تاثیر نوسان نرخ ارز بر صنعت‌خودرو

عکس: آکو سالمی

گروه خودرو مدیرعامل پارس خودرو از آن جمله مدیرانی است که هم از تثبیت قیمت‌ها حمایت می‌کند و هم در عین حال از زیان ده بودن برخی خودروهای تولیدی صحبت به میان می‌آورد. «علی ملک» که در بخش نخست گفت و گو با «دنیای اقتصاد» به مسائلی مانند طراحی پلت فرم داخلی در پارس خودرو و وضعیت کیفی صنعت خودروسازی کشور پرداخت، عنوان می‌کند که برخی از محصولات شرکت تحت مدیریت وی زیان ده هستند.

به گفته وی، تغییرات نرخ ارز (یورو و ین) و همچنین بالا بودن هزینه‌های تولید در ایران، دو دلیل اصلی گران از آب درآمدن خودروهای داخلی به حساب می‌آیند. ملک همچنین از نرخ بالای بهره بانکی در کشور نیز انتقاد کرده و تاکید می‌کند که بانک‌ها به جای حمایت از تولید، تجارتی پرسود و کم ریسک را برای خود دست و پا کرده اند.

مدیرعامل پارس خودرو همچنین خطاب به رنوپارسی‌ها عنوان می‌کند که اگر قیمت قطعات تندر۹۰ را کاهش ندهند، تیراژ این خودرو افزایش پیدا نخواهد کرد. بخش دوم و پایانی گفت‌وگوی «دنیای اقتصاد» با مدیرعامل پارس خودرو را می‌خوانید.

***

یکی از مسائل مهمی که معمولا برای مشتریان ایرانی مبهم و حتی مورد اعتراض بوده، قیمت خودروهای داخلی است.

آنها معتقدند که قیمت خودروها بسیار بیشتر از قیمت تمام شده آنها است و به نوعی خودروسازان گران‌فروشی می‌کنند.

نظر شما در این مورد چیست؟ آیا خودروهای داخلی گران‌تر از قیمت واقعی شان به دست مشتریان می‌رسند؟

ایران خودرو و سایپا، شرکت‌هایی بورسی به حساب می‌آیند و در آخر هر سال مالی، عملکرد آنها اعم از میزان تولید و فروش و سود عملیاتی و غیر عملیاتی، کاملا مشخص می‌شود.

بنابراین، خیلی راحت می‌توان حساب کرد که فلان خودرو چقدر سود نصیب خودروساز کرده است. در واقع موضوع پنهانی نیست.

در حال حاضر مثلا پراید چقدر سود به شما رسانده است؟

پراید را چون متعلق به سایپاست، نمی‌دانم، اما هیچکدام از خودروهای ما سودده نبوده و همه با حاشیه زیان تولید می‌شوند.

یعنی مگان و ماکسیما و نیسان پیکاپ‌هایی که تولید می‌کنید، همه ضرر می‌دهند؟

همین طور است.

با این شرایط، پارس خودرو چطور سرپا مانده و با چه توجیهی فعالیت می‌کند؟

به هر حال...

دلیل این زیان‌دهی چیست؟

این مشکل، بیشتر به خاطر تغییرات نرخ ارز به وجود آمده است. در واقع چون ژاپنی‌ها معمولا از سیاست کشورهای غربی پیروی می‌کنند، طی مدت اخیر، ارزش واحد پولی شان (ین) به شدت تقویت شده و از همین رو خودروهایی که ما با برند نیسان تولید می‌کنیم، گران از آب درمی‌آیند.

از آن سو، ارزش یورو در برابر ریال نیز طی دو سه سال گذشته رشد کرده و به همین دلیل مگان و تندر۹۰ هم با هزینه بالایی تولید می‌شوند.

اتفاقا یکی از مسائلی که خودروسازان داخلی همواره از آن به عنوان یک معضل یاد کرده‌اند، همین بالا بودن هزینه‌های تولید است. این در شرایطی است که وزارت صنایع نیز سال‌ها است سیاست تثبیت قیمت‌ها را در پیش گرفته و چندان اجازه افزایش قیمت خودرو را نمی‌دهد. به نظر شما این سیاست وزارت صنایع در شرایطی که هزینه‌های تولید بالاست، منطقی است؟

هرچند متضرر شده‌ایم، اما به اعتقاد من تثبیت قیمت‌ها سیاست درستی است.

وقتی نتیجه تثبیت قیمت‌ها، زیان ده شدن تولید است، چطور می‌توان آن را سیاستی منطقی دانست؟

خوب ما باید کلی به این موضوع نگاه کنیم. از طرفی، وقتی دولت تعرفه‌ای بالا را برای حمایت از خودروسازان در نظر می‌گیرد، باید هوای مشتریان را هم داشته باشد. به هر حال نمی‌شود که ورود محصولات خارجی را محدود و رقابت را انحصاری کنیم، اما نظارتی روی خودروسازها نداشته باشیم.

با همه اینها، خروجی کار چندان مثبت و قابل قبول نبوده و نتیجه آن، تولید محصولاتی ضررده است.

تولید محصولات ضررده فقط مختص به پارس خودرو بوده و سایر خودروسازها این مشکل را ندارند.

این طور نیست، چراکه برخی محصولات دیگر شرکت‌های خودروساز هم با عدم سوددهی و حتی حاشیه ضرر به تولید می‌رسند.

بنابراین شما می‌گویید وزرات صنایع باید چه سیاستی را در پیش بگیرد؟

قطعا باید سیاستی را در نظر گرفت که سود تولیدکننده و مصرف کننده در آن توامان باشد.

