با بررسی و تصویب طرح توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی
سکونتگاههای غیررسمی مسجد سلیمان توانمند می‌شوند
دنیای اقتصاد - اهواز - کیوانه گرجی: در شرایطی که رشد جمعیت شهری از توان سازمان‌های دولتی و غیردولتی برای توسعه خدمات و تسهیلات شهری پیشی گرفته، برآورده نشدن نیاز مسکن و سرپناه برای اقشار کم درآمد در فضای رسمی و برنامه‌ریزی شده شهر، حاشیه‌نشینی یا اسکان غیررسمی را به گونه‌ای بی‌سابقه گسترش می‌دهد؛ عاملی که عرصه زندگی را بر شهرنشینان تنگ می‌کند.
طی دهه‌های اخیر به تدریج محلات نابسامان و سکونتگاههای غیررسمی به طور عمده در حاشیه شهرهای کشور، در خارج از برنامه رسمی توسعه شهری و به صورت خودرو شکل گرفته و گسترش یافته‌اند. این محلات به بیان درست‌تر محلات اسکان غیررسمی نامیده شده‌اند و کارکرد اصلی آنها تامین زمین و الگوی ساخت متناسب با توان مالی گروه‌های کم‌درآمد و اغلب مهاجر است. این گونه سکونتگاهها که سیمای نازیبا، خدمات ناکافی، ساکنان کم‌توان و مشاغلی نامطمئن دارند، محیطی آماده برای پذیرش نابهنجاری‌های اجتماعی و بازتولید فقر فراهم می‌سازند و خطرپذیری بالایی در برابر سوانح طبیعی دارند و از این رو توانمندسازی این مناطق هدف اصلی قرار گرفته است. هدف از توانمندسازی آن است که بازیگران شهری؛ یعنی دولت و مردم، هر دو را به مشارکت موثر برای بهبود شرایط زندگی وادارد. بحث توانمندسازی اصولا نیازمند مشارکت همه بازیگران عرصه شهری در فعالیت جمعی است.
بر اساس این گزارش در خوزستان نیز طرح توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی اجرا شده است و تاکنون مطالعات این طرح در
۴ شهر به پایان رسیده و در ۴ شهر دیگر نیز این مطالعات آغاز شده است.
مسجد سلیمان از جمله شهرستان‌های استان خوزستان است که با اکتشاف نفت تولد دوباره یافت و جهان را تحت تاثیر طلای سیاه قرار داد. پایتخت نفتی خاورمیانه تا دهه‌های گذشته بر بام جهان بود و امروز دچار ضایعه‌ای شهری شده است.
امروزه وضعیت اکثر محلات شهری این شهرستان از شمال تا جنوب و غرب تا شرق نگران‌کننده است تا جایی که می‌توان گفت ۷۰درصد شهر با مشکلات کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و از همه مهم‌تر شرایط زیست محیطی متاثر از نفت و فاضلاب سطح شهر دست به گریبان است.
این در حالی است که طرح مطالعه توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی در مسجد سلیمان با مشاوره معاونت پژوهشی دانشگاه شهید چمران و کارفرمایی شهرداری انجام شده است.
معاون امور عمرانی استاندار خوزستان در این باره با اشاره به اینکه تاکنون طرح مطالعه سکونتگاههای غیررسمی در شهرهای اهواز، دزفول، اندیمشک و مسجدسلیمان به اتمام رسیده است، اظهار داشت: در شهرهای آبادان،ماهشهر،بندر امام و چمران نیز این مطالعات آغاز و کار در اهواز نیز آغاز شده است.
طباطبایی در جلسه بررسی طرح توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی مسجد سلیمان، با اشاره به اینکه در بحث توانمندسازی باید به این
سمت وسو برویم که از پتانسیل‌ها و ظرفیت مردمی در جهت ساماندهی و بهتر زیست کردن مردم گام برداریم، بر ضرورت حضور مردم در این بحث تاکید کرد و گفت: ۷۰درصد بحث توانمندسازی دخیل کردن مردم در طرح است.
وی با اشاره به اینکه تصویب طرح جامع شهری مسجد سلیمان ۱۰ سال به طول انجامید، افزود: این موضوع به واقع ظلمی بود که به این شهر وارد شد؛ چرا که قرار بود این شهر به طور کلی جابه‌جا شده و شهر جدیدی با نام پارسوماش احداث شود که همین امر منجر به تاخیر ۱۰ ساله در تصویب طرح جامع شهری مسجد سلیمان و رفتن سرمایه‌گذار از این شهر شد.
وی با اشاره به اینکه طرح جامع شهری مسجدسلیمان در نهایت در سال ۸۶ به تصویب رسید، گفت: در این طرح یک منطقه خطرناک تشخیص داده شد که باید جابجایی در آن صورت‌گیرد.
معاون عمرانی استاندار خوزستان در ادامه با بیان اینکه با اعتبار نفت مبلغ ۱۰میلیارد‌تومان به حساب استانداری برای اجرای این طرح واریز شد، افزود: از هفته آینده نیز کارگاه‌ها تکمیل خواهد شد. معاون مدیر کل ستاد توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی کشور نیز در این جلسه با بیان اینکه همواره به طرح‌ها نه به عنوان یک فرآیند که به عنوان یک پروژه نگاه کردیم، اظهار کرد: نکته مهم در بحث توانمندسازی، فرآیندی بودن آن است که زمان خاص خود را نیز می‌طلبد؛ چرا که همواره برنامه‌هایی برای دستگاه‌ها تعریف می‌شود که متاسفانه دستگاه‌ها نیز به آنها به عنوان کار کاربری نگاه می‌کنند و مردم نیز تنها عملکرد دستگاه را نگاه
می‌کنند.
