تـحـلـیـل - خاطرات یک سیاستمدار-۲
سال‌های طلایی دلالان
وی در اوایل دهه ۱۳۴۰ و در زمان تصویب لایحه بودجه سالانه، نطقی طولانی کرد که بخشی از تاریخ اقتصاد ایران را می‌توان از لابه‌لای سخنان او پیدا کرد. این نماینده مجلس متن نطق خود را در کتاب خاطرات خود نوشته است که می‌خوانید:
***
آقایان نمایندگان محترم
بحث درباره بودجه مملکت فرصت می‌دهد که وضع اقتصادی مردم و اقدامات دولت‌ها از کلیه جهات مورد بررسی قرار گیرد. مسلم است که رسیدگی به بودجه مربوط به دولتی که آن را تنظیم و تقدیم مجلس کرده است نیست (صحیح است) چه بسا دولتی بودجه را به تصویب برساند و اجرای آن را به دولت دیگری واگذار کند. بحث درباره بودجه یک بحث درباره اوضاع عمومی و دخل و خرج مملکت است که خط مشی آینده و هدف‌‌های سیاسی و اجتماعی مملکت را روشن می‌کند و در این موقع است که نمایندگان با بحث در اطراف بودجه مملکت و تشریح نظریات خود وضع مردم را از نظر اجتماعی و اقتصادی و سیاسی مورد توجه قرار می‌دهند و مردم درباره این مباحثات قضاوت خواهند کرد. این مباحثات از نظر اجتماعی حائز اهمیت است زیرا مردم با مسائلی که مربوط به خود آنها است آشنا می‌شوند تردیدی نیست که نمی‌توان افکار و نظریات مردم را نادیده گرفت و قدرت حکومت‌ها تعداد سرنیزه‌های آنها نیست بلکه قدرت و سرمایه واقعی مملکت افراد آن هستند.اگر افراد مملکت مایوس و دلسرد و فاقد ایمان باشند مملکت فاقد نیروی واقعی خواهد بود و فساد رواج پیدا می‌کند.اگر افراد مملکت به حکومت خود ایمان داشته باشند، بزرگ‌ترین مشقات و
محدودیت‌ها را تحمل خواهند نمود که ما در دوران خود نمونه‌های بزرگ و کوچکی از این فداکاری‌ها را دیده‌ایم و مبارزات مردانه ملت در ملی کردن صنعت نفت را می‌توان به عنوان یک نمونه درخشان در تاریخ سیاسی ایران ذکر نمود.
اگر مردم به حکومت خود ایمان داشته باشند بار حکومت سبک‌تر می‌شود زیرا دیگر دولت‌ها زحمت تحمیل نظریات خود را به مردم ندارند و مجبور به ترور افکار و سلب آزادی افراد و صرف هزینه‌های زیاد به نام ایجاد امنیت نخواهند بود بلکه مردم با جان دل تعلیمات دولت را با کار می‌بندند برای جلب افکار مردم حرف کافی نیست و باید درعمل نشان داد مردم نسبت به اعمال دولت‌ها قضاوت می‌کنند نه حرف آنها بالاتر از همه باید به مردم راست گفت.
آقایان نمایندگان
اگر با گفتن و ادعا کردن کارها درست می‌شد محققا ایران یکی از آبادترین و مترقی‌ترین ممالک جهان بود و مردم ایران از خوشبخت‌ترین افراد دنیا به شمار می‌رفتند ولی متاسفانه حرف با واقعیت یکی نیست همه می‌دانیم که کشور ما دارای منابع طبیعی وسیع و فراوانی است که از آن جمله عایدات نفت است. از نظر تولید مواد نفتی، ایران چهارمین کشور تولیدکننده نفت است. در سال‌های اخیر منابع هنگفتی از راه صدور نفت عاید کشور گردیده است، البته در این جا چگونگی قراردادها مورد بحث نیست. ارقامی که عوائد سالانه نفت را نشان می‌دهد حاکی است که کشور ما دارای وضع خاص و باارزشی بوده است و کمتر کشوری در جهان چنین منابعی را داشته و دارد.
