بازار سرمایه با موسسات رتبه‌بندی تکمیل می‌شود

گروه بورس- همایش اهمیت و نقش موسسات رتبه‌بندی در اقتصاد کشور روز گذشته با حضور وزیر امور اقتصادی و دارایی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار و مدیران بازار پول و سرمایه کشور برگزار شد. سید‌شمس‌الدین حسینی در این همایش گفت: یکی از خلأهای موجود اقتصاد ایران نبود موسسات رتبه‌بندی است که امیدواریم با راه‌اندازی این نهادهای مالی بتوانیم این نقیصه را برطرف کنیم.

وی به بحران مالی سال ۲۰۰۸ اشاره و اظهار کرد: یکی از دلایل این بحران رتبه‌سنجی اشتباه موسسات رتبه‌بندی بود به همین منظور باید زیرساخت‌های لازم برای راه‌اندازی موسسات در کشور فراهم شود که این امر نیازمند شفافیت و تبادل اطلاعات است.

وزیر اقتصاد با اشاره به سالروز تصویب قانون بازار اوراق بهادار در سال ۱۳۸۴ گفت: در حال حاضر نهاد حاکمیت و تصدی‌گری در بازارسرمایه از هم تفکیک شده و سازمان بورس و شرکت بورس با ساختار جدید فعال هستند.

حسینی تصریح کرد: به علاوه بورس کالایی با ترکیب بورس کشاورزی و فلزات راه‌اندازی شد که امروز نقش آن را در بازارهای مختلف می‌بینیم. وی با اشاره به شکل‌گیری فرابورس درکشور ابراز کرد: این شرکت تجربه موفقی بود که کوشش جدیدی برای پذیرش شرکت‌ها به حساب می‌آمد. حسینی با اشاره به شعر حافظ که می‌گوید «آنچه خود داشت ز بیگانه تمنا می‌کرد»، افزود: برای مثال، ما تولیدکننده نفت و انرژی در منطقه هستیم، اما بورس نفت در کشورهای مصرف‌کننده قرار دارد.

لزوم تغییر ساختارهای سنتی

وزیر اقتصاد ادامه داد: باید برای تغییر ساختارهای سنتی تلاش کنیم در غیر این صورت جایگاه ایران آنچنانکه شایسته است، نمایان نخواهد شد.

وی با اشاره به اینکه از مرحله تدوین تا تصویب قانون بازار اوراق بهادار توفیقات زیادی به دست آمده است، گفت: بازار سرمایه ایران از حیث تنوع صنایع، شرکت‌ها، نهادهای جدید، شرکت‌های مشاوره، سبدگردان و سایر نهادهای واسط بسیار متنوع شده است که در کنار آنها، راه‌اندازی ابزارهای مالی جدید موجب شده است تا شاهد رشد جمعی بازار سرمایه باشیم.

سخنگوی اقتصادی دولت به ارزش بازار ۳۳ هزار میلیارد تومانی بورس تهران در سال ۸۴ اشاره کرد و گفت: در پایان مهرماه ۹۱ ارزش بازار سهام کشور به ۱۳۷ هزار میلیارد تومان رسید که نشان از چهار برابر شدن این متغیر دارد.

وی همچنین ادامه داد: ارزش معاملات بورس تهران از ۵ به بیش از ۲۲ هزار میلیارد تومان رسیده که این متغیر رشد چهار و نیم برابری ارزش معاملات را تجربه می‌کند.

حسینی به حجم معاملات روزانه بازار سهام اشاره کرد و افزود: در سال ۸۴ روزانه ۶۰ میلیون سهم معامله می‌شد که در پایان مهرماه ۹۱ این رقم روزانه به ۳۰۴ میلیون سهم رسیده است و هم‌اکنون شاهد پنج برابر شدن این متغیر هستیم. وی با تاکید بر اینکه چنین رشد‌هایی حاصل اعتماد سرمایه‌گذاران است، گفت: تعداد سهامداران نیز از سه میلیون به شش میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در پایان مهرماه امسال