ببینید، یکی از دلایل زیان ده بودن خودروها، بالا بودن هزینه‌های مالی است. الان در کشورهای صاحب صنعت خودرو، هزینه‌های مالی تولید در حدود دو درصد است، اما خودروساز ایرانی باید با هزینه ۲۰ درصدی تولید کند. از آن سو بانک‌ها نیز سیاست مناسبی را در قبال خودروسازان ندارند. در همه جای دنیا، بانک‌ها به کمک تولید می‌آیند، اما در کشور ما بانک‌ها خود را به عنوان یک تجارت کم هزینه، کم ریسک و پرسود تعریف کرده اند.

این انتقاد شما از بانک‌ها، به دلیل تسهیلات اندکی است که آنها در اختیار خودروسازان قرار می‌دهند؟

نه، اتفاقا خوب تسهیلات می‌دهند، اما بهره بالایی از ما می‌گیرند. در واقع برای بانک‌ها، بین تولیدکننده و مشتری عادی فرقی وجود ندارد، در حالی که نباید اینگونه باشد. من تولیدکننده باید مثلا چهار درصد بهره بانکی بدهم، نه ۱۴ درصد البته با همه اینها، به واسطه گران کردن، نمی‌توان مشکل مربوط به هزینه‌های مالی را برطرف کرد.

شما می‌گویید، گران کردن راه درستی نیست، در حالی که ظاهرا خودتان علاقه زیادی به این موضوع دارید.

چطور مگر؟

آخر گفته می‌شود به یکباره نیسان پیکاپ را ۵/۹ میلیون تومان گران کرده و به دنبال افزایش قیمت مگان هم هستید.

نیسان پیکاپ فعلی با مدل قبلی متفاوت است.

اما ظاهرا فقط ایربگ و ترمز ضدقفل به آن اضافه شده و این دو نیز هزینه‌ای در حدود یک میلیون تومان دارند.

خیر، ما تغییرات اساسی در پیکاپ جدید داده ایم، به نحوی که چراغ‌ها و فضای داخلی آن تغییر کرده است. از طرفی، ما تا پیش از این حدود هفت میلیون تومان در تولید هر پیکاپ ضرر می‌دادیم.

وزارت صنایع به این افزایش قیمت پیکاپ واکنش منفی نشان نداد؟

وزارت صنایع برای هر خودرویی تنها یکبار قیمت‌گذاری می‌کند و خودروسازان حق تخطی از آن را ندارند، در حالی که ما پیکاپ جدیدی را عرضه کرده‌ایم. در مورد سایر محصولات هم اگر مدل جدید ارائه بدهیم، می‌توانیم آنالیز کرده و قیمت جدید در نظر بگیریم.

اگر موافق باشید، از این بحث بگذریم و یادی هم از تندر۹۰ به عنوان سوژه همیشگی خودروسازی کشور در چند سال گذشته بکنیم.

شما در قسمت اول گفت و گو با «دنیای اقتصاد» عنوان کردید که پارس خودرو قصد طراحی یک پلت فرم ملی را دارد. می‌خواهم بدانم آیا بهتر نیست به جای ایجاد برند داخلی، همین پلت فرم X۹۰ را توسعه داده و علاوه بر تندر، خودروهای به روزتری نیز به واسطه آن تولید کنید؟

این پلت فرم متعلق به ما نیست و مالکیتی روی آن نداریم. پارس خودرو می‌خواهد محصولی مختص به خود داشته باشد، تا بتواند آن را با میل و اراده خودش توسعه دهد.

این پرسش را از آن جهت پرسیدم که هیات‌مدیره رنوپارس (شرکت تامین‌کننده قطعات تندر)، با تغییراتی روبرو و همه اعضای آن سایپایی شدند. بنابراین به ذهنم رسید که شاید قصد دارید تندر را به محصول داخلی و پرتیراژ تبدیل کنید.

سایپا با توجه به خرید سهام سازمان گسترش، صاحب سهم بیشتری در رنوپارس شد و طبق قانون توانست اعضای خود را در هیات مدیره این شرکت بگنجاند.

فکر می‌کنید این اقدام چه تاثیری در روند تولید تندر۹۰ خواهد گذاشت؟

این خودرو در حال حاضر نه قیمت مناسبی دارد و نه تیراژ بالایی، بنابراین سایپا می‌تواند هم اکنون قدرت چانه زنی خود را افزایش داده و این دو مشکل را به حداقل برساند.

ما الان فاصله زیادی بین قیمت خرید قطعات تندر و نرخ بازار آن داریم و از آن سو بهره‌وری را هم افزایش داده‌ایم، بنابراین باید بپذیریم مشکل از ناحیه قیمت خرید است.

با این حساب، رنوپارس باید از سود خود در پروژه تندر کم کرده و قطعات را با قیمت کمتری در اختیار خودروسازان داخلی قرار دهند.

بله همین طور است.

اما این شرکت همواره موضع مخالفی در این مورد داشته است، با این شرایط فکر می‌کنید اتفاق خاصی بیافتد؟

باید منتظر بمانیم. ما فشار آورده و هشدار داده ایم که اگر قیمت قطعات پایین نیاید، تیراژ را افزایش نمی‌دهیم و این کار به ضرر رنوپارس است.

برخی از نگاه ملک

منوچهر منطقی: آدم سالم

مسیح تفرشی: جوان

علی اکبر محرابیان: تیزهوش و محتاط

جواد نجم الدین: سفت و سخت و حساس به هزینه‌ها

سید حسین‌هاشمی: دوست داشتنی

احمد قلعه بانی: با مرام

اسفندیار رحیم مشایی: I don't know

مهرداد بذرپاش: خوش تیپ

ایران خودرو: با افتخار در فروش

سایپا: شرکتی که چابک بود

پارس خودرو: مظلوم و باانگیزه