تا دهانشان بسته شود و اعتراض نکنند. انحصار چاپ و نشر (به جریان‌گذاری) اسکناس ایران به مدت ۴۰ سال در دست بانک انگلیسی بود که بعدا تحت عنوان فریبنده بانک شاهنشاهی به کار بانکداری در ایران ادامه داد.
لغو امتیاز چاپ اسکناس انگلیس گروه تاریخ و اقتصاد: ششم خرداد 1309(27 ماه مه 1930) دولت وقت امتیاز چاپ اسکناس‌های ایران را که تا آن زمان منحصرا در دست انگلیسی‌ها بود لغو و بابت این اقدام خود، 200 هزار لیره به انگلیسی‌ها غرامت پرداخت کرد! و همچنین اجازه داد که انگلیسی‌ها بانک خود را در تهران و شعب آن را در استان‌ها داشته باشند تا دهانشان بسته شود و اعتراض نکنند. انحصار چاپ و نشر (به جریان‌گذاری) اسکناس ایران به مدت 40 سال در دست بانک انگلیسی بود که بعدا تحت عنوان فریبنده بانک شاهنشاهی به کار بانکداری در ایران ادامه داد.
بانک انگلیسی که از۳۱ مارس ۱۸۹۰ عملا کار خود را در ایران آغاز کرده بود، با اینکه از سال ۱۹۴۹ تغییر نام داده بود، در سال ۱۹۵۲ (۱۳۳۱) به دست دکتر مصدق نخست وزیر وقت منحل شد که دو دهه بعد از آن، در ایران به نام بانک خاورمیانه انگلستان تجدید حیات کرد! و ثروتمندان ایرانی ظرف سال‌های ۱۹۷۶ تا پایان ۱۹۷۸ معادل صدها میلیون لیره از طریق آن از کشور خارج ساختند.
اجرای قانون انحصار معاملات قندوشکر
قانون انحصار معاملات قند و شکر در دست دولت که یکم خرداد 1304 با هدف تثبیت بها و زمینه آن در بازار به تصویب مجلس رسیده بود از روزی چون امروز در 82 سال پیش به اجرا گذارده شد.
این قانون که در ششم خرداد ۱۳۰۴ اجرا شده، به دلیل حفظ منافع مردم (مصرف‌کنندگان) از قوانین خوب ایران به شمار می‌رود. دولت‌هایی که با نظام «سرمایه‌داری خالص» اداره می‌شوند به ویژه آمریکا، پس از جنگ جهانی دوم همواره تلاش کرده‌اند که این انحصارها در کشورهای دیگر از میان برود. به گواه «تاریخ» فساد و بوروکراسی دولتی در این کشورها، به این فشار خارجی کمک کرده است.
نفت در دست خارجی‌ها و واکنش‌های داخلی
از به نفت رسیدن نخستین چاه در ایران در منطقه مسجد سلیمان (۲۷ مه ۱۹۰۸) ۱۰۶ سال گذشت. این چاه با رسیدن به نفت، دشواری‌های تازه‌ای هم برای ایرانیان به همراه آورد! امتیاز نفت ایران از نخستین سال قرن بیستم در اختیار انگلیسی‌ها بود.
درست ربع قرن پس از رسیدن نخستین چاه مسجد سلیمان به نفت (هفتم خرداد 1312 = 28 مه 1933) مجلس تنها با هشت رای مخالف و ممتنع تمدید قرارداد نفت را که امتیاز آن در انحصار انگلستان بود، تصویب کرد.
۱۸ سال بعد در همین روز (۷ خرداد ۱۳۳۰) به مناسبت سالروز تصویب این قرارداد، ایران شاهد بزرگ ترین تظاهرات تاریخ خود تا آن زمان بود و تظاهرات‌کنندگان ضمن محکوم‌کردن این اقدام مجلس، خواستار محاکمه و مصادره اموال آن دسته از نمایندگان ــ چه مرده و چه زنده ــ شدند که به این قرارداد رای موافق داده بودند. مردم شعار می‌دادند: سالروز «تصویب خیانت».