رسیده است. وزیر اقتصاد خاطرنشان کرد: باید قدر زحمات گذشتگان را دانسته و بازاری را که امروز در اختیار ما قرار دارد با قدرت به نسل بعدی واگذار کنیم. حسینی به سخنان ریاست‌جمهوری در خصوص بازار سرمایه اشاره کرد و یادآور شد: به گفته ایشان «مردم به بازار سرمایه اعتماد کرده و باید این اعتماد را ارج نهاده و مراقب سرمایه‌های آنها در این بازار باشیم» و اقدام سازمان بورس برای شکل‌گیری موسسات رتبه‌بندی در راستای افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران است. وی با بیان اینکه موسسات رتبه‌بندی ریسک را ارزیابی می‌کنند، افزود: «ریسک، مقابل اطمینان و با کمی اغماض مقابل اعتماد است. بنابراین باید به این سمت حرکت کنیم که در کنار ارزیابی بازدهی، ارزیابی ریسک را مطمئن‌تر انجام دهیم.

وزیر اقتصاد با اشاره به این نکته که جای موسسات رتبه‌بندی در کشور خالی است، اظهار کرد: موسسات رتبه‌بندی جزو زیرساخت‌های بازارهای مالی هستند. در بازارهای دانش پایه اطلاعات میان سهامدار و ناشر نامتقارن بوده و موسسات رتبه‌بندی می‌توانند عدم تقارن اطلاعات را کاهش دهند.

استقلال موسسات رتبه‌بندی از ناشران

وی با تاکید بر اینکه این موسسات باید متخصص و مستقل باشند، تاکید کرد: راه‌اندازی این موسسات باید با آرامش و مطالعات لازم انجام شود؛ چرا که اگر موسسه رتبه‌بندی از ناشر مستقل نباشد، محل بحث است. حسینی با خطاب قرار دادن سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: مسوولان‌ این سازمان، باید از تجربیات داخل کشور در راه‌اندازی موسسات رتبه‌بندی کمک بگیرند.

وی ادامه داد: یکی از شروط موفقیت موسسات رتبه‌بندی، امکان دسترسی آسان به اطلاعات است، زیرا اگر آنها نتوانند به اطلاعات دسترسی داشته باشند نمی‌توانند رتبه‌بندی مبتنی بر واقعیت داشته باشند. بنابراین این موسسات نیازمند اخذ اطلاعات متنوع و در دسترس هستند.

وزیر اقتصاد با اشاره به مقاومت‌های موجود در خصوص دسترسی به اطلاعات گفت: موسسات رتبه‌بندی مسیر دشواری را برای رتبه‌بندی شرکت‌ها پیش‌رو دارند. این موارد نشان می‌دهد در اقتصاد نیازمند شفافیت هستیم. سخنگوی اقتصادی دولت با اشاره به گروه‌های مشترک‌المنافع تصریح کرد: یکی از مواردی که به فضای کسب و کار آسیب می‌رساند و موجب عدم شفافیت می‌شود، وجود چنین گروه‌هایی است. وی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از پدیده‌های امروز اقتصاد، پنهان کاری در گردش پولی و مالی است که به بهانه اطلاعات محرمانه صورت می‌گیرد بنابراین باید بپذیریم اگر می‌خواهیم یک گام کیفی برداریم، بدون قدم برداشتن درشفافیت اطلاعات این امر امکان‌پذیر نیست. وی با تاکید بر اینکه موسسات رتبه‌بندی باید خصوصی، متخصص و قابل اعتماد باشند، گفت: این گروه باید به اطلاعات قابل اعتماد دسترسی داشته باشند تا بتوانند ارزیابی درستی از وضعیت شرکت‌ها ارائه دهند.

آخرین حلقه نهادهای مالی بازار سرمایه

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز در این همایش موسسات رتبه‌بندی را آخرین نهاد مالی و حلقه تکمیلی آنها در بازار سرمایه معرفی کرد.

علی صالح‌آبادی با بیان این مطلب افزود: موسسات رتبه‌بندی یکی از پیچیده ترین نهادهای مالی هستند که در آینده نزدیک به جامعه سرمایه‌گذاری کشور معرفی خواهند شد. وی هدف از برگزاری همایش یادشده را شناساندن ویژگی‌ها و مزیت‌های موسسات رتبه‌بندی در بخش‌های مختلف اقتصاد و سر آغاز مراحل اجرایی راه‌اندازی این نهاد مالی در کشور اعلام کرد.

سخنگوی سازمان بورس ادامه داد: بازار سرمایه کشور پیشرفت‌های زیادی تجربه کرده و این بازار فعالیت خود را در سطوح بالاتری از پیشرفت از نظر کمی و کیفی تجربه می‌کند. وی افزود: امروز حلقه دیگری از پیشرفت بازار سرمایه با راه‌اندازی موسسات رتبه‌بندی به عنوان حلقه آخر و تکمیلی در نهادهای مالی آغاز می‌شود. به گفته صالح‌آبادی، بعد از بحران جهانی اهمیت موسسات رتبه‌بندی بیشتر نمایان‌ شد و بعد از آ‌ن مقررات مفصل‌تری در جهان تدوین شد. به همین دلیل است که حساسیت‌های زیادی در راه‌اندازی موسسات رتبه‌بندی وجود دارد و مقررات مفصلی برای آن وضع شده است.

دبیر شورای عالی بورس اظهار کرد: تامین مالی یکی از مباحث مهم در اقتصاد ملی به ویژه بعد از واگذاری بنگاه‌ها به بخش خصوصی است و برای این که نقش بازار سرمایه را در اقتصاد کشور پررنگ‌تر کنیم، به موسسات رتبه‌بندی نیاز داریم.

صالح‌آبادی گفت: ‌موسسات رتبه‌بندی با تعیین ریسک اوراق بهادار و شرکت‌ها شفافیت و کارآیی را ارتقا داده و تامین مالی را با نرخ‌های متفاوت تسهیل می‌کند.

انتشار اوراق با نرخ‌های متفاوت

وی ادامه داد: با آغاز فعالیت موسسات رتبه‌بندی، رتبه هر اوراق متفاوت می‌شود که این امر باعث خواهد شد تا اوراق با نرخ‌های متفاوتی منتشر شوند.

صالح‌آبادی یادآور شد: هم‌اکنون به دلیل نبود موسسات رتبه‌بندی در کشور، اوراق با ضامن (بانک‌ها یا شرکت‌های تامین سرمایه) منتشر می‌شود تا ریسک را پوشش دهند که با راه‌اندازی این موسسات، تامین مالی شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصاد تسهیل خواهد یافت.

رییس سازمان بورس خاطرنشان کرد: یکی از اهداف این سازمان، تعیین رتبه شرکت‌ها و اوراق بهادار برای استفاده در داخل و خارج از کشور است که در این زمینه باید زیر ساخت‌های لازم فراهم شود.

صالح‌آبادی در مورد مهمترین کارکردهای موسسات رتبه‌بندی گفت: این موسسات در رتبه اعتباری انتشار انواع اوراق بهادار (اوراق مشارکت، صکوک و ...) می‌توانند نقش‌آفرینی کنند، ضمن اینکه این موسسات در پذیرش شرکت‌ها در بورس و فرابورس می‌تواند در ارزیابی تحلیلگران موثر باشند.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار تهران ادامه داد: صندوق‌های بازنشستگی، بیمه‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری متناسب با ریسکی که مدنظر دارند ریسک اوراق می‌تواند به آنها کمک کند حتی این موسسات در نظام بانکی و تسهیلات اعطایی موثر واقع شود و می‌تواند به فعالیت‌ بین‌المللی بانک‌ها کمک شایانی کند. صالح‌آبادی اظهار امیدواری کرد: فرآیند تاسیس موسسات رتبه‌بندی تا پایان امسال انجام شود تا سال آینده شاهد راه‌اندازی این نهاد مالی در کشور باشیم.

وی تاکید کرد: ‌این نهاد مالی در بازار سرمایه نقش تکمیلی خواهد داشت و جایگاه بازار سرمایه را یک گام به جلوتر خواهد برد.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار تهران اظهار کرد: به طور حتم راه‌اندازی این موسسات به حمایت ارگان‌ها و دستگاه‌های اجرایی مانند دولت، بانک مرکزی، بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، هلدینگ و کل مجموعه بازار سرمایه نیاز دارد تا آخرین حلقه تکمیلی در حوزه بازار سرمایه راه‌اندازی شود.