فریماه فلاحی

بررسی آثار و نوشته‌های مورخان، محققان و مستشرقان صاحب‌نام در ادوار مختلف تاریخی، موید این نکته است که ایران زمین در سیر تاریخی‌اش نه‌تنها در منطقه آسیا محوریت داشته، بلکه به‌عنوان سرزمینی برای آموختن، همواره مورد توجه و ارزیابی دیگر ملل بوده و آنها را به سوی خود کشانده است. بر همین اساس سفرنامه‌ها، سیاحت‌نامه‌ها و خاطرات سیاحان از ایران، جایگاه خوب و شایسته‌ای در فرهنگ غربیان باز کرد و مسافران یافته‌ها و مشاهداتشان را مکتوب کرده و در اختیار سیاست‌مداران، بازرگانان و جهانگردان قرار دادند.

تنظیم و تالیف گاهشمار: حسن فرازمند

نوزدهم خرداد سال 1343 نمایندگان دبیرخانه شورای عالی پتروشیمی ایران رهسپار آمریکا شدند. بنابر نوشته جراید در این باره، این نمایندگان به مدت سه هفته به کشورهای آمریکا، انگلستان، دانمارک، هلند، بلژیک، فرانسه، آلمان، سوئیس و ایتالیا مسافرت می‌کنند و با صاحبان صنایع پتروشیمی و دارندگان امتیاز این صنعت ملاقات و مذاکراتی خواهند داشت. نمایندگان ایران، اطلاعات لازم را در زمینه برنامه ایجاد و توسعه صنایع پتروشیمی ایران در اختیار مقامات مزبور قرار خواهند داد و درباره امکانات استفاده از حق امتیاز و تخصص و سایر خدماتی که این قبیل موسسات و شرکت‌ها ممکن است در اختیار دولت ایران بگذارند، اطلاعات لازم را دریافت می‌کنند.

سندیکای کارخانه‌های برق ملی ایران نوزدهم خرداد سال 43 با صدور اطلاعیه‌ای درباره برخی شایعات منتشر شده در زمینه تحویل چند کارخانه برق خصوصی توضیحاتی ارائه کرد. در این اطلاعیه‌ آمده است: در چند روز اخیر اطلاعیه و خبرهایی در مورد تحویل چند کارخانه برق خصوصی تهران در جراید منتشر شده است که برای روشن شدن اذهان اهالی محترم تهران توضیح مختصری لازم است. سندیکای کارخانه‌های برق ملی ایران همواره سعی کرده است که راه اصولی خود برابر محور مصلحت مملکت و حمایت از سرمایه‌گذاری و آسایش مردم در پیش گیرد و در مواقعی که اتخاذ تصمیم لازم باشد با قاطعیت عمل کند.

مدرسه عالی «گرلاوین» روز نوزدهم خرداد سال 1343 با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد که یک کنکور بزرگ برای خانم‌های خیاط برگزار خواهد کرد. در این اطلاعیه آمده است: همه خانم‌هایی که در سال جاری تصمیم به فراگرفتن هنر خیاطی «متد گرلاوین» دارند باید حتما در این کنکور شرکت کنند. این کنکور که در واقع دومین کنکور خیاطی در ایران است در تاریخ 31 خرداد انجام می‌شود و شرکت‌کنندگان در آن باید با مدارک زیر حداقل تا 30 خرداد مراجعه و پس از ثبت‌نام، کارت ورود به جلسه امتحان را دریافت کنند. مدارک مورد نظر عبارتند از: 4 قطعه عکس 4×6- دو برگ رونوشت شناسنامه- رونوشت آخرین مدرک تحصیلی- مبلغ 200 ریال بابت ثبت‌نام و امتحان ورودی.

جراید روز نوزدهم خرداد سال 1355 اکثرا به انعکاس عکس و گزارشی از لحظه افتتاح حساب خانم «پالیزبان» فرماندار مشهد در بانک داریوش شعبه مشهد پرداختند و اعلام کردند که شعبه مشهد بانک داریوش هم افتتاح شد. در گزارشی که از مراسم گشایش این شعبه در جراید منعکس شده، آمده است: بانک داریوش که د رسال 1352 تاسیس شد در حال حاضر با افتتاح 15 شعبه در تهران و شهرستان‌ها در سطحی گسترده فعالیت دارد و تا پایان شهریور (55) تعداد شعب این بانک به 20 شعبه خواهد رسید و تا پایان سال 55 نیز در سراسر ایران 30 شعبه افتتاح خواهد شد.

گروه تاریخ و اقتصاد: سپهسالار غرق آهن و فولاد بود. به‌قدری نشان داشت که از سینه گذشته به پهلو و پشت رسیده بود. یک تمثال و یک نشان کوچک الماس که وسط آن عکس شاه حالیه را داشت با یک مدال طلای وفا به گردنش مرتبه‌به‌مرتبه آویخته بود. غلامحسین خان امیر تومان که سابقا در قزاقخانه بود و مدتی است استعفا داده و در اداره حکومت طهران مستخدم بود، رئیس نظمیه و پلیس شده آدم کامل با علم خوبی است. پلیس‌ها را لباس داده و پلیس جدید هم گرفته. خلاصه هیکل و لباسی پیدا کرده بودند. چند نفر سوار هم دنبال آنها بودند که امیر خان برای ناصرالسلطنه گرفته بود.

گروه تاریخ و اقتصاد: اما نوشته بود جمعی که کاروانسرای حاجی محمد حسن رفته بودند بیرق بلند کرده بودند. حکومت حاجی را خواست بیرق را خوابانید. شب هم اگر بعضی را گرفته بود دیگر کسی جرأت رفتن نکرد. صبح تلگرافی از سفارت عثمانی رسید که مردم را پذیرائی کنید. میرزا حسین طبیب، وکیل سابق با معدودی به‌قدر شصت نفر مجددا آنجا رفتند. حاکم ترسیده و کاری به کار کسی ندارد. در صورتی که تمام علما و تجار معتبر و اشراف همراه هستند. به‌قدر هزار نفر سوار و سرباز با سردار مظفر در اردو حاضر است.

گروه تاریخ و اقتصاد: ملت‌ها مانند اشخاص هستند. داوری کردن درباره آنها هنگامی خوب و درست انجام می‌شود که در پیشامدهای فوق‌العاده به آنها بربخورند. سودجویی همه هوس‌ها را تحریک می‌کند و ترس‌ها را برمی‌انگیزاند و امیدها را احیا می‌کند. شرقی‌ها به علت حکومت مستبد که دارند در سرزمینی که زیست می‌کنند همواره در حالت تندی و سختی هستند. این وضع برای بررسی‌کننده فوایدی دارد ولی با این همه کافی نیست. (ژوبر)

منبع: تصویر ایران و ایرانی از نگاه مسافران خارجی، علی‌اصغر حقدار، اردیبهشت 1395