شماره روزنامه ۵۹۹۴
|

آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد

  • داروغه کلمه‌ای مغولی بود که از واژه دارو به معنی مهر کردن مشتق شده است. در دوران قبل از صفویه داروغه به حاکم شهر گفته می‌شد که از قدرت زیادی نیز برخوردار بود و اختیارات او تا حدی بود که مانند یک پادشاه در شهر یا محلی حکومت می‌کرد. در دوره صفویه بیشتر امور انتظامی و مراقبت از رعایت قوانین برعهده داروغه گذاشته شد. از مفاد احسن التواریخ چنین استفاد می‌گردد که داروغه به‌طور کلی به حکام اطلاق می‌شده است. اما بعدها لقب حاکم پایتخت را گرفت. از طرفی در ادارات بزرگ دولتی، منشیان تراز اول که بر دیگر منشیان سمت سرپرستی داشتند، داروغه خوانده می‌شدند، مثل داروغه فراش خانه و داروغه دفترخانه، داروغه دفترخانه زیردست مستوفی‌الممالک قرار داشت.

  • یکی از مشکلات قاجارها که مانع از نهادینه شدن امنیت عمومی در جامعه می‌شد عدم تشکیلات کارآمد عدلیه و نظام موثر حقوقی و وحدت رویه قضایی برای مقابله با جرائم و برقراری امنیت و نظم عمومی در جامعه بود. نظام حقوقی دوره قاجار از نواقصی برخوردار بود و زمینه مناسبی برای فساد از جمله رشوه و پیشکش در امر قضاوت عمـومی داشـت. برخی مناصب که در امور مربوط به دادرسی و صـدور و اجـرای احکـام بودنـد آلـوده بـه دریافت رشوه بودند.

  • شاه‌اسماعیل صفوی، بنیان‌گذار دودمان صفوی پس از ۲۳ سال پادشاهی در 23 مه 1524 میلادی در سن ۳۷ سالگی درگذشت. شاه اسماعیل که با حمایت نیروی قزلباش به قدرت رسیده بود طی دوران پادشاهی خود چندین جنگ بزرگ از جمله جنگ با شیبک‌خان ازبک تا جنگ چالدران را تجربه کرد.

  • 23 مه 1221 جبه نویان، از فرماندهان مغول به نیشابور رسید و شیخ‌الاسلام، قاضی و وزیر شهر را به نزد خود فراخواند. اما روسای شهر سه نفر از طبقه متوسط شهر را نزد نویان مغول فرستادند تا در مورد تغذیه و علوفه مغولان به گفت‌وگو پردازند. جبه نویان متنی را به حروف ایغوری و با مهر سرخ به آنها داد و از این طریق، از آنها خواست تا سپاهیان مغول را از نظر غذا تامین کنند و نیز دستور داد هرچه زودتر حصارهای اطراف شهر، تخریب شود و بعد از این، جبه نویان نیز به دنبال سلطان محمد خوارزمشاه به راه افتاد. اما هر جای را که ترک می‌کردند، غنایم به جای گذاشته و شحنه و حاکم جدیدی تعیین می‌کردند. سپاهیان مغول که به منطقه نیشابور آمده بودند و چون تعداد سپاهشان بسیار کم بود فقط به غارت و چپاول اطراف شهر می‌پرداختند. خراسان آن روزگار، بیشتر از…

  • با روی کار آمدن حکومت پهلوی و گرایش آنان به مدرنیزاسیون، موقعیت زنان نیز تحت‌الشعاع قرار گرفت.

  • در سال‌های پیش از مشروطه دو و بلکه سه مسیر (نظام آموزشی) برای کسب علم مورد توجه بود. مکتب‌خانه‌ها که از آن به مکتب ملاباجی، آخوندباجی و شاه‌باجی یاد می‌کنند، نخستین مسیری بود که خانواده ایرانی فرزندش را برای آموزش قرائت قرآن و فراگیری حدی از ادبیات فارسی و عربی و منطق به آنجا می‌سپردند.

  • خلافت، افزون بر مباحث عقیدتی و ایدئولوژیک، آمیزه‌ای پیچیده از قدرت، هژمونی و سیاست را در خود پنهان دارد. به واسطه برآمدن این‌گونه از زمامداری سیاسی، دامنه بلند بالایی از ایستارها و انگاره‌ها نسبت به امر سیاست، خواه نظری و خواه عملی پدیدار شد.

جستجوی پیشرفته