قبل از ارائه ارقام عوائد نفت لازم به یادآوری است که صرفنظر از عوائد نفت ارقام قابل ملاحظه‌ای به عنوان کمک و وام از دولت آمریکا تحصیل گردیده. از دولت انگلستان وام دریافت داشته‌ایم- از بانک‌های خارجی اعتبارات زیادی گرفته‌ایم-از بابت پذیره نفت وجوهاتی به خزانه دولت وارد گردید و روی هم رفته ارقام قابل ملاحظه‌ای دولت‌ها در اختیار داشته‌اند که اگر این وجوه را دولت‌ها با امانت و درایت در راه بهبود وضع اقتصادی عمومی و ازدیاد تولیدات کشاورزی و کمک به کشاورزان صرف کرده بودند امروز به جای آنکه شانه ملت ایران در زیربار فشار وام‌ها خم شده و مردم با گرانی سرسام‌آور هزینه زندگی روبه‌رو باشند و آن همه عدم رضایت‌ها که همکاران محترم در این مدت کوتاه عمر مجلس بیان داشته‌اند وجود داشته باشد مردم دارای زندگانی بهتر و آسایش بیشتر بودند (صحیح است) البته در این مدت کارهایی انجام شده که با تبلیغاتی که درباره آنها شده است لازم به توضیح نیست- ساختمان‌های عظیم شرکت ملی نفت ایران- مجلس سنا- بانک کشاورزی را همه دیده‌ایم لکن ملاحظه ارقام تحصیل شده در سال‌های اخیر که به عرض می‌رسد نشان می‌دهد که اگر ارقام صرف شده را در یک ستون و کارهای
انجام شده را در ستون دیگر ثبت نماییم به هیچ‌وجه برابری ندارد- البته در مورد قسمتی از این عواید که اختصاص به سازمان برنامه داشت آقای آرامش اعتراف کردند که «مبلغ خرج شده و وقت از دست رفته متناسب با نتیجه حاصله نیست» ولی تجاوز به حقوق مردم تنها در سازمان برنامه نبوده است.
جمع عوائد معادل - ۱.۲۶۷.۷۹۶.۴۳۴ دلار یعنی معادل ۹۶.۳۶۱.۹۴۱.۰۴۴.۸ ریال (نود و شش میلیارد و سیصد و شصت و یک میلیون و نهصد و چهل ویک هزار و چهل و چهار ریال) بود.
سایر کمک‌ها:
کمک‌های آمریکا
جمع کمک‌های اقتصادی آمریکا تا آنجا که اینجانب جمع‌آوری کرده‌ام یعنی کمک‌های اصل چهار و بانک توسعه صادرات و توسعه و ترمیم و کمک‌های بلاعوض جمعا بالغ بر هفتصد میلیون دلار می‌گردد که با در نظر گرفتن کمک‌های نظامی جمعا یک میلیارد دلار یعنی معادل هفتاد و شش میلیارد ریال می‌شود.
پذیره نفت:
از بابت پذیره نفت معادل بیست و پنج میلیون دلار دریافت داشته‌ایم که معادل یک میلیارد و نهصدمیلیون ریال می‌باشد.
کمک دولت انگلستان:
دولت انگلستان اعتباری معادل ده میلیون لیره یعنی 2.800.000 دلار معادل 2.200.000.000 ریال واگذار نموده است.
سایر کمک‌ها و اعتبارات خارجی
کمپانی‌های انگلیسی- آلمانی- بلژیکی- فرانسوی جمعا در حدود صد میلیون دلار یعنی معادل 7.6000.000.000 ریال اعتبار داده‌اند. ارقام عوائد و اعتبارات و وام‌هایی که در سال‌های اخیر در اختیار دولت‌ها گذارده شده است به شرح زیر خلاصه می‌شود:
ارد و هشتاد و یک میلیون و نهصدوچهل و یک هزار و چهل و چهار ریال) یعنی اگر بر طبق آنچه معمول است این ارقام را به طور سرانه حساب کنیم هر یک از بیست میلیون نفر جمعیت ایرانی نه هزار ریال پول در اختیار دولت‌ها قرار داده‌اند (دکتر الموتی- چند سال؟) تا حالا و با توجه به وضع رقت‌بار مردم کشور و اظهارات آقای آرامش در مورد عدم موفقیت برنامه دوم معلوم گردید که به حقوق اکثریت بیست میلیون جمعیت ایرانی که در نهایت فقر و پریشانی زندگانی می‌کنند از طرف دولت‌ها تجاوز و تعدی شده است- اظهارات روز پنج‌شنبه آقای آرامش در حقیقت اعلام ورشکستگی اقتصادی بوده است و این اظهارات از طرف یک مقام مسوول در صورت صحت یک فاجعه بزرگ تاریخی و فراموش نشدنی است.(صحیح است)
اگر پول‌هایی که در اختیار دولت گذارده شده بود در راه توسعه واقعی اقتصادی مملکت و ازدیاد تولیدات و اصلاحات اجتماعی مصروف می‌گردید و ثروت ملی عادلانه توزیع می‌شد این فاصله طبقاتی سهمگین و اختلافات شدید سطح زندگانی که قومیت‌ها را تهدید می‌کنند ایجاد نمی‌گردید و کار در این مرحله نبود که عده‌ای برای سیر کردن شکم خود- زبانم لال- مانند حیوانات به چرا بروند و امکانات عده‌ای آنچنان باشد که برای سگ‌های خود زندگانی پرتجمل فراهم کنند.
