تشکر از موسیو شونمان

گروه تاریخ و اقتصاد: ماکس اتو شونمان، صنعتگر و کنسول آلمان در ایران نقش مهمی در ورود برخی صنایع کلیدی به ایران داشته است. در اینجا نامه یکی از خوانندگان روزنامه «اخگر» را می‌خوانید که شخصیت این مهندس آلمانی را ستوده است: «با قدری توجه و عطف نظر به اصفهان می‌توان این شهر را یکی از شهرهای صنعتی ایران قرار داد. امروزه اصفهان دارای کارخانه نساجی بزرگ ]وطن[ و چراغ برق و کارخانه سیگارت و اخیرا کارخانجات ریخته‌گری و آهنگری و نجاری است.

بی‌مناسبت نمی‌داند که یک موضوعی را که شاید عامه متوجه آن نشده‌اند‌ در آن جریده درج نماید و آن این است که ریشه این عملیات اثر فکر و اقدام یک نفر اروپایی با همت [به‌نام]موسیو شونمان آلمانی است و حقیقتا اصفهان و بلکه می‌توان گفت مملکت ایران مقروض این قسمت از خدمات و زحمات با نتیجه معزی‌الیه است. زیرا مطابق اطلاعاتی که به دست آورده‌ام مشارالیه در دوم اکتبر مطابق دهم همین ماه سی سال است در ایران اقامت جسته، ابتدا در تبریز اولین کارخانه ریسمان‌تابی وارد و دایر کرده و بعد کارخانه بزرگ نجاری و سپس پشم‌ریسی مکمل و قالیبافی در آنجا وارد و به کار انداخته و بعد به اصفهان ]آمده[ با مذاکرات با اهالی در مقام تاسیسات بر آمده، چنانچه کارخانه نساجی وطن، که امروزه در مرکز به بزرگی و اهمیت آنها وارد نشده، وارد و اخیرا شرکتی به نام شرکت مهندسی، که اکثریت آن با ایرانی‌ها است، تاسیس و تا حال کارخانه‌های آهن‌ریزی و نجاری و آهنگری که همه از احتیاجات اولیه و مورد توجه است، وارد و حسن کار این است که موسیو شونمان نه تنها کارخانجات را وارد می‌نماید، بلکه در اساس کارخانه و نصب ماشین‌‌‌آلات و تا به کار انداختن و جریان دادن کامل آن مساعدت کرده و به‌صورت عمل در آورده، کاملا خاطر صاحبان کارخانه را آسوده می‌نماید و بعد هم همیشه از مساعدت‌های پر قیمت خود دریغ نمی‌دارد، این است که هیچ کس زیان ندیده، موسیو شونمان کارخانه چراغ برق را در همدان هم وارد نموده. راستی این یک نفر اروپایی شاید از تمام متخصصان که دولت‌های وقت در این دوره مشروطیت استخدام و از فرنگستان جلب نموده‌اند‌، در این قسمت‌ها بیشتر خدمت نموده و بنده واجب می‌دانم که خدمات این مهمان محترم را که در مملکت و خصوصا شهر ما با عائله خود مقیم و با یک جدیت خستگی‌ناپذیری داوطلب و آماده قبول هر نوع درخواست و دستوری برای ورود می‌باشد و خیلی به موقع است که مورد تشویق اولیای دولت واقع گردد.»

- (‌س. ن. الف‌) روزنامه اخگر، سال دوم، شماره 440، 20 مهر 1309