کارمندان خارجی وزارت معارف
در تاریخ ششم خردادماه سال ۱۳۲۴ از سوی وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه، فهرست اسامی مستخدمان اروپایی در ادارات مرکز و مدارس عالی اعلام شد که در آن، اسامی افرادی چون هانری گدار (مدیرکل موزه و عتیقات)؛ دکتر ادوارد بلر (استاد دانشکده طب)؛ فونتانا، (استاد دانشکده حقوق)، به چشم می‌خورد. در این میان نام هانری گدار یادآور برخی از مهم‌ترین اتفاقات هنری در آن دوره است.
هانری گدار (1965-1881) معمار و پژوهشگر تاریخ هنر بود و دانشکده هنرهای زیبا را در دانشگاه تهران بنیان گذاشت. از آثار او در زمینه طرح و اجرای آثار معماری، نقشه اصلی جانمایی محوطه و ساختمان‌های دانشگاه تهران، طرح و سرپرستی موزه ایران باستان، طرح آرامگاه فردوسی در توس، طرح ساختمان کتابخانه ملی ایران، طرح آرامگاه حافظ و سعدی بوده‌است. طرح قدیمی‌ترین ساختمان دانشگاه جندی شاپور اهواز که به خاطر شکل خود به دانشگاه سه گوش معروف است نیز کار این معمار بزرگ فرانسوی است.
ادعای روس‌ها بر سر مالکیت باغ زرگنده
چنان‌که اسناد سازمان اسناد ملی ایران نشان می‌دهد در روز ششم خردادماه سال 1313 وزارت امورخارجه در نامه‌ای به رئیس وزرا ضمن شرح ادعای روس‌ها در زمینه مالکیت عمارت‌های قنسول‌گری و سفارت‌خانه واقع در زرگنده و بندر جز از او خواسته است که مالکیت این عمارت‌ها و ساختمان‌ها را تعیین تکلیف کند. یکی از سیاحان انگلیسی در همان زمان درباره باغ زرگنده می‌نویسد: چند سال قبل دولت ایران دهات قلهک و زرگنده را به سفارت‌های انگلیس و روس عطا کرده و آنها ابنیه نیمه فرهنگی برای سفرا و نواب سفارت بنا کرده‌اند و دور آن باغات انبوه احداث کرده‌اند.
در فصل تابستان فرنگی‌های زیادی به این دهات ییلاقی می‌روند و احدی نمی‌تواند بدون اجازه سفارت، خانه بخرد یا کرایه کند. هرگاه میان سکنه این دهات نزاعی واقع شود باید سفرای مزبور حکم آن را صادر کنند.
بانک انگلیسی که از۳۱ مارس ۱۸۹۰ عملا کار خود را در ایران آغاز کرده بود، با اینکه از سال ۱۹۴۹ تغییر نام داده بود، در سال ۱۹۵۲ (۱۳۳۱) به دست دکتر مصدق نخست وزیر وقت منحل شد که دو دهه بعد از آن، در ایران به نام بانک خاورمیانه انگلستان تجدید حیات کرد! و ثروتمندان ایرانی ظرف سال‌های ۱۹۷۶ تا پایان ۱۹۷۸ معادل صدها میلیون لیره از طریق آن از کشور خارج ساختند.
اجرای قانون انحصار معاملات قندوشکر
قانون انحصار معاملات قند و شکر در دست دولت که یکم خرداد 1304 با هدف تثبیت بها و زمینه آن در بازار به تصویب مجلس رسیده بود از روزی چون امروز در 82 سال پیش به اجرا گذارده شد.
این قانون که در ششم خرداد ۱۳۰۴ اجرا شده، به دلیل حفظ منافع مردم (مصرف‌کنندگان) از قوانین خوب ایران به شمار می‌رود. دولت‌هایی که با نظام «سرمایه‌داری خالص» اداره می‌شوند به ویژه آمریکا، پس از جنگ جهانی دوم همواره تلاش کرده‌اند که این انحصارها در کشورهای دیگر از میان برود. به گواه «تاریخ» فساد و بوروکراسی دولتی در این کشورها، به این فشار خارجی کمک کرده است.
