نخستین تحولی که در نظام آموزش اروپایی در قرن هجدهم رخ داد خروج آموزش و پرورش از سیطره کلیسا بود در نتیجه تحولی عظیم در محتوای آن پدید آمد. محورهای آموزش بیشتر علمی و فنی شد و موسسات علمی و فنی خارج از نظارت کلیسا به پژوهش پرداختند. قشر وسیعی از مردم به‌ویژه طبقه متوسط از نعمت آموزش برخوردار شدند و در برخی از کشورها قوانین آموزش اجباری به تصویب رسید؛ هرچند تا سال‌ها عملی نشد. در محتوای آموزش برخی از کشورها به‌ویژه فرانسه و دیگر کشورهایی که در آنها انقلابی رخ داده بود، ملی‌گرایی گنجانده شد و آموزش در شماری از کشورها به مقاطع آموزش ابتدایی، متوسطه و عالی تقسیم شد و به این منظور دانشسراهای متفاوتی تشکیل شد. به علاوه مراکز آموزش عالی گسترش یافت و کنسرواتوارهای هنری پا گرفت. نکته حائز اهمیت دیگری که در تشکیل سیستم‌های آموزشی در این کشورها نباید از نظر دور داشت تفاوت این سیستم‌ها با یکدیگر بود. به‌گونه‌ای‌که هر یک از کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی، آموزش و پرورش ویژه‌ای را برای خود پایه نهادند که در رخدادهای ویژه تاریخی آنها ریشه داشت.

منبع: اقبال قاسمی پویا، مدارس جدید در دوره قاجاریه بانیان و پیشروان، مرکز نشر دانشگاهی، 1377.