ابرکوه در فهرست آثار ملی

بافت تاریخی ابرکوه در فهرست میراث ملی قرار گرفت. درباره به‌وجود آمدن و قدمت ابرکوه، افسانه‌ها و داستان‌هایی نقل می‌شود که اغلب سند و مرجع علمی مقبولی ندارند، اما با توجه به آثار و ابنیه باقیمانده می‌توان به قدمت زیاد ابرکوه پی‌برد؛ اما تاریخ دقیق آن را باید در نوشته‌های پراکنده جست‌وجو کرد. در کتاب «شناخت ابرکوه و قدمت آن» از قول «احمدبن حسین بن علی»، کاتب مولف کتاب تاریخ جدید یزد آمده: زمانی که اسکندر کثه (یزد کنونی) به‌عنوان زندان قرار داد (یعنی زمانی که تازه یزد را بنیان گذاشت) نایبی برای خود در «ری» تعیین کرد که از ایالات «ابرقو»، «اصفهان»، «اصطخر»، «قم» خراج برای او می‌فرستاد. در صورت صحت این گفته قدمت ابرکوه نه تنها از یزد بیشتر است، بلکه در آن زمان هم‌سنگ و هم رده ایالت اصفهان و اصطخر قلمداد می‌شده است.

درخت عظیم و کهنسالی که در شهر ابرکوه (ابرقوه) قرار دارد یکی از پیرترین موجودات زنده دنیا است. محیط تنه این درخت در روی زمین یازده و نیم متر است و بلندای آن بین ۲۵ تا ۲۸ متر برآورد شده است. حمدالله مستوفی در کتاب «نزهت القلوب» که در سال ۷۴۰ قمری تالیف شده درباره ابرکوه می‌نویسد: «در آنجا سروی است که در جهان شهرتی عظیم دارد...». دانشمند روس الکساندروف، عمر این سرو را بیش از ۴هزارسال دانسته است. در ماه‌های اخیر، راه‌اندازی کارگاه ساخت‌وساز در اطراف این درخت پیر از یکسو و بهره‌گیری از مصالحی همچون سیمان، آهک، فلز و دیوار سنگی در چهار گوشه اطراف سرو، نگرانی‌هایی برای به‌خطر انداختن حیات این سرو در بین دوستداران میراث فرهنگی و محیط‌زیست ایجاد کرده است. در تاریخچه‌های موجود از چگونگی حفاظت این درخت در قرن‌های گذشته، همیشه به حضور این درخت در باغی محصور اشاره شده و اینکه این درخت در مجموعه‌ای با مالکیت یکی از بزرگان و مالکان پرنفوذ محلی (خان) قرار داشته است. مالکیت قلمرو سرو در نزد یک خانواده صاحب نفوذ و مقتدر یکی از دلایلی است که درخت سرو توانسته تاکنون از آسیب جدی مصون بماند.

منبع: خبرگزاری سازمان میراث فرهنگی