نفت در دست خارجی‌ها و واکنش‌های داخلی
از به نفت رسیدن نخستین چاه در ایران در منطقه مسجد سلیمان (۲۷ مه ۱۹۰۸) ۱۰۶ سال گذشت. این چاه با رسیدن به نفت، دشواری‌های تازه‌ای هم برای ایرانیان به همراه آورد! امتیاز نفت ایران از نخستین سال قرن بیستم در اختیار انگلیسی‌ها بود.
درست ربع قرن پس از رسیدن نخستین چاه مسجد سلیمان به نفت (هفتم خرداد 1312 = 28 مه 1933) مجلس تنها با هشت رای مخالف و ممتنع تمدید قرارداد نفت را که امتیاز آن در انحصار انگلستان بود، تصویب کرد.
۱۸ سال بعد در همین روز (۷ خرداد ۱۳۳۰) به مناسبت سالروز تصویب این قرارداد، ایران شاهد بزرگ ترین تظاهرات تاریخ خود تا آن زمان بود و تظاهرات‌کنندگان ضمن محکوم‌کردن این اقدام مجلس، خواستار محاکمه و مصادره اموال آن دسته از نمایندگان ــ چه مرده و چه زنده ــ شدند که به این قرارداد رای موافق داده بودند. مردم شعار می‌دادند: سالروز «تصویب خیانت».
کارمندان خارجی وزارت معارف
در تاریخ ششم خردادماه سال ۱۳۲۴ از سوی وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه، فهرست اسامی مستخدمان اروپایی در ادارات مرکز و مدارس عالی اعلام شد که در آن، اسامی افرادی چون هانری گدار (مدیرکل موزه و عتیقات)؛ دکتر ادوارد بلر (استاد دانشکده طب)؛ فونتانا، (استاد دانشکده حقوق)، به چشم می‌خورد. در این میان نام هانری گدار یادآور برخی از مهم‌ترین اتفاقات هنری در آن دوره است.
هانری گدار (1965-1881) معمار و پژوهشگر تاریخ هنر بود و دانشکده هنرهای زیبا را در دانشگاه تهران بنیان گذاشت. از آثار او در زمینه طرح و اجرای آثار معماری، نقشه اصلی جانمایی محوطه و ساختمان‌های دانشگاه تهران، طرح و سرپرستی موزه ایران باستان، طرح آرامگاه فردوسی در توس، طرح ساختمان کتابخانه ملی ایران، طرح آرامگاه حافظ و سعدی بوده‌است. طرح قدیمی‌ترین ساختمان دانشگاه جندی شاپور اهواز که به خاطر شکل خود به دانشگاه سه گوش معروف است نیز کار این معمار بزرگ فرانسوی است.
ادعای روس‌ها بر سر مالکیت باغ زرگنده
چنان‌که اسناد سازمان اسناد ملی ایران نشان می‌دهد در روز ششم خردادماه سال 1313 وزارت امورخارجه در نامه‌ای به رئیس وزرا ضمن شرح ادعای روس‌ها در زمینه مالکیت عمارت‌های قنسول‌گری و سفارت‌خانه واقع در زرگنده و بندر جز از او خواسته است که مالکیت این عمارت‌ها و ساختمان‌ها را تعیین تکلیف کند. یکی از سیاحان انگلیسی در همان زمان درباره باغ زرگنده می‌نویسد: چند سال قبل دولت ایران دهات قلهک و زرگنده را به سفارت‌های انگلیس و روس عطا کرده و آنها ابنیه نیمه فرهنگی برای سفرا و نواب سفارت بنا کرده‌اند و دور آن باغات انبوه احداث کرده‌اند.
در فصل تابستان فرنگی‌های زیادی به این دهات ییلاقی می‌روند و احدی نمی‌تواند بدون اجازه سفارت، خانه بخرد یا کرایه کند. هرگاه میان سکنه این دهات نزاعی واقع شود باید سفرای مزبور حکم آن را صادر کنند.
ارسال نظر