پاورقی - مقدمهای بر حقوق و اقتصاد(۸)
خانه جهانی وکلا - ۱۶ مهر ۸۷
ترجمه و تلخیص: علی سرزعیم
این هم با توجه به طول زمان نزولی است. این دو منحنی نهایتا در یک جا به هم می رسند و یک نقطه تعادل را ایجاد میکنند. علاوه بر دغدغه کارآیی، دغدغه عدالت اجتماعی هم میتواند مطرح باشد. مثلا کسی مدرسه ای را به ارث میگذارد به شرط اینکه فقط سفیدها از آن بهرهمند گردند نه سیاهان. در این وضعیت با گذشت زمان حساسیت به تبعیض نژادی زیاد شده و اجرای آن با دیگر دغدغهها نظیر عدالت و انصاف تلاقی مییابد.
کوتر و یولن
ترجمه و تلخیص: علی سرزعیم
این هم با توجه به طول زمان نزولی است. این دو منحنی نهایتا در یک جا به هم می رسند و یک نقطه تعادل را ایجاد میکنند. علاوه بر دغدغه کارآیی، دغدغه عدالت اجتماعی هم میتواند مطرح باشد. مثلا کسی مدرسه ای را به ارث میگذارد به شرط اینکه فقط سفیدها از آن بهرهمند گردند نه سیاهان. در این وضعیت با گذشت زمان حساسیت به تبعیض نژادی زیاد شده و اجرای آن با دیگر دغدغهها نظیر عدالت و انصاف تلاقی مییابد. ۴. حقوق مالکیت متعارض: معضل جداسازی
اثرات بیرونی و کالاهای عمومی بد
معضل اثرات بیرونی این است که عمل حداکثرسازی سود و حداکثرسازی مطلوبیت را ناکارآمد میسازد. راه کارآمد ساختن هم این است که این اثرات بیرونی درونی گردد. اگر اثرات بیرونی در تابع مطلوبیت یک فرد یا تابع تولید یک بنگاه قرار گیرد آن را اثر بیرونی خصوصی میگویند، اما اگر این عامل به صورت وسیع در تابع مطلوبیت افراد مختلف و یا توابع تولید گوناگون حضور داشته باشد، کالای عمومی بد تلقی میشود. لذا به یک عنوان میتوان طیفی از کالاهای عمومی تا کالاهای خصوصی ترسیم نمود و اثرات بیرونی را در جایی از این طیف قرار داد.
راه حل اثرات بیرونی:
در حقوق مالکیت اثرات بیرونی را اصطلاحا مزاحمت میگویند. راه حل متعارف جبران ضرر یا جلوگیری از تکرار است. اینکه کدام راه حل انتخاب شود کاملا بستگی به این دارد که اثرات بیرونی در کجای طیف خصوصی، عمومی قرار گیرد. اگر اثرات بیرونی ماهیت خصوصی داشته باشد یعنی افراد کمی از آن متضرر شوند، هزینه مذاکره و چانه زنی میان آنها کم خواهد بود. از قبل می دانیم وقتی تعداد افراد درگیر کم باشد و هزینه مذاکره کم باشد، طرفین به نفع شان است که به راه حل کارآمد برسند. در نتیجه فرقی نمیکند که کدام راه حل انتخاب شود، اما در حالت کلی جلوگیری از تکرار جذاب تر است؛ چرا که آزادی مالکان را حفظ میکند. اما وقتی تعداد افراد متضرر از یک اثر بیرونی زیاد باشد، جبران خسارت بهتر است. برای درک بهتر مساله مثال واقعی زیر را در نظر بگیرید:
موضوع Boomer v. Atlantic Cement
یک شرکت سیمان آلودگی هوا درست میکند و به خانه های اطراف زیان میرساند. دادگاه باید بررسی کند که کدام کار بهتر است. مردم میترسند که جریمه دادگاه چنان سنگین باشد که کل کارخانه تعطیل شده و افراد زیادی بیکار شوند. از سویی دادگاه باید با حکمش انگیزه نوآوری در این کارخانه را ایجاد کرده تا آلودگی کمتری ایجاد کند. در این مورد ایجاد تفاهم میان ساکنان سخت است؛ چرا که همه میخواهند آخرین نفری باشند که با کارخانه به تفاهم رسیده تا پول بیشتری به جیب بزنند. دقیقا به همین دلیل نیز این تفاهم ایجاد نمیشود. بنابراین پرداخت خسارت روشی است که معمولا انتخاب میشود. حال باید خسارت موقت محاسبه شود یا دائم؟ در خسارت موقت خسارتهای گذشته جبران شده و اگر در آینده مجددا خسارت زده شود و شکایت شود این خسارات محاسبه شده و کارخانه ملزم به جبران میشود. عیب آن هزینههای تکرار دادرسی است گرچه معمولا تکرار این دادگاهها هزینه کمی دارد.
ادامه دارد
ارسال نظر