نریمان مصطفایی با اشاره به اینکه بسیاری بر این باورند که سکونتگاههای غیررسمی در خارج از محدوده شهری قرار دارند، حال آنکه ۹۲درصد این سکونتگاهها در در درون شهرها است که فقر تنها چیزی است که از آنها به جای مانده است، خاطر نشان کرد: متاسفانه در طرح‌های تفصیلی و جامع شهری ضوابط و مقرراتی در نظر گرفته می‌شود که برای کل شهر یکسان نیست و در واقع دهک‌های پایین جامعه در این ضوابط دیده نمی‌شوند.
وی افزود: ضروری است ضوابط متناسب با این افراد نیز در نظر گرفته شده و راهکار‌های پیشنهادی برای خارج محدوده نیز ایجاد شود و مدیریتی متناسب با خارج از محدوده نیز در نظر گرفته شود.
وی از جمله مزیت‌های اجرای این طرح را آگاه بودن کلیه دستگاه‌های اجرایی شهر عنوان کرد وگفت: با توجه به اینکه مشاور پروژه‌ها را براساس گفته‌های مسوولان دستگاه‌های اجرایی تدوین می‌کند، از این رو آگاه بودن این دستگاه‌ها از جمله محاسن این طرح به شمار می‌رود. در تامین منابع مالی این طرح نیز چون پروژه یک پروژه مشارکتی است در گام اول باید خود دستگاه‌ها وارد عمل شده و شناسنامه‌ای را برای پروژه‌ها در نظر بگیرند. همچنین این پروژه در شورای برنامه‌ریزی استان نیز بررسی شود و برخی اعتبارات مورد نیاز نیز از طریق منابع ملی (ستاد) تامین می‌شود.
مشاور طرح توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی در مسجد سلیمان نیز با بیان اینکه امروزه در کلان شهرها بحث توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی در مجموعه منظمی دیده می‌شود، اظهار کرد: بحث اسکان غیررسمی در دنیا دارای سابقه طولانی است و از زمان پیدایش زندگی شهرنشینی در دنیا سه نوع برخورد با این موضوع صورت گرفته است؛ تخریب کامل که طی آن کل شهر تخریب می‌شود، پنهان‌سازی که به لباس امپراتور نیز معروف است و در این بخش سعی می‌شود مشکلات و معضلات مخفی بمانند و در نهایت بحث توانمندسازی است که روشی کاملا عملی، عاقلانه و نوین است که با توجه به تغییر و تحولاتی که با ورود تکنولوژی صورت می‌گیرد و با افزایش ضریب شهرنشینی امروزه این بحث بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
فیروزی، با بیان اینکه مراحل انجام مطالعات طرح توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی در مسجد سلیمان در پنج مرحله انجام شده است، اظهار کرد: در مرحله نخست به شناسایی محلات فقیرنشین پرداخته شد و شاخص‌هایی چون شاخص‌های جمعیتی، اجتماعی _اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی در نظر گرفته شد.
فیروزی مرحله دوم مطالعات را شامل ارزیابی اجمالی از برنامه‌های موجود خدمات رسانی، بهسازی مدیریت شهری و تشکل‌های مردمی در محلات هدف عنوان کرد و افزود: در مرحله سوم نیز بررسی پیمایشی و شناخت ویژگی‌های اقتصادی - اجتماعی و کالبدی محلات هدف صورت گرفته است.
وی ادامه داد: تدوین برنامه توانمندسازی و بهسازی محلات هدف و همچنین تدوین برنامه عملی ساماندهی محلات هدف نیز در مراحل چهارم و پنجم طرح مورد مطالعه قرار گرفتند.
مشاور طرح توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی در مسجد سلیمان همچنین در ادامه با بیان اینکه مسجد سلیمان به لحاظ زیر ساخت، نحوه استقرار و کاربری آن شهری بی‌نظیر است، گفت: در این طرح سعی شده است تا با یک الگوی منطقه‌ای، مشارکت مردمی مد نظر گرفته شود و با استفاده از فرهنگ موجود بتوانیم تحولی عظیم در بخش‌های مختلف ایجاد
کنیم. فیروزی با بیان اینکه از دل این طرح باید طرح‌های عملیاتی بیرون آید، خاطرنشان کرد: با توجه به عدم حصول ارزش افزوده، بیشتر سرمایه‌گذاران بزرگ سرمایه خود را به خارج از شهر برده‌اند که در این طرح سعی شده است با توجه به موقعیت شهر و مسائل زیست‌محیطی آن که در بن‌بست قرار دارد و با توجه به میزان درآمد مردم منطقه به ارائه طرح‌های کوچک پرداخته شود تا بتوانیم در این راستا اشتغال را نیز در حد تخصص مردم ایجاد کنیم؛ چرا که در مسجد سلیمان همه تکیه‌ها روی دولت و توجه به نفت است.
در این جلسه طرح توانمندسازی سکونتگاهها و اسکان غیررسمی در شهرستان مسجد سلیمان به تصویب رسید.
ارسال نظر