آقای شریف امامی
اگر وضع اقتصادی به‌صورت وحشت‌آور کنونی درآمده است از آن جهت است که یک عده دلال با نفوذ و مقاطعه‌کار استفاده‌جو با زد و بند و فقط به منظور استفاده‌های کثیف، منافع ملی را از نظر دور داشته‌اند.سرمایه ملی را به‌عنوان کمیسیون عده‌ای متنفذ به حساب‌های شخصی خود در بانک‌های خارجی منتقل کرده‌اند (صحیح است) اقتصاد مملکت ملعبه عده‌ای واسطه و دلال متنفذ قرار گرفت و نتیجه آن شد که ثروت ملی به خارج رفت و کارخانجات و تاسیسات زیادی که از زندگانی مردم جداست به جای مانده است.
در این چند سال که می‌توان نام آن را سال‌های طلایی دلالان نام گذارد سیاست‌های غلط اقتصادی ما را به سوی ورشکستگی کشانید- بانک‌ها با واگذاری اعتبارات زیاد ورود کالاها را تشویق کردند و همه فعالیت‌ها در امر واردات متمرکز گردید- دولت‌ها بدون توجه به امر کشاورزی و بدون توجه به سرنوشت کشاورزان که هفتاد درصد جمعیت مملکت را تشکیل می‌دهند تحت نفوذ دلالان واردات را تشویق کردند و چون اعتبارات به کسانی که وثیقه مطمئن داشتند واگذار گردید مالکین با وثیقه گذاردن املاک کسب اعتبار کردند و اغلب در امر واردات شرکت کردند و چون واگذاری اعتبارات به اعتبار شخصی موکول بود و هیچ‌گونه نظارتی در بانک‌ها وجود نداشت اعتبارهای متعددی به یک فرد واگذار گردید. به علت سوء سیاست دولت‌ها کشاورزان در توسعه امور کشاورزی خود دلسرد شدند و همه ساله قسمتی از درآمد ملی به صورت بهره مالکانه به وسیله مالکین به مرکز منتقل و وارد بازار تجارت مصنوعی یا به خارج منتقل گردید و سطح کشت و تولیدات کشاورزی رو به نقصان گذاشت؛ در نتیجه سیستم غلط اقتصادی مقاطعه‌کاران و دلالان متنفذ مانند فئودال‌های قرون وسطی در اجتماع به‌صورت یک قدرت اجتماعی ظاهر گردید و فقر در
میان اکثریت مردم عمیق‌تر و ریشه‌دارتر گردید.
عدم توجه به منافع عمومی و نداشتن یک سیاست ثابت اقتصادی و اخذ تصمیمات خلق‌الساعه اعتماد و اطمینان عمومی را سلب نمود. در مدت زمامداری یک نخست‌وزیر اتفاق افتاد که چندین بار وزیر اقتصاد جای خود را به دیگری داد هرکدام تصمیماتی مخالف سلف خود گرفتند و در همه حال آنچه مورد توجه قرار نگرفت منافع ملی بود. (فلسفی- درست است) سیاست دروازه‌های باز سیل کالاها را به مملکت سرازیر کرد در کشوری که آن همه عوائد سرشار ارزی نفت داریم کسری ارز ما را دچار مضیقه کرده است.
برنامه دولت‌ها همیشه آن بود که با زور و فشار از مردم سلب آزادی کنند و آزادی مطبوعات را محدود نمایند و به سیاست‌های غلط خود ادامه دهند.
آقایان نمایندگان
در حالی که اکثریت مردم گرفتار زندگانی پرفلاکت و فقر هست، در حالی که زارعین و کشاورزان از اولیه‌ترین حوائج محروم هستند، در حالی که شهرستان‌ها دچار آن همه مصائب هستند که همکاران عزیز در نطق‌های قبل از دستور خود بدان اشاره کرده‌اند عوائد سرشار ملی که می‌بایستی صرف بهبود اصلاح وضع زندگانی عمومی شود صرف مخارج زائد شرکت ملی نفت و سازمان برنامه و دولت گردید.
ارسال نظر