شرط تازه برای احراز صلاحیت نامزدها

دنیای اقتصاد- شاید تعداد بالای داوطلبان نامزد ریاست‌جمهوری باعث تصمیم تازه شورای نگهبان شده، اما به هر روی داوطلبانی که این شورا در احراز صلاحیتشان تردید دارد باید برنامه شان را برای اداره کشور به این نهاد نظارتی ارائه دهند. زمزمه شکل‌گیری این ایده از مدتی پیش مطرح بود، اما سرانجام روز دوشنبه مشخص شد که با موافقت توامان شورای نگهبان و هیات مرکزی نظارت بر انتخابات درخواست برنامه از نامزدها عملی خواهد شد. سخنگوی شورای نگهبان در این باره می‌گوید: «در مورد برخی از کاندیداهایی که در احراز صلاحیتشان تردید داریم دعوت می‌شوند تا برنامه‌شان را ارائه دهند، تا به یک نتیجه قطعی برسیم.» این گفته عباسعلی کدخدایی در فاصله کم باقی‌مانده تا پایان مهلت ۵ روزه شورای نگهبان احتمال تمدید این مهلت تا ۵ روز دیگر را نیز قوت بخشید. به نظر می‌رسد درخواست برنامه از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری، کسانی را که پیش از این از سابقه اجرایی چشمگیری برخوردار نبوده اند، هدف گرفته است.

پیش‌تر، زمانی که سخنگوی شورای نگهبان از احتمال تصویب چنین طرحی در شورای نگهبان سخن به میان آورد، روزنامه ایران با تیتر انتقادی و کنایه‌آمیز «شورای نگهبان از نامزدها بـرنامه کاری هم می‌خواهد» به استقبال ایده تازه این نهاد نظارتی رفته بود. در آن زمان کدخدایی گفته بود: «اگر اعضای شورای نگهبان موافق باشند، ممکن است از نامزدها بخواهیم برنامه‌هایشان را هم با مدارکشان ارائه دهند و حتی در گفت‌وگویی با نامزدها با حضور متخصصان امر، برنامه‌ها و توانمندی علمی آنها را محک بزنیم.» او که در برنامه تلویزیونی «نگاه یک» صحبت می‌کرد در پاسخ به اینکه چرا چنین آیین‌نامه‌ای تا پیش از این تدوین نشده بود، اظهار کرده بود: «تاکنون اعضای شورای نگهبان بر اساس نظرات شخصیشان درباره نامزدها تصمیم‌گیری می‌کردند، اما هم‌اکنون خواسته‌ایم سازوکاری برای تشخیص توانایی‌های نامزدها در نظر بگیریم.»

در این بین، نامزدهایی که بتوانند اکثریت آرای اعضای شورای نگهبان (۷ نفر از ۱۲ نفر) را کسب کنند، صلاحیتشان برای انتخابات ریاست‌جمهوری احراز خواهد شد. اکنون آیت‌الله احمد جنتی، آیت‌الله محمد یزدی، آیت‌الله سید محمود‌هاشمی شاهرودی، آیت‌الله مومن و آیت‌الله محمدرضا مدرسی یزدی در کسوت فقهای شورای نگهبان هستند. با این وجود، آیت الله رضوانی یکی دیگر از اعضای فقهای شورای نگهبان بود که به تازگی درگذشته و هنوز جایگزین وی مشخص نشده است. همچنین عباسعلی کدخدایی، محسن اسماعیلی، حسینعلی امیری، حجت الاسلام محمد سلیمی، سیامک ره پیک و محمدرضا علیزاده اعضای حقوقدان این شورا به شمار می‌آیند.

در عین حال، حسینعلی امیری درباره روند بررسی صلاحیت داوطلبان نامزدی ریاست‌جمهوری گفته بود: «ما برای هر کاندیدا یک پرونده تشکیل می‌دهیم. داخل پرونده استعلاماتی از وزارت اطلاعات، دستگاه‌های امنیتی، اداره کل انتخابات شورای نگهبان و قوه‌قضائیه وجود دارد که همه این دستگاه‌ها باید جزئیات پرونده‌های تشکیل شده کاندیداها را به شورای نگهبان اعلام کنند.»

لابی نداریم، مشورت وجود دارد

عباسعلی کدخدایی در گفت‌وگویی تلویزیونی که از اخبار ۲۰:۳۰ دوشنبه شب پخش شد، با اشاره به تغییرات جدید در روند بررسی صلاحیت کاندیداهای ریاست‌جمهوری، اظهار کرد: برای احراز صلاحیت کاندیداها پیشنهادی داشتیم که خوشبختانه در هیات مرکزی نظارت مورد تایید قرار گرفت و مقرر شد تا از برخی کاندیداهایی که در مورد احراز صلاحیتشان تردید داریم دعوت شود تا برنامه‌شان را ارائه دهند و گفت‌وگویی با آنها داشته باشیم تا نتیجه قطعی اتخاذ شود. به گزارش خبرگزاری مهر، وی همچنین در پاسخ به این سوال که چه تعداد کاندیدا در این دوره تایید صلاحیت می‌شوند؟ گفت: شورای نگهبان تابع عدد نیست و تابع قانون است و کاندیداها را براساس معیارها و ملاک‌ها می‌سنجد، حال ممکن است در یک دوره‌ای ۴ کاندیدا، در دوره دیگر ۵ کاندیدا یا ۹ کاندیدا داشته باشیم و این موضوع بستگی به احراز صلاحیت کاندیداها دارد.

سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به این سوال که آیا شورای نگهبان دلایل رد صلاحیت شدن کاندیداها را به آنان اعلام می‌کند، گفت: در انتخابات ریاست‌جمهوری کاندیداها باید شرایط شان اثبات شود؛ بنابراین فقط نسبت به افرادی که احراز صلاحیت می‌شوند اظهار نظر می‌کنیم و نسبت به سایر کاندیداها هیچ‌گونه اعلام نظری نداریم.

وی با بیان اینکه مصداق رجل سیاسی مذهبی بودن به تنهایی دلیلی برای احراز صلاحیت نیست، تصریح کرد: کاندیداهای ریاست‌جمهوری باید در مرحله اول جزو رجال سیاسی مذهبی باشند؛ اما همه رجال سیاسی مذهبی دارای شرایط احراز صلاحیت نیستند و کاندیدای ریاست‌جمهوری باید شرایط اصل ۱۱۵ قانون اساسی را هم دارا باشد. کدخدایی در پاسخ به این سوال که آیا لابی‌ها و فشارهای سیاسی تاثیری در روند تصمیم گیری شورای نگهبان دارد خاطرنشان کرد: فشار به این مفهوم که شورای نگهبان را از مسیر قانونی‌اش خارج کند خیر؛ شورای نگهبان تابع فشار نیست.

سخنگوی شورای نگهبان افزود: گاهی اوقات رایزنی‌های مشورتی وجود دارد، رایزنی‌هایی که به احراز صلاحیت‌ها کمک می‌کند و اگر شورای نگهبان به این نتیجه برسد که نظر اولش اشتباه بوده باید از اشتباه خود برگردد و این به مفهوم فشار نیست. وی در واکنش به این سوال که پس در روند تصمیم گیری شورای نگهبان لابی وجود دارد نه فشار، گفت: لابی به مفهوم آنچه در سیاست هست خیر.