گروه دیپلماسی: بحران خونین غزه با همه زوایای تراژیک انسانی آن، چند دستاورد قابل‌توجه برای مردم و رهبران فلسطین داشت: ۱- توجه مجدد به مساله فلسطین در افکار عمومی جهانی، ۲- هویدا ساختن تجاوزات رژیم صهیونیستی در کشتن انسان‌های بی‌گناه، ۳- انفعال سازمان ملل و مجامع حقوق بشری و ۴- آشتی مجدد ایران و جنبش حماس پس از یک دوره سردی روابط پس از تحولات جهان عرب موسوم به بهار عربی. در این میان خبر سفر خالد مشعل به تهران را شاید بتوان مهم‌ترین اتفاق هفته‌های اخیر در بحبوحه تحولات خونین غزه ارزیابی کرد؛ زیرا تلاش‌ها و توجه جمهوری اسلامی ایران به مساله فلسطین و بحران غزه در چند هفته‌ای که از تجاوز اسرائیل به باریکه غزه می‌گذرد، باعث شده تا رهبران فلسطینی حماس و در راس آنها رئیس دفتر سیاسی حماس برای قدردانی از دیپلماسی فعال ایران و همچنین رفع برخی کدورت‌ها به تهران سفر کند. در همین ارتباط و در جدید‌‌ترین تحول، شبکه خبری سی‌ان‌ان به نقل از منابع فلسطینی اعلام کرد رئیس دفتر سیاسی حماس به احتمال زیاد پس از برقراری آتش‌بس در غزه به تهران سفر می‌کند. به گزارش خبرگزاری «تسنیم»، شبکه سی‌ان‌ان به نقل از منابع فلسطینی اعلام کرد که سفر رئیس دفتر سیاسی حماس برای تشکر از تهران در حمایت از جنبش حماس و نیز اعلان رفع اختلافات این گروه با ایران انجام می‌شود.

با این همه سفر مشعل به تهران تحت‌تاثیر کشاکش‌های خاورمیانه نیز قرار دارد. به گفته این منابع فلسطینی در کرانه باختری ایران و حماس در موضوع سوریه اختلاف‌نظر دارند، اما تهران دیگر اصراری ندارد که حماس علنا از دولت بشار اسد حمایت کند؛ بلکه از انتقاد علنی علیه دمشق بپرهیزد. حماس آماده توافق با تهران در این باره است.

روابط ایران و حماس پس از تحولات جهان عرب موسوم به بهار عربی در سال ۲۰۱۱ سرد و در مقطعی هم باعث کدورت شد. از سال ۲۰۱۱ که بهار عربی اوضاع را به هم ریخت و حکومت‌ها و ائتلاف‌ها تغییر کردند و کشمکش بین محورها تشدید شد، روابط حماس با نظام سوریه قطع و با ایران نیز سرد شد. جنبش حماس که قدرت‌گیری خود را مدیون جریان مقاومت به رهبری ایران، سوریه و حزب‌الله لبنان می‌دانست، بر موج تحولات عربی سوار شد و به‌همراه مصر، قطر و ترکیه و تحت پوشش جنبش اخوان‌المسلمین، خبر از محور جدیدی در منطقه خاورمیانه داد.

خروج دفتر حماس از دمشق و انتقال به دوحه، حمایت حماس از درگیری‌ها در سوریه و حضور در کمپین اخوان در ترکیه باعث شد تا عملا حماس درصدد عملیاتی ساختن ایده‌های خود در بلوای تحولات عربی باشد.

سقوط محمد مرسی رئیس‌جمهور اخوانی مصر، بحران سیاسی در ترکیه و چرخش تمرکز این کشور بر مسائل داخلی، شماتت قطر ازسوی شورای همکاری خلیج‌فارس به دلیل حمایت از جریان اخوان و تغییر معادلات میدانی در جبهه سوریه باعث شد تا عملا تشکیل محور جدید و مورد نظر حماس در نطفه خفه شود و رهبران حماس مجبور به تغییر در تاکتیک‌های خود و پذیرفتن واقعیت‌های موجود باشند. بنابراین تحولات جدید موجب شد حماس اندک‌اندک به سمت ترمیم روابط با جمهوری اسلامی ایران پیش برود و طرفین به بازسازی پل‌های ارتباطی خود بپردازند، تا جایی که در هفته‌های گذشته برخی خبرگزاری‌ها از جمله پایگاه خبری المانیتور نیز از سفر خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس به تهران خبر داد.

به گزارش «ایسنا»، یک منبع ایرانی که خواست نامش فاش نشود، در ارتباط با سفر مشعل به تهران به المانیتور گفت: «انتظار می‌رود خالد مشعل به‌زودی به تهران سفر کند، سفری که در سال جاری چندین بار به تعویق افتاده است.»

همچنین یک مقام حماس در غزه به المانیتور گفت که حماس به دنبال تجدید روابط با ایران و حزب‌الله نیست؛ چون آنها هم‌اکنون هم‌پیمانان ما هستند و ما سال‌ها است که با آنها همکاری و هماهنگی داریم.

در همین ارتباط نماینده جنبش حماس در تهران نیز گفت که مانعی برای انجام سفر مشعل به ایران وجود ندارد. خالد قدومی در گفت‌وگو با «ایسنا»، گفت: «آنچه ما دراین باره شنیدیم آن چیزی است که در رسانه‌ها اعلام شده است. همچنین همان‌طور که قبلا هم گفته شد چیزی که مانع از انجام این سفر شود هم وجود ندارد.»

حال انجام سفر خالد مشعل رئیس سیاسی دفتر حماس به تهران می‌تواند تعاملات ایران و این جنبش را وارد دوران جدیدی از تعاملات سازد. به‌خصوص که با توجه به فروکش کردن تب تحولات بهار عربی و همچنین رخ دادن بحران غزه در هفته‌های اخیر می‌تواند زمینه‌های همکاری جدیدی را برای دو طرف هویدا سازد.

ایران از همان آغاز بحران در غزه، با اتخاذ دیپلماسی فعال در تلاش بوده تا ضمن آشکار کردن تجاوزات غیرانسانی صهیونیست‌ها به ارسال کمک‌های غذایی و دارویی و همچنین انجام سفرهای منطقه‌ای بپردازد.

بی‌تفاوتی شورای امنیت درباره غزه

همزمان با تحولات خونین غزه، سفیر و سرپرست نمایندگی ایران در سازمان ملل گفت که شاید انتظار نمی‌رفت شورای امنیت نسبت به موضوعی که انتقاد جهان را برانگیخته است، تا این اندازه بی‌تفاوتی نشان دهد. به گزارش خبرگزاری تسنیم، غلامحسین دهقانی گفت: «در بیست و پنج روزی که مردم غزه زیر آتش شدید رژیم صهیونیستی قرار گرفته‌اند، تعداد بسیاری از زنان و کودکان شهید شده‌اند، مناطق مختلف شهر غزه توسط ارتش رژیم صهیونیستی به‌شدت بمباران شده است و به مدارس سازمان ملل که مردم بی‌دفاع به آن پناه برده بودند، حمله شده است.» دهقانی به واحد مرکزی خبر گفت: «شورای امنیت بر اساس منشور ملل متحد، موظف به حفظ صلح و امنیت بین‌المللی است و باید از ایجاد اختلافاتی که منجر به تجاوز و جنگ می‌شود، جلوگیری کند. استانداردهای دوگانه در شورای امنیت وجود دارد، به‌ویژه سه عضو غربی و دائم شورای امنیت در بسیاری از موارد اعمال نفوذ می‌کنند.»

سفیر و سرپرست نمایندگی ایران تاکید کرد: «شورای امنیت با توجه به وخامت اوضاع در غزه، فقط چهار نشست برگزار و دو بیانیه ملایم که رژیم صهیونیستی را به‌طور مستقیم هدف قرار نمی‌دهد، صادر کرده است.»