دنیای اقتصاد، ارومیه، بهاره پورعلی: دریافت عوارض سوخت، افزایش ترانزیت، عدم هماهنگی در ساعات کار، جوابگو نبودن دروازه‌های ورود و خروج و نبود سیستم‌های نرم‌افزاری موجب بروز مشکلات متعدد به‌ویژه برای رانندگان در مرز بازرگان شده است. بازرگان- گوربولاغ بزرگ‌ترین دروازه گمرکی ایران به ترکیه و اروپا که همواره با حجم کاری بسیار بالایی روبه‌رو است، طی دهه اخیر با توجه به افزایش تبادل تجاری ایران و ترکیه و ترانزیت خارجی، گرفتار مشکل تشکیل صف‌های طولانی در هر دوسوی مرز شده و راه تجارت ایران با ترکیه را ناهموار کرده است.

این گمرک با وجود اینکه جایگاه مهمی در مبادلات اقتصادی و تردد مسافران در مرز زمینی ایران با ترکیه دارد، با وجود رفع برخی مشکلات از جمله عدم هماهنگی ساعات کاری دو طرف با ۲۴ ساعته کردن فعالیت گمرک، افزایش دروازه‌های ورود و خروج از یک به دو دروازه و اجرای طرح جامع ساماندهی گمرک همچنان شاهد تشکیل صف‌های طولانی است.روزانه حدود هزار کامیون از مرز بازرگان- گوربولاغ تردد می‌کنند ولی صف ۳۰ کیلومتری کامیون‌ها در این گمرک همچنان پابرجا است و به گفته مدیر کل حمل‌ونقل و پایانه‌های آذربایجان غربی با وجود کاهش استقبال رانندگان داخلی جهت تردد از این مرز به‌دلیل دریافت عوارض سوخت از سوی ترکیه، با توجه به پایین بودن قیمت سوخت در ایران رانندگان ترکیه از تردد در این مرز با وجود صف‌های طولانی ناراضی هم نیستند.

پلمب مخازن سوخت مشکل را بزرگ‌تر کرد

کشمکش ترانزیتی از وقتی بین ایران و ترکیه موضوعیت یافت که ترکیه خواستار عدم دریافت عوارض سوخت از کامیون‌های این کشور توسط گمرک ایران شد، این در حالی بود که مابه‌التفاوت سوخت گازوئیل حدود ۶هزار تومان بوده و براساس قانون، ارائه سوخت یارانه‌ای به اتباع دیگر کشورها ممنوع است.

با پافشاری ترکیه و قبول نکردن ایران، تعرفه‌های اخذ شده در گمرک ترکیه از کامیون‌های ایرانی افزایش یافت که در نهایت رانندگان ایرانی از بروز چنین شرایطی ناراضی و خواستار بازگشت امور به شرایط قبلی شدند، مذاکرات دو طرف ایرانی و ترکیه هم به جایی نرسید و همچنان آنها بر دریافت سوخت یارانه‌ای اصرار کردند.

تا اینکه پلمب مخازن سوخت مورد توافق دو طرف قرار گرفت، ولی طی ۸ روز اجرای آن معضلات و مشکلاتی در گمرکات دو کشور ایجاد شد و وزیر راه و شهرسازی دستور انجام امور گمرکی طبق روال قبلی را صادر کرده که به گفته مدیر کل حمل‌ونقل و پایانه‌های مرزی آذربایجان غربی همچنان صف‌هایی در دو طرف مرز تشکیل می‌شود که طول صف در سمت ترکیه بیشتر است.

صف کامیون‌ها در گمرک گوربلاغ ترکیه طولانی‌تر است

مدیر کل حمل‌ونقل و پایانه‌های آذربایجان غربی با اشاره به اینکه صف کامیون‌ها در پشت دروازه گمرک گوربولاغ ترکیه طولانی‌تر است، گفت: متاسفانه مشکل صف طولانی کامیون‌ها در دو طرف مرز همچنان وجود دارد که برای رفع این مشکل برنامه‌ریزی برای ایجاد ۲ لاین ورود و خروج در این مرز انجام شده است.

مجتبی رحمانی با بیان اینکه ایجاد این لاین‌ها در صورت توافق با طرف ترکیه و هماهنگی با مرزبانی ایجاد می‌شود، اظهار کرد: در صورت راه‌اندازی این لاین‌ها ترافیک روان‌تری در بین مرز دو کشور جریان می‌یابد که برای تحقق هدف‌گذاری تجارت ۳۰ میلیارد دلاری در سال بین ایران و ترکیه لازم است.وی از آماده اجرا شدن فاز دوم طرح جامع ساماندهی پایانه مرزی بازرگان خبر داد و اعلام کرد: طرفین ملزم به افزایش خطوط ورود و خروج کالا در مرز بازرگان - گوربولاغ شده، که با وجود تسهیل برخی امور گمرکی هنوز شاهد تشکیل صف‌های طولانی در دو طرف مرز هستیم.

حجم بالای تردد باعث توقف ناوگان ترانزیتی

مدیرکل حمل‌ونقل و پایانه‌های آذربایجان غربی با اشاره به اینکه مرزها محل عبور بوده و به حجم بالای تردد از پایانه مرزی بازرگان، توقف ناوگان ترانزیتی روند حمل‌ونقل را با مشکل روبه‌رو کرده است، گفت: عملی کردن این راهکار و یکسان‌سازی زمان انجام تشریفات مرزی نه‌تنها مرزها را به ماهیت واقعی خود به‌عنوان گذرگاه عبوری تبدیل خواهد کرد بلکه می‌تواند در سرعت مبادلات، جلوگیری از اتلاف زمان و هزینه نیز تاثیر بسزایی داشته باشد.

آذربایجان غربی به‌دلیل همجواری با سه کشور از مهم‌ترین پایانه‌های ترانزیتی کشور محسوب می‌شود که به صرفه و کوتاه بودن مسیر دو مزیت عمده ترانزیت کالا از گمرکات این استان به کشورهای اروپایی و آسیایی است.

گمرک بازرگان در بین ۳۲ مرز فعال کشور یعنی ۲۲ مرز زمینی و ۱۰ مرز آبی با ۶/۹ درصد از میزان کل ترانزیت رتبه چهارم را به خود اختصاص داده است.

گمرک بازرگان که نقطه انتهایی مسیر «جاده ابریشم» در ایران بوده و از «پل خاتون» در مرز ترکمنستان شروع شده و سپس از استان‌های خراسان، سمنان، تهران، قزوین، زنجان و آذربایجان غربی عبور می‌کند، به‌عنوان مهم‌ترین و کوتاه‌ترین راه موجود برای مبادله کالا و مسافر از طریق ایران به اروپا محسوب می